Xuất khẩu tiêu của Việt Nam khiến thế giới kinh ngạc
Vào tháng 8/2025, tờ Pravda (Nga) đăng tải bài viết có tiêu đề "Tiêu như tiền tệ: Xuất khẩu của Việt Nam khiến thế giới kinh ngạc".
Theo báo Nga, trong bảy tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã xuất khẩu 145.046 tấn tiêu, trị giá 988 triệu USD. Mặc dù sản lượng xuất khẩu giảm 11,7% so với cùng kỳ năm 2024, nhưng doanh thu vẫn tăng 29,3% do giá xuất khẩu bình quân tăng.
Giá tiêu đen đạt 6.713 USD/tấn, trong khi tiêu trắng đạt 8.756 USD/tấn, tăng lần lượt 47% và 41,2%. Báo Nga cho rằng, đây là mức giá cao nhất trong những năm gần đây, cho thấy thị trường tiêu thế giới đang phục hồi và chất lượng tiêu Việt Nam được cải thiện.
Theo tờ này, các thị trường nhập khẩu hạt tiêu chính của Việt Nam là Mỹ, Ấn Độ, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Liên minh Châu Âu. Trong đó, Mỹ là thị trường lớn nhất, nhập khẩu 30.890 tấn hạt tiêu, chiếm 21,3% tổng lượng tiêu xuất khẩu của Việt Nam.
Năm 2025, Anh đã trở thành điểm đến đặc biệt hứa hẹn cho xuất khẩu hồ tiêu của Việt Nam. Trong 4 tháng đầu năm, Việt Nam dẫn đầu, chiếm 59,94% về khối lượng và 62,72% về giá trị nhập khẩu hồ tiêu của Anh, theo Cục Xuất nhập khẩu.
Việt Nam vẫn duy trì vị thế quốc gia xuất khẩu hồ tiêu lớn nhất thế giới trong hơn 20 năm qua. Ảnh minh họa
Theo thông tin cập nhật mới nhất từ thống kê của Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA) do tờ Doanh nghiệp tiếp thị đăng tải, trong tháng 10/2025, Việt Nam xuất khẩu được 19.430 tấn hồ tiêu các loại; trong đó tiêu đen đạt 16.464 tấn, tiêu trắng đạt 2.966 tấn. Tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 129,5 triệu USD, so với tháng trước lượng xuất khẩu giảm 5,2%, kim ngạch giảm 5% và so với cùng kỳ năm 2024 lượng xuất khẩu tăng 5,1%, kim ngạch tăng 7,7%.
Giá xuất khẩu bình quân tiêu đen trong tháng 10 đạt 6.443 USD/tấn, tiêu trắng đạt 8.392 USD/tấn; so với tháng trước giá tiêu đen giảm 47 USD/tấn, trong khi giá tiêu trắng giảm tới 185 USD/tấn.
Tính đến hết tháng 10/2025, Việt Nam đã xuất khẩu được 206.427 tấn hồ tiêu các loại; trong đó tiêu đen đạt 176.577 tấn, tiêu trắng đạt 29.850 tấn. Tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 1,39 tỷ USD; trong đó kim ngạch xuất khẩu tiêu đen đạt 1,15 tỷ USD, tiêu trắng đạt 244 triệu USD.
Mặc dù sản lượng giảm 5,9% so với cùng kỳ năm 2024, song kim ngạch xuất khẩu tăng 25,4% nhờ giá tiêu tăng cao. Giá xuất khẩu bình quân 10 tháng đạt 6.628 USD/tấn với tiêu đen và 8.683 USD/tấn với tiêu trắng, tăng lần lượt 36,6% và 34,4% so với cùng kỳ năm trước.
Mỹ vẫn là thị trường tiêu thụ hồ tiêu lớn nhất của Việt Nam với sản lượng đạt 44.262 tấn, chiếm 21,4%; giảm 29,4% so với cùng kỳ 2024.
Các thị trường xuất khẩu tiếp theo là UAE đạt 17.304 tấn, chiếm 8,4%, tăng 18,8%; Trung Quốc đạt 16.567 tấn, chiếm 8%, tăng 79,1%; Ấn Độ đạt 11.370 tấn, chiếm 5,5%, tăng 20,6% và Đức đạt 10.198 tấn, chiếm 4,9% và giảm 25,8% so với cùng kỳ 2024. Một số thị trường khác cũng có lượng xuất khẩu tăng như Thái Lan (29,1%), Ba Lan (23,7%), Thổ Nhĩ Kỳ (10,3%), Ai Cập (4,2%), Hàn Quốc (2%)…
Theo VPSA, Việt Nam vẫn duy trì vị thế quốc gia xuất khẩu hồ tiêu lớn nhất thế giới trong hơn 20 năm qua.
Vàng đen - tiền tệ trong nhiều thập kỷ
Theo Viện Khoa học McCormick (Mỹ), hồ tiêu, được mệnh danh là “vàng đen” và “vua của các loại gia vị”, là loại gia vị quan trọng nhất và được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới. Nó đã được trồng ở Ấn Độ hàng ngàn năm và lần đầu được giới thiệu đến phương Tây sau các cuộc chinh phạt của Alexander Đại đế vào thế kỷ IV TCN. Vào thời cổ đại, hồ tiêu rất quý giá đến mức được dùng làm tiền để nộp thuế, cống nạp, của hồi môn và trả tiền thuê nhà. Nó được cân như vàng và sử dụng rộng rãi làm phương tiện trao đổi.
Châu Âu phụ thuộc rất nhiều vào hồ tiêu, đến mức nó trở thành một loại tiền tệ chung, có thể giao dịch như bạc. Việc sử dụng hồ tiêu như tiền kéo dài khoảng 1.500–2.000 năm. Người ta đếm từng hạt tiêu để trả nợ, đóng thuế, trả tiền thuê nhà, thậm chí dùng làm hối lộ. Một số hàng hóa, chủ yếu là gia vị, được chấp nhận thay cho tiền. Đôi khi tiền thuê nhà được trả bằng hạt tiêu, hoặc hạt tiêu được dùng làm của hồi môn. Ở một số thời điểm, nó còn đủ giá trị để mua tự do cho một nông nô ở Pháp.
Hau như vào năm 410 sau Công nguyên, khi Rome bị chiếm, 3.000 pound (khoảng 1 tấn) hồ tiêu đã được yêu cầu làm tiền chuộc. Dù là con số tượng trưng nhưng điều này cho thấy giá trị cao của hạt tiêu trong thời cổ đại.
Vào thời Trung cổ, nhiều người giàu cất giữ tài sản bằng hồ tiêu, và ở Đức, những người giàu thường được gọi là “bao tiêu”.
Hồ tiêu được sử dụng trong ẩm thực La Mã cổ đại và trở thành biểu tượng địa vị trong ẩm thực châu Âu thời Trung cổ. Nó phổ biến đến mức góp phần thúc đẩy thời đại khám phá vào thế kỷ 15.
Trong nhiều thế kỷ, hạt tiêu chỉ được trồng ở vùng Malabar của Ấn Độ. Nỗ lực tìm tuyến đường trực tiếp đến các đồn điền tiêu Ấn Độ đã dẫn Christopher Columbus đến châu Mỹ, và ông đã nhầm gọi cư dân bản địa là “người Ấn Độ”.
Ở Việt Nam, hồ tiêu được người Pháp trồng từ thế kỷ XVII. Đến cuối thế kỷ XIX, hồ tiêu trở thành cây hàng hóa tại Phú Quốc, Hòn Chồng và Hà Tiên (tỉnh Kiên Giang cũ), rồi lan rộng lên vùng đất đỏ bazan ở Đông Nam Bộ và miền Trung đầu thế kỷ XX.
