Văn học Việt Nam 50 năm sau ngày đất nước thống nhất: Có đỉnh cao nhưng thiếu tác giả bề thế
Phó chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam Nguyễn Bình Phương ghi nhận 50 năm qua chúng ta có được những tác giả và tác phẩm quan trọng nhất của văn học hiện đại Việt Nam, có những tác phẩm đỉnh cao nhưng thiếu tác giả bề thế.
Một số tác phẩm văn học Việt Nam 50 năm sau ngày đất nước thống nhất - Ảnh: T.ĐIỂU
Nhà văn Nguyễn Bình Phương cùng nhiều nhà văn, nhà nghiên cứu văn học cho ý kiến tổng kết về
TS Trần Ngọc Hiếu chia sẻ tại hội thảo - Ảnh: T.ĐIỂU
Theo ông Hiếu, văn học Việt Nam 20 năm qua không còn nằm trong quỹ đạo của văn học đổi mới mà thuộc về thực tế vô cùng phức tạp.
Có những cây viết trẻ sống ở nước ngoài khiến việc định nghĩa văn học Việt phải mở rộng khỏi biên giới quốc gia và biên giới tiếng Việt như tác giả trẻ Mai Duy Quang sinh ra lớn lên ở Việt Nam nhưng hiện đang sáng tác thơ bằng tiếng Anh ở Mỹ.
Thơ anh ngay lập tức được đăng trên các tạp chí uy tín của Mỹ, chính quyền Canada tài trợ in tập thơ đầu tiên của anh bằng tiếng Anh.
Dẫn thêm về những cây bút độc đáo khác của văn học trẻ như Đinh Phương, Hiền Trang..., ông Hiếu nói có hiện tượng ngoái nhìn văn học đổi mới trong tổng kết một giai đoạn văn học khiến chúng ta không nhìn thấy những thành tựu của văn học Việt trong 20 năm đầu của thế kỷ 21.
Thực ra các nhà văn trẻ khiến xuất hiện nhiều hạng mục văn học mà trước đây chúng ta chưa quan tâm đủ, như sự trỗi dậy của văn học đại chúng. Những cây viết trẻ nói lên được đời sống đương đại trong văn học mà những thế hệ trước còn đang viết nhưng với mỹ cảm hoài cựu đã không với tới.
Ông Hiếu cho rằng cần phải đổi mới cách làm tổng kết văn học. Cần tránh việc chỉ chăm chăm nhìn vào những tác phẩm lớn, đỉnh cao của quá khứ để rồi không nhận ra những thứ đang nổi lên và cũng rất cần được khuyến khích ở thời điểm hiện tại.
Hội Nhà văn Việt Nam còn có vai trò gì?
Đầu năm 2025 sẽ có hội thảo 50 năm nền văn học nghệ thuật Việt Nam sau ngày đất nước thống nhất, bao gồm cả văn học và nghệ thuật, do Ban Tuyên giáo Trung ương chủ trì, bốn đơn vị phối hợp tổ chức.
PGS.TS Trần Văn Toàn - Trường đại học Sư phạm Hà Nội - cho rằng vai trò và sức ảnh hưởng của Hội Nhà văn trước 1975 rất lớn, sau đó thì không còn được như vậy nữa. Và đó là dấu hiệu tích cực.
Bởi nhờ đó mà tính chất viên chức, quy phạm của nhà văn giảm đi, mở ra điều kiện sáng tác tự do hơn.
Nhưng câu hỏi là trong bối cảnh hiện nay thì vai trò của Hội Nhà văn phải thể hiện thế nào? Ông Toàn nói không phải là chỉ dẫn, vạch đường mà là tạo các sân chơi nghề nghiệp bổ ích cho hội viên.
Sẽ tổng kết 50 năm văn học, nghệ thuật Việt Nam từ khi đất nước thống nhất