Ngàn năm văn minh Trà Việt
Tác giả Trịnh Quang Dũng đã đưa ra nhiều chứng cứ trong cuốn sách Văn minh Trà Việt - minh định cư dân Bách Việt mới là chủ nhân thực sự tạo dựng nên Trà mã cổ đạo kỳ bí ngàn năm trước.
Ông Trịnh Quang Dũng chia sẻ trong tọa đàm về sách tại TP.HCM. Tác giả Trịnh Quang Dũng hiện là thành viên ban tư vấn Hiệp hội Ẩm thực Việt Nam. Cuốn Văn minh Trà Việt của ông ra mắt lần đầu năm 2012. Sau hơn 10 năm chỉnh lý, bổ sung, cuốn sách vừa tái bản với 844 trang (hơn khoảng 400 trang so với bản cũ) - Ảnh: HỒ LAM
Sau hơn 10 năm, cuốn sách 
Bìa sách Văn minh Trà Việt
Trong buổi trò chuyện với độc giả, tác giả Trịnh Quang Dũng cho rằng Việt Nam là nước duy nhất trên thế giới có hai dòng trà.
Đó là trà cung đình và trà dân gian. Khác với nghệ thuật thưởng trà cực kỳ hoa mỹ, bay bướm, kiểu cách, thiên biến vạn hóa ở Trung Hoa hay văn hóa Trà đạo lên tầm tín ngưỡng ở Nhật Bản, trà cung đình Việt làm nên bản ngã rất riêng: "Vừa sang trọng kiêu sa lại vừa mộc mạc, dung dị".
Danh sĩ Nguyễn Công Trứ là người xóa bỏ ranh giới giữa trà cung đình và trà dân gian, tạo ra sự hòa hợp trong nghệ thuật ẩm trà Việt vừa cao sang song không mất đi bản sắc mộc mạc, đời thường.
Trong Hàn nho phong vị phú, ông Dũng chỉ rõ sự hiện diện thú uống trà vối, trà bàng bình dân của Nguyễn Công Trứ được sánh với trầu cau cao sang vốn là đầu câu chuyện của người Việt từ ngàn xưa: "Ấm trà góp lá bàng lá vối pha mùi chát chát chua chua/ Miếng trầu têm vỏ mận, vỏ dà buồn miệng nhai nhai nhổ nhổ".
Ông Dũng cho biết: "Nếu thuộc tính của dòng trà dân gian Việt là giải khát, kết nối cộng đồng thì thuộc tính nổi bật của trà cung đình Việt lại là thưởng ngoạn!
Thưởng ngoạn trà giúp tu dưỡng tâm hồn trong sáng, bay bổng, xóa bỏ mọi ưu phiền, rũ bỏ những thói hư tật xấu, ham muốn tầm thường trong đời sống thường nhật".
Còn văn hóa trà dân gian Việt thì lại hình thành trên nguyên tắc xuất phát từ nhu cầu giải khát cấp thiết hằng ngày và có tính kết nối cộng đồng cao. Không quá câu nệ về trà cụ, trong dân gian, người ta uống trà bằng chén bát dân dã để cảm nhận hết hương vị và cái "thần" của nước trà tươi.
Theo ông Dũng, văn hóa trà dân gian Việt Nam cũng tôn vinh trà lên vị trí trân quý trong đời sống hôn nhân của người Việt. Trong sính lễ, trà là vật phẩm tối quan trọng, không thể không có như một quy tắc bất thành văn.
Bài Trà ca của người Cao Lan có nguồn gốc từ vùng trà Lĩnh Nam - Văn Lang xưa có câu: "Tháng Mười một cho người đem trà đến hỏi nàng/ Tháng Mười hai năm hết, cưới nàng về thành đôi".
Trong cuốn Hành trình tìm về cội nguồn của Hà Văn Thùy có đề cập chính Khổng Tử từng dạy học trò: "Người Bách Việt miền Nam có lối sống, tiếng nói, phong tục, tập quán ăn uống riêng... Họ uống nước bằng thứ lá cây lấy từ trong rừng gọi là trà".
Tác giả Trịnh Quang Dũng cho rằng chính Khổng Tử đã gửi thông điệp rằng cho đến thời đại ông (551-479 TrCN), người Hoa Hạ chưa biết uống trà!
Trà đạo ở Hàn Quốc