Biến chứng chết người vì các bệnh lý thần kinh do đái tháo đường
Các bệnh lý thần kinh do đái tháo đường là những tổn thương đôi khi không có biểu hiện lâm sàng nhưng dễ gây teo cơ, liệt chi... Việc điều trị tích cực có thể giảm được 60% sự tiến triển của bệnh.
Bệnh viện Nội tiết trung ương thực hiện tư vấn sàng lọc đái tháo đường trong cộng đồng - Ảnh: TTO
Dễ tổn thương thần kinh ngoại vi
PGS.TS Nguyễn Văn Bình, nguyên giám đốc Bệnh viện Nội tiết trung ương, cho biết bệnh lý
Bệnh nhân bị biến chứng nặng do đái tháo đường vì không tuân thủ điều trị
Nguy cơ tổn thương thần kinh một ổ ở người bệnh
PGS Bình nhấn mạnh bệnh lý thần kinh đái tháo đường là biến chứng thường gặp nhất, gắn liền với thời gian và quản lý kém glucose máu. Nó có thể biểu hiện bằng triệu chứng đau lan tỏa, từng ổ hay một vài ổ, nhưng cũng nhiều khi không đau. Các tổn thương thần kinh một ổ thường bắt đầu đột ngột, tiến triển nhanh. Bao gồm:
- Bệnh lý các dây thần kinh sọ: Số lượng tổn thương các dây thần kinh tương ứng với những rối loạn tim hoặc đa dây thần kinh ngoại vi bị rối loạn (hoặc các dây thần kinh sọ não, đám rối thần kinh cánh tay, đám rối thắt lưng cùng hoặc tổn thương của các rễ thần kinh…).
Dây thần kinh sọ 3 thường biểu hiện bằng đau, nhìn đôi, sụp mi một bên nhưng đồng tử vẫn bình thường. Trường hợp này phải chẩn đoán phân biệt với phình động mạch cảnh trong và bệnh nhược cơ.
- Bệnh rễ thần kinh: Thường biểu hiện như đau từng khoang ngực hoặc bụng - loại này thường nhầm với một cấp cứu đau vùng ngực, bụng.
- Bệnh lý thần kinh đùi: Biểu hiện tổn thương thần kinh vận động và cảm giác ở mức của đám rối cùng cụt hoặc thần kinh đùi. Nếu có cả ở hai bên được biểu hiện bằng sự teo cơ. Để chẩn đoán cần phân biệt với những nguyên nhân khác.
Biến chứng thần kinh tim
"Bệnh lý thần kinh tự động tim mạch ở người đái tháo đường nhiều khi không có biểu hiện lâm sàng. Để chẩn đoán bệnh nhân phải được thăm khám kiên trì, tỉ mỉ một cách khéo léo. Bệnh có thể gây nhồi máu cơ tim không đau, hạ huyết áp khi đứng và chết đột ngột…" - PGS Bình cảnh báo.
Các dấu hiệu lâm sàng sớm nhất là nhịp tim không chậm lại khi ngủ hoặc khi nghỉ ngơi, tần số mạch biến đổi chậm lại trong nghiệm pháp Valsalva (theo nhịp thở hít vào - thở ra). Cả hai hiện tượng này đều liên quan đến thần kinh phế vị.
Giai đoạn muộn hơn, các phản xạ thông thường của tim mạch cũng bị mất, có lẽ làm tăng nhạy cảm của tim với catecholanin lưu hành trong máu. Biểu hiện lâm sàng bằng nhịp tim nhanh và chết đột ngột. Nhồi máu cơ tim không đau.
Rối loạn phản xạ tim mạch thường biểu hiện hạ huyết áp khi đứng và tăng nhịp tim là những biến chứng thường gặp. Những người bệnh có hạ huyết áp tư thế có thể điều trị bằng cách bù đủ lượng dịch để đảm bảo đủ thể tích máu lưu thông, tăng khẩu phần muối ăn.
Biện pháp không dùng thuốc điều trị bệnh lý thần kinh tự động tim mạch là dùng tất nén, là loại tất dài như quần ngủ để hạn chế hạ áp khi đứng. Thuốc dùng theo chỉ định của bác sĩ.
Theo thống kê của Bộ Y tế, người bệnh đái tháo đường tại Việt Nam đang trẻ hóa. Hiện nay có khoảng 7 triệu người Việt mắc bệnh. Đáng chú ý, hơn 55% bệnh nhân trong số này đã có biến chứng, trong đó 34% là biến chứng về tim mạch; 39,5% có biến chứng về mắt và biến chứng về thần kinh; 24% biến chứng về thận.
Bệnh nhân đái tháo đường bị biến chứng không chỉ làm gia tăng chi phí y tế mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống. Nguyên nhân do đa số người bệnh chưa có kiến thức đủ để chăm sóc bệnh như chưa tuân thủ phác đồ điều trị, chế độ ăn uống và vận động chưa phù hợp…
Ứng dụng công nghệ tiên tiến chăm sóc người bệnh đái tháo đường