Sầu riêng chưa kịp lớn đã rụng trắng gốc, nông dân Gia Lai đối mặt nguy cơ mất mùa

Thiệt hại nặng nề do biến đổi khí hậu

Từ đầu năm đến nay, người trồng sầu riêng ở Gia Lai liên tiếp đối mặt với thời tiết khắc nghiệt. Trong 2 tháng đầu năm, không khí lạnh kèm gió mạnh và sương muối khiến nhiều vườn cây rụng lá trơ trụi, không thể ra hoa đúng thời điểm. 

Sự chênh lệch nhiệt độ lớn giữa ngày và đêm làm hoa nở không đồng đều, tỉ lệ đậu quả thấp. Nhiều nhà vườn chứng kiến cảnh quả non rụng la liệt, nguy cơ mất mùa ngày một rõ rệt.

Sau khi đi một vòng quanh vườn, ông Mai Công Quyền (thôn Chư Hậu 6, xã Ia Bă, huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai) lặng lẽ ngồi xuống dưới gốc sầu riêng. Trên tay ông là những quả non vừa rụng, ánh mắt đầy trăn trở.

Do ảnh hưởng của thời tiết, nhiều vườn trồng sầu riêng trái non rụng la liệt.

“Trái non rụng đầy dưới gốc, nhìn mà đau xót lắm. Mỗi cây trị giá vài triệu đồng, công chăm sóc cả mấy tháng trời giờ coi như mất trắng. Vườn nhà tôi có hơn trăm cây, giờ chỉ mong giữ được ít quả để bán, chứ coi như năm nay mất mùa rồi”, ông Quyền nghẹn ngào.

Cùng chung cảnh ngộ, anh Trần Văn Nghĩa (xã Ia Bă, huyện Ia Grai) buồn bã chia sẻ: “Vườn sầu riêng của tôi trồng suốt 5 năm nay, năm nay mới bắt đầu cho trái bói. Lúc đầu đậu quả nhiều lắm, nhìn mà mừng rơi nước mắt. Ai ngờ thời tiết thay đổi liên tục. Giờ thì trái non rụng gần hết. Bao nhiêu công sức, giờ coi như tan thành mây khói".

Tại một số nhà vườn, những trái sầu riêng đã lớn, bị ảnh hưởng bởi mưa to, gió lớn, cũng bị rụng khiến người dân thất thu.

Ông Lê Văn Lực, Chủ tịch Hội Nông dân xã Ia Bă (huyện Ia Grai), cho biết, tình trạng sầu riêng rụng trái không xảy ra đồng loạt mà tùy thuộc vào từng nhà vườn. “Sầu riêng khác với cây cà phê, mỗi người chăm sóc theo một cách, kỹ thuật khác nhau nên không vườn nào giống vườn nào. Có những vườn sát nhau nhưng một bên trái sai trĩu cành, bên kia lại gần như mất trắng", ông Lực chia sẻ.

Trao đổi với Người Đưa Tin, ông Phan Đình Thắm, Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Ia Grai, cho biết: “Toàn huyện hiện có khoảng 400ha diện tích trồng sầu riêng do người dân canh tác. Phần lớn các vườn đều đang trong giai đoạn cho trái, nhưng qua kiểm tra thực tế, tình trạng rụng trái non đang diễn ra phổ biến ở nhiều vườn".

Tại các vườn sầu riêng ở huyện huyện Ia Grai, hiện tượng trái rụng rất nhiều.

Ông Phan Đình Thắm nói thêm, tình trạng sầu riêng rụng trái có thể do nhiều nguyên nhân như rụng sinh lý, cây thiếu dinh dưỡng hoặc thời tiết mưa nắng thất thường gây sốc nhiệt. Để hạn chế hiện tượng này, ông Thắm khuyến cáo người dân cần chú trọng chăm sóc đúng kỹ thuật, giúp cây phát triển khỏe mạnh và đủ dưỡng chất, từ đó giảm nguy cơ rụng trái non. 

Làm gì để cứu sầu riêng khi thời tiết thất thường?

Tại huyện Chư Păh (tỉnh Gia Lai), nhiều nhà vườn trồng sầu riêng cũng đang lao đao vì tình trạng trái non rụng hàng loạt, đối mặt nguy cơ mất mùa nghiêm trọng.

Ông Lê Hùng (thôn 2, xã Nghĩa Hòa) cho biết, đợt sương muối đầu năm 2025 khiến vườn sầu riêng của gia đình ông rụng trụi lá, không thể kích thích ra hoa đúng thời vụ. Sau đó, thời tiết tiếp tục biến đổi thất thường, khí hậu đột ngột chuyển lạnh, kèm theo gió mạnh do ảnh hưởng không khí lạnh càng làm vườn cây tổn thương nặng nề.

Đến thời điểm hiện tại, vườn sầu riêng của ông vẫn chỉ mới ra hoa lác đác. Việc cây ra hoa không đồng loạt khiến công tác chăm sóc trở nên khó khăn, vì mỗi giai đoạn phát triển của quả đều cần chế độ bón phân, phun thuốc khác nhau.

Hiện tượng trái non rụng nhiều, khiến các nhà vườn đối mặt với nỗi lo mất mùa.

Trao đổi với PV, ông Lê Xuân Dũng, Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Chư Păh, cho biết, toàn huyện hiện có hơn 600ha diện tích trồng sầu riêng. Trong thời gian qua, thời tiết diễn biến thất thường đã gây ra tình trạng rụng hoa và quả non ở nhiều vườn, làm dấy lên lo ngại về khả năng giảm năng suất.

Theo ông Dũng, vào đầu năm, một số vườn sầu riêng mới ra bói đã bị ảnh hưởng nặng do khí hậu khắc nghiệt, dẫn đến rụng trái. Tuy nhiên, sau thời gian theo dõi, đến nay, hiện tượng này đã giảm đáng kể. 

Là một trong những hộ trồng sầu riêng quy mô lớn nhất huyện với gần 15ha, ông Nguyễn Chất Sâm, Chủ tịch Hội Sầu riêng huyện Chư Păh, cho hay, vườn cây của gia đình ông vẫn phát triển ổn định, sẵn sàng bước vào mùa thu hoạch. 

Ông chia sẻ: “Nhờ áp dụng đúng kỹ thuật chăm sóc nên dù thời tiết khắc nghiệt, vườn sầu riêng của tôi vẫn phát triển tốt. Năm nay, tôi kỳ vọng sẽ tiếp tục có vụ thu hoạch khả quan".

Theo ông Nguyễn Chất Sâm, Chủ tịch Hội Sầu riêng huyện Chư Păh, để hạn chế tình trạng rụng trái non, người trồng sầu riêng cần chú trọng chăm sóc cây ngay từ giai đoạn ra hoa. Cần đảm bảo tưới tiêu hợp lý, giữ ẩm đất ổn định trong mùa khô, tránh sốc nhiệt khi nhiệt độ ngày và đêm chênh lệch lớn.

Chia sẻ kinh nghiệm hạn chế rụng trái non, ông Nguyễn Chất Sâm nói, người trồng sầu riêng cần chăm sóc cây kỹ từ giai đoạn ra hoa, đảm bảo tưới tiêu hợp lý, giữ ẩm trong mùa khô và thoát nước tốt mùa mưa. Đồng thời, bổ sung kịp thời các chất dinh dưỡng như canxi, bo, kali và theo dõi thời tiết để điều chỉnh kỹ thuật chăm sóc phù hợp từng giai đoạn.

Ông Hoàng Thi Thơ, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Gia Lai, thông tin, thời gian qua, biến đổi khí hậu đã ảnh hưởng đáng kể đến diện tích trồng sầu riêng trên địa bàn. 

Đặc biệt, các hiện tượng thời tiết cực đoan như nắng nóng kéo dài, gió mạnh và lốc xoáy cục bộ đã gây rụng hoa, quả non. 

Để hạn chế tình trạng này trong giai đoạn cây nuôi quả, ông Thơ khuyến cáo nông dân nên tăng cường bón phân lân, kali và các loại phân chứa silic, đồng thời bổ sung các yếu tố trung và vi lượng như magie, natri nhằm giúp cây giữ quả tốt hơn.