16/06/2025 16:04

Để đại học không là 'ốc đảo tri thức'

Khi quyền tự chủ đại học ngày càng được mở rộng, một câu hỏi được đặt ra: đâu là triết lý phát triển bền vững, nhân văn và có trách nhiệm xã hội cho các trường đại học trong thế kỷ 21?

Không chỉ là câu chuyện của tự chủ tài chính hay quản trị học thuật, thách thức đặt ra cho

Việt Nam hiện đang đứng trước cơ hội vàng để tái cấu trúc toàn diện hệ sinh thái đại học. Tự chủ đại học đã mở ra không gian rộng hơn cho đổi mới tổ chức. Tuy nhiên, nếu tự chủ chỉ dừng lại ở tài chính, nhân sự mà thiếu vắng tự chủ về triết lý phát triển thì các trường có nguy cơ sa vào vòng xoáy tầm nhìn ngắn hạn và thành tích hình thức.

Để tiếp cận một hệ sinh thái đại học thực sự bền vững, bốn nhóm giải pháp then chốt cần được đặt ra.

Thứ nhất, bồi dưỡng nâng cao năng lực lãnh đạo triết lý trong quản trị đại học. Phần lớn đội ngũ quản lý hiện nay trưởng thành từ hoạt động chuyên môn, nền tảng tư duy về quản trị tri thức, lãnh đạo phục vụ, quản trị học thuật mở còn bất cập. Các chương trình phát triển năng lực lãnh đạo đại học chuyên sâu, hỗ trợ người lãnh đạo các giải pháp phát triển cân bằng giữa tài chính, học thuật và trách nhiệm xã hội dài hạn.

Thứ hai, hình thành văn hóa tổ chức học tập trong từng cơ sở giáo dục đại học. Văn hóa đối thoại cởi mở, học hỏi liên tục, chấp nhận thử nghiệm, tạo môi trường an toàn nuôi dưỡng sự đổi mới từ bên trong.

Thứ ba, cải cách mạnh mẽ hệ thống đánh giá chất lượng, kiểm định, đối sánh và xếp hạng đại học. Cần bổ sung thêm các tiêu chí mang yếu tố trách nhiệm xã hội, đóng góp chính sách công, hiệu quả lan tỏa tri thức ra cộng đồng, thay vì chỉ quan tâm thống kê số bài báo hay chỉ tiêu tuyển sinh.

Thứ tư, kết nối sâu hệ sinh thái đại học với hệ sinh thái quốc gia về đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững. Trường đại học cần trở thành mắt xích trung tâm trong mạng lưới kinh tế tri thức quốc gia: từ năng lực khởi nghiệp, chuyển đổi số đến công nghệ xanh, phát triển xanh.