AI đang giúp các thị trường mới nổi viết lại tương lai ngành tài chính như thế nào?

Bối cảnh tài chính toàn cầu đã thay đổi hoàn toàn nhờ công nghệ. Tuy nhiên, giữa những bước tiến nhanh chóng mà cuộc cách mạng số mang lại, vẫn còn 1,4 tỷ người trưởng thành trên khắp thế giới chưa được tiếp cận các dịch vụ tài chính cơ bản.

Điều này là một lời nhắc nhở rõ ràng rằng, sự đổi mới đã vượt xa sự hòa nhập, đồng nghĩa với việc tiềm năng của con người vẫn chưa được khai thác. Đây là một cơ hội lớn để thay đổi hoàn toàn cách con người định nghĩa việc tiếp cận tài chính, ông Tariq Bin Hendi, CEO của Astra Tech, tập đoàn công nghệ tiêu dùng hàng đầu tại khu vực Trung Đông – Bắc Phi, viết trên trang của Diễn đàn Kinh tế thế giới.

Rào cản lớn nhất đối với sự thay đổi này không phải là hạ tầng hay vị trí địa lý, mà là ý chí. Thách thức thực sự là xây dựng những hệ thống tài chính được thiết kế để tiếp cận tới mọi người. Hệ thống ấy phải được xây dựng dựa trên sự công bằng và quyết tâm đổi mới vì tất cả mọi người.

Hầu hết những người không có tài khoản ngân hàng trên thế giới sống ở các thị trường mới nổi – nơi việc tiếp cận tài chính chính thức còn hạn chế. Khao khát về một sự thay đổi ở những nơi này vô cùng lớn, từ đó thúc đẩy sự chuyển dịch mạnh mẽ. Một báo cáo năm 2023 của Boston Consulting Group và QED Investors dự báo, doanh thu fintech (công nghệ tài chính) toàn cầu sẽ đạt 1,5 nghìn tỷ USD vào năm 2030, phần lớn được thúc đẩy bởi các thị trường mới nổi.

Tiềm năng của fintech đã và đang thành hình trên thực tế. Từ Cairo đến Lagos, Jakarta đến São Paulo, các nền kinh tế mới nổi không chỉ đang tiếp nhận công nghệ, mà còn đang cùng nhau tạo ra các hệ điều hành tài chính của tương lai. Yếu tố xúc tác chính là gì? Đó chính là trí tuệ nhân tạo (AI).

AI giúp các thị trường mới nổi vượt qua vấn đề hạ tầng tài chính truyền thống, cũ kỹ và định nghĩa lại bản chất của việc "được tiếp cận tài chính". Quan điểm lỗi thời cho rằng việc hòa nhập là cao quý nhưng tốn kém đang dần được thay thế. Các hệ sinh thái do AI điều khiển, được thiết kế cho người dùng với ưu tiên tính di động cao, đang chứng tỏ khả năng mở rộng, dễ tiếp cận và khả thi về mặt thương mại hơn.

Đây không phải là một mô hình được tái chế từ các thị trường phát triển. Đây là một khuôn khổ mới, dựa trên những nhu cầu và thực tế đặc trưng của những đối tượng chưa được phục vụ. Trong bản thiết kế ấy, mọi tương tác đều được thể hiện đa ngôn ngữ, ưu tiên giọng nói và được hỗ trợ bởi dữ liệu theo từng ngữ cảnh khác nhau.

Tại đó, danh tính tài chính của người dùng không được định nghĩa bởi điểm tín dụng truyền thống, mà bởi dấu chân và hành vi kỹ thuật số hàng ngày – từ trao đổi tin nhắn đến nạp tiền điện thoại và các định vị địa lý.

NHỮNG MÔ HÌNH TIÊN PHONG

Trong năm 2025 và xa hơn nữa, việc tiếp cận tài chính sẽ không còn đơn thuần là việc cấp cho ai đó một số tài khoản ngân hàng. Thay vào đó là việc cho phép người dùng tương tác liền mạch với toàn bộ các dịch vụ tài chính, bao gồm giao dịch, tiết kiệm, cho vay và đầu tư – tất cả trong một trải nghiệm duy nhất, tích hợp. Đây không phải là một viễn cảnh không tưởng mà nó đã và đang diễn ra.

Nubank, một ngân hàng không chi nhánh ở Brazil, đã phát triển mạnh mẽ bằng cách thay đổi cách nhìn về khả năng cung cấp tín dụng. MoniePoint, một công ty fintech Nigeria, đã xây dựng một hệ sinh thái tài chính xoay quanh các doanh nghiệp nhỏ thường bị bỏ qua.

Những công ty này và nhiều công ty khác là bằng chứng cho thấy sự hòa nhập không phải là một nỗ lực từ thiện, mà là một mô hình kinh doanh sinh lợi và bền vững.

Sự trỗi dậy nhanh chóng của các hệ sinh thái fintech đang tạo ra cách mạng trong ngành tài chính. Ảnh: Shutterstock

Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) được hưởng lợi từ sự kết hợp độc đáo của các yếu tố: dân số đa dạng, môi trường pháp lý tiến bộ và các khuôn khổ tư duy đổi mới như các quy định về cơ sở giá trị lưu trữ và dịch vụ thanh toán bán lẻ. Điều này đã tạo ra một môi trường thuận lợi để phát triển và mở rộng các giải pháp tài chính bao trọn.

Ngoài ra, thị trường này còn được thúc đẩy bởi các sáng kiến như Tổ chức Hợp tác Kỹ thuật số - một tổ chức thúc đẩy chuyển đổi kỹ thuật số giữa các quốc gia thành viên khác nhau. Các quan hệ đối tác công tư năng động cũng đang thúc đẩy sự phát triển của các hệ sinh thái fintech tương tác, xuyên biên giới, giúp UAE trở thành một nơi thử nghiệm đổi mới và là ví dụ điển hình cho tương lai của tài chính.

SỰ XUẤT HIỆN CỦA AI TRONG NGÀNH TÀI CHÍNH

Đối với những người không có tài khoản ngân hàng, hoạt động tài chính chưa bao giờ vắng mặt mà chỉ đơn giản là vô hình. Các tổ chức truyền thống thường coi những người này là quá rủi ro hoặc không liên quan. Thế nhưng, ngày nay, AI và dữ liệu thay thế đang đảo ngược câu chuyện đó. 

Không chỉ đơn thuần tự động hóa các quy trình, AI còn diễn giải sự phức tạp trong hành vi con người. Công nghệ này có thể nhận ra ý định tài chính ở những nơi mà người khác chỉ thấy nhiễu loạn, cũng có thể tiết lộ cơ hội tiết kiệm, đầu tư hoặc vay mượn ở những nơi mà các hệ thống cũ chỉ thấy rủi ro. Điều quan trọng, AI mang đến cho mọi người cơ hội xây dựng một danh tính tài chính trong từng giao dịch.

Điều này không chỉ là một khát vọng mà đã và đang xảy ra ở các quốc gia như Ấn Độ, Đông Nam Á và ngày càng tăng ở khu vực Trung Đông và Bắc Phi – nơi hơn 70% dân số dưới 35 tuổi, mở ra cơ hội đáng kể cho các giải pháp fintech dựa trên AI. Điều này có thể giúp giải quyết các nhu cầu tài chính của lực lượng dân số trẻ và có khả năng kết nối kỹ thuật số tốt.

Hãy tưởng tượng một cuộc trò chuyện chuyển tiền ngay lập tức kích hoạt một đề nghị cho vay siêu nhỏ, hoặc một ghi âm giọng nói bằng giọng địa phương gợi ý các mẹo tiết kiệm được hỗ trợ bởi AI. Đây không phải là những ý tưởng tương lai mà biên giới tiếp theo của sự trao quyền tài chính đang được diễn ra thường xuyên hơn.

Trên khắp châu Phi, châu Á và Trung Đông, sự trỗi dậy nhanh chóng của các hệ sinh thái fintech đang tạo ra cách mạng trong ngành tài chính.

Đơn cử, tại Nigeria, ngành fintech tăng trưởng 70% vào năm 2024 trong khi tại Indonesia, các giao dịch kỹ thuật số tăng vọt 226%. Hệ sinh thái fintech của Ai Cập đã tăng 5,5 lần trong năm năm qua. Đây không chỉ là những điểm dữ liệu, mà là những bản thiết kế cho tương lai.

Thập kỷ tới sẽ được định hình bởi những nhà đổi mới sử dụng AI để giải quyết các vấn đề thực tế trong các cộng đồng thực tế, chứ không phải bởi những gã khổng lồ tài chính truyền thống. Tương lai của tài chính sẽ không được viết ở Thung lũng Silicon, mà sẽ được định hình ở Lagos, Jakarta, Cairo và Dubai. Các giải pháp do AI hỗ trợ kết hợp với kiến thức địa phương sẽ mở khóa tương lai này.