Bác sĩ tìm ra nguyên nhân khiến các chỉ số nghi viêm tụy cấp tăng cao - Ảnh: BVCC
Chỉ số amylase tăng cao nhưng không phải viêm tụy cấp
Từ hơn một tháng trước, khi bé trai 7 tuổi được chẩn đoán mắc sởi và điều trị tại một bệnh viện tuyến trung ương. Trong quá trình nằm viện, bé bắt đầu xuất hiện nôn và đau bụng. Kết quả xét nghiệm cho thấy chỉ số amylase máu tăng cao bất thường (amylase > 1.600 U/L, p-amylase > 600 U/L), dù siêu âm bụng hoàn toàn bình thường.
Dựa trên chỉ số amylase tăng, bệnh viện chẩn đoán Viêm tụy cấp: Máu đục như sữa
Thông thường 25% amylase được loại bỏ qua thận, 75% qua hệ thống lưới nội mô. Chức năng thận của bé hoàn toàn bình thường, loại trừ khả năng suy thận khiến amylase tích tụ.
Các sĩ đặt ra giả thuyết amylase trong máu tồn tại dưới dạng "siêu phân tử", kết hợp với protein khác, hình thành macroamylase khiến chúng không thể lọc qua thận, dẫn tới amylase máu tăng cao nhưng nước tiểu lại thấp. Tình trạng này gọi là macroamylasemia, một bệnh lý lành tính, hiếm gặp (khoảng 1% dân số).
Để kiểm chứng giả thuyết, các bác sĩ sử dụng chỉ số ACCR (tỉ lệ thanh thải Amylase-Creatinine). Bình thường ACCR khoảng 3-5%. Nếu <1%, gợi ý macroamylasemia.
Các chỉ số xét nghiệm cho thấy amylase máu: 3687 U/L; amylase nước tiểu: 246 U/L; Creatinin máu: 50 µmol/L; Creatinin nước tiểu: 6,48 mmol/L - ACCR: 0,05% - một con số cực thấp, khẳng định chẩn đoán macroamylasemia.
"Con số này như một lời giải đúng cho bài toán hóc búa. Niềm vui vỡ òa khi giúp cháu dừng ngay những điều trị tốn kém, không cần thiết như nhịn ăn hay truyền dinh dưỡng qua tĩnh mạch", bác sĩ Công chia sẻ.
Theo bác sĩ Công, khi chỉ số amylase máu tăng cao, đặc biệt ở trẻ em, phụ huynh không nên quá lo sợ nghĩ ngay đến viêm tụy cấp nếu trẻ không có triệu chứng rõ ràng. Cần đưa trẻ đến cơ sở y tế chuyên khoa để được đánh giá toàn diện, tránh điều trị sai hướng. "Macroamylasemia tuy hiếm gặp nhưng là một chẩn đoán rất đáng nghĩ tới, để 'giải oan' cho tuyến tụy", ông nói.