18/08/2025 12:10

Chi 50.000 USD để ‘thiết kế’ con thông minh, giới siêu giàu Mỹ gây tranh cãi

Những cặp đôi giàu có tại Mỹ đang chi tới 50.000 USD cho các start-up xét nghiệm gene để 'thiết kế' con cái thông minh, gây nên cuộc tranh cãi về đạo đức và công bằng xã hội.

Hiện nay nhiều giám đốc điều hành công nghệ (CEO) ở Chi 50.000 USD để ‘thiết kế’ con thông minh, giới siêu giàu Mỹ gây tranh cãi - Ảnh 2. Chỉnh sửa gene phôi thai để chọn chiều cao, màu mắt... cho con?ĐỌC NGAY

Kỹ thuật sàng lọc phôi đa gene (PES) hiện tại chỉ được cung cấp dưới dạng dịch vụ thương mại, cho phép xét nghiệm phôi thai để tìm các bệnh lý phức tạp, nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường, ung thư, rối loạn tâm thần... cũng như các đặc điểm như chiều cao và chỉ số IQ, theo Viện Y tế quốc gia Mỹ.

Tuy nhiên, giới chỉ trích đặt câu hỏi về khía cạnh đạo đức của loại xét nghiệm này. "Liệu có công bằng không? Đây là điều khiến nhiều người lo ngại" - ông Hank Greely, giám đốc Trung tâm luật và sinh học tại Đại học Stanford, chỉ ra. Ông bình luận: "Đây quả là một cốt truyện khoa học viễn tưởng: người giàu tạo ra một tầng lớp ưu việt về di truyền, rồi lên thống trị, còn lại chỉ là những người vô sản".

Nhà di truyền học thống kê Sasha Gusev tại Trường y Harvard nói thêm: "Tôi nghĩ họ có cảm nhận rằng họ thông minh, thành đạt, và họ xứng đáng ở vị trí hiện tại bởi vì họ có "gene tốt". Giờ thì họ có một công cụ để nghĩ rằng họ cũng có thể làm điều tương tự cho con cái mình, đúng không?".

Trên trang The San Francisco Standard đầu tháng 6 năm nay, cây bút Margaux MacColl đã kể lại trải nghiệm khi gặp được một "siêu em bé" tại buổi tiệc cocktail ở biệt thự Presidio của một nhà đầu tư mạo hiểm. Cặp đôi chủ nhà đã sử dụng dịch vụ của Orchid để sàng lọc phôi, với chi phí từ 2.500 USD trở lên cho mỗi phôi, nhằm kiểm tra các bệnh lý đa gene như rối loạn lưỡng cực hay Alzheimer.

Orchid gửi cho cha mẹ báo cáo trực tuyến, ước lượng nguy cơ di truyền mỗi phôi gặp phải các bệnh này. Sau đó các bậc cha mẹ phải tự đưa ra quyết định: Những rủi ro nào họ có thể chấp nhận? Nên chuyển phôi nào vào tử cung?

Bất chấp những nghi ngờ lan rộng trong giới khoa học, trong 5 năm qua, những nhân vật có tầm ảnh hưởng trong ngành công nghệ như Anne Wojcicki, Sam Altman, Vitalik Buterin, Elad Gil và Alexis Ohanian đã rót hàng triệu USD vào các start-up xét nghiệm đa gene như Orchid, Nucleus và Genomic Prediction.

Họ đặt cược vào một "tương lai cực đoan", mà trong đó chỉ với vài ngàn USD, các công ty công nghệ sinh học có thể phân tích ADN và đưa ra xác suất về mọi thứ - từ khả năng nghiện ma túy cho đến nguy cơ béo phì, thậm chí ước tính chỉ số IQ của thai nhi.

Tháng trước, tỉ phú Elon Musk cũng bày tỏ sự hào hứng khi bình luận "Hay đấy!" đối với một bài viết về Herasight. Ông Musk được cho là đã sử dụng dịch vụ của Orchid cho ít nhất một đứa con của mình.

Quan điểm khác biệt

Không phải mọi bậc cha mẹ ở Mỹ đều muốn "thiết kế" con cái theo chuẩn Thung lũng Silicon.

"Ở Thung lũng Silicon, họ mê IQ. Nhưng nếu bạn nói chuyện với những gia đình bình thường ở Mỹ, không phải bậc cha mẹ nào cũng muốn con mình trở thành học giả ở ĐH Harvard. Họ sẽ nói "Không, tôi muốn con mình giống vận động viên bóng rổ LeBron James hơn"" - ông Kian Sadeghi, nhà sáng lập Nucleus Genomics, chia sẻ.

Điều này cho thấy sự khác biệt rõ rệt trong quan niệm về thành công và hạnh phúc giữa giới công nghệ và người dân bình thường.

Tạo em bé có gen chỉnh sửa: Cảnh báo hậu quả khôn lường

TTO - Tưởng chừng sẽ được đón nhận một cách tích cực, nhưng nghiên cứu về chỉnh sửa gen trên cơ thể người của một nhà khoa học Trung Quốc đã bị chỉ trích kịch liệt, kèm theo là các cảnh báo về hậu quả khôn lường.