17/09/2025 20:30

Than, dầu, khí đốt đầu độc con người từ trong bụng mẹ đến lúc chết

Báo cáo toàn cầu mới nhất của Liên minh Khí hậu và Sức khỏe (GCHA) cảnh báo các loại nhiên liệu hóa thạch như than, dầu, khí đốt gây hại sức khỏe con người từ trong bụng mẹ đến suốt đời.

Việc khai thác, vận chuyển và đốt các loại Than, dầu, khí đốt đầu độc con người từ trong bụng mẹ đến lúc chết - Ảnh 2. Bắc Âu xanh và kinh nghiệm cho Việt Nam: Thụy Điển tham vọng nói không với nhiên liệu hóa thạchĐỌC NGAY

Liên minh GCHA quy tụ hơn 200 tổ chức đại diện cho 46 triệu nhân viên y tế trên toàn thế giới. Đây là báo cáo toàn cầu đầu tiên cung cấp cái nhìn tổng thể về tác động của nhiên liệu hóa thạch đối với sức khỏe con người trong suốt cuộc đời.

Theo nghiên cứu được báo cáo trích dẫn, phụ nữ sống gần các mỏ than hoặc các khu vực khai thác dầu khí sử dụng kỹ thuật thủy lực bẻ gãy (fracking) có nguy cơ cao hơn về sinh non, sẩy thai và biến chứng thai kỳ.

Trẻ em tiếp xúc với ô nhiễm không khí từ nhiên liệu hóa thạch có tỉ lệ hen suyễn và các bệnh ung thư cao hơn. Đối với người cao tuổi, ô nhiễm không khí làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ, sa sút trí tuệ và tử vong sớm.

Không chỉ trong quá trình khai thác và sử dụng, việc vận chuyển nhiên liệu hóa thạch cũng tiềm ẩn nguy cơ. Rò rỉ đường ống khí gas, ô nhiễm nguồn nước, hay sự cố tràn dầu quy mô lớn đều có thể gây hậu quả sức khỏe nghiêm trọng và kéo dài.

Ngay cả sau khi bị đốt cháy, nhiều chất độc hại như chì, thủy ngân và các hóa chất vĩnh cửu PFAS vẫn tồn tại dai dẳng trong đất, nước và chuỗi thực phẩm, gây tác động lâu dài lên cộng đồng.

Báo cáo còn chỉ ra rằng gánh nặng to lớn về sức khỏe này thường đổ dồn lên các cộng đồng thiệt thòi và bị gạt ra ngoài lề ở những quốc gia nghèo hơn.

Trước thực tế đó, báo cáo kêu gọi chấm dứt trợ cấp cho nhiên liệu hóa thạch. Theo Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), khoản trợ cấp này lên tới 7.000 tỉ USD vào năm 2022, tương đương hơn 7% GDP toàn cầu.

Bất chấp những cảnh báo liên tục về tác động tàn khốc của biến đổi khí hậu do con người gây ra, năm ngoái lượng khí thải CO2 từ nhiên liệu hóa thạch trên toàn cầu vẫn lập kỷ lục cao nhất từ trước đến nay.

Trong phần phát biểu liên quan đến báo cáo, bà Christiana Figueres - cựu thư ký điều hành Công ước khung Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC) - nhấn mạnh kỷ nguyên nhiên liệu hóa thạch đã đầu độc không khí, hủy hoại sức khỏe và làm xói mòn nhân phẩm con người. Bà kêu gọi chuyển đổi nhanh chóng sang năng lượng tái tạo.

Về phần mình, Giám đốc điều hành GCHA Jeni Miller hối thúc chính phủ các nước cam kết dừng phê duyệt các dự án than, dầu và khí đốt mới tại Hội nghị lần thứ 30 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP30), diễn ra vào tháng 11 tới tại Brazil.

Nhiều ngân hàng lớn vẫn tiếp tục tài trợ các dự án nhiên liệu hóa thạch

Nhiều ngân hàng không muốn để SBTi xem xét lại các mục tiêu khí hậu của mình do quan ngại quá trình này có thể cản trở kế hoạch tài trợ cho các dự án nhiên liệu hóa thạch.