29/09/2025 12:30

Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai: Giáo viên nước ngoài tham gia được không?

Bộ GD-ĐT dự báo đến 2030 cần thêm 22.000 giáo viên tiếng Anh. Giải pháp được đề xuất là kết hợp đào tạo trong nước và tận dụng nguồn giáo viên nước ngoài để đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai.

Mới đây đại diện Bộ GD-ĐT phát biểu tới năm 2030, cả nước cần thêm 22.000 Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai: Giáo viên nước ngoài tham gia được không? - Ảnh 2. Giáo viên 20 trường New Zealand lần đầu sang Việt Nam dạyĐỌC NGAY

Một câu hỏi đặt ra: Liệu nhóm expat có sẵn lòng tới Việt Nam hay không? Câu trả lời của tôi là "có". Thực tế Việt Nam từ lâu đã là điểm đến hấp dẫn với giáo viên expat. Họ đến để làm việc, để trải nghiệm văn hóa và để gắn bó, phổ biến từ 2-5 năm trước khi chuyển sang một đất nước khác. Điều kiện tiên quyết là cần một số cơ chế đãi ngộ hợp lý.

Tôi nghĩ lương chỉ là một phần, ngoài ra còn nhiều yếu tố khác ngoài lương như thủ tục visa và giấy phép lao động thông thoáng; hỗ trợ về chỗ ở, bảo hiểm; môi trường làm việc chuyên nghiệp; một lộ trình nghề nghiệp rõ ràng. Khi những yếu tố này được đảm bảo, expat sẵn sàng tới và gắn bó lâu dài, thậm chí có thể cân nhắc xem Việt Nam là nơi định cư, lập nghiệp.

Tuy nhiên để tận dụng nguồn lực này, không thể để mỗi trường công lập tự đi tìm giáo viên expat. Cách đó vừa manh mún vừa khó kiểm soát chất lượng. Tôi đề xuất các sở GD-ĐT tỉnh thành có thể thành lập một "hội đồng chuyên gia" ở cấp tỉnh, phối hợp với các tổ chức tuyển dụng giáo viên quốc tế. Hội đồng này sẽ có ba nhiệm vụ: tuyển chọn - kiểm định - phân bổ.

Tuyển chọn là sàng lọc hồ sơ ứng viên expat từ nhiều kênh, kiểm định là đánh giá năng lực chuyên môn và sư phạm của họ, còn phân bổ là đưa họ đến những trường công trọng điểm - nơi có định hướng phát triển "tiên phong" tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai. Với cơ chế này việc triển khai sẽ bài bản, đồng đều và giảm gánh nặng cho từng trường riêng lẻ. Một số trường được chọn làm "đầu tàu" sẽ tiên phong thí điểm, từ đó nhân rộng ra toàn hệ thống.

Điều cuối cùng nhưng quan trọng nhất, tôi nghĩ là cần xác định thật rõ đích đến của mục tiêu "tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai". Chúng ta muốn học sinh lưu loát trong giao tiếp? Muốn các em có thể dùng tiếng Anh để học toán, khoa học? Hay muốn dùng các môn khoa học như phương tiện để học tiếng Anh?

Mỗi đích đến sẽ quyết định mô hình đào tạo và tiêu chuẩn tuyển chọn giáo viên expat. Nếu chỉ chú trọng vào năng lực ngôn ngữ, ta cần những giáo viên chuyên tiếng Anh. Nếu hướng tới giảng dạy liên môn bằng tiếng Anh, ta lại cần những expat là giáo viên chuyên môn toán, lý, hóa... có khả năng giảng dạy bằng ngôn ngữ này.

Đặt mục tiêu cao hơn

Nên xác định mục tiêu cao hơn về mức độ mà một học sinh có thể đạt được: Chẳng hạn nếu chỉ dừng lại ở việc học sinh có thể nghe - hiểu tiếng Anh thì đôi khi chỉ cần expat là giáo viên Philippines đã là tốt; còn nếu phải phát âm chuẩn chỉnh thì phải Mỹ, Canada, Úc...

Tương ứng với đó, tiền lương và phúc lợi cũng sẽ khác nhau. Luôn có các nhóm expat phù hợp với định hướng và "túi tiền" của mình nhưng cần biết mình đang muốn gì để chọn lựa phù hợp nhất.

Tiếng Anh thành ngôn ngữ hai: chìa khóa hội nhập toàn cầu

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy đầu tư vào tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai là chiến lược dài hạn, nâng cao năng lực hội nhập, sức cạnh tranh của nguồn nhân lực và đóng góp vào tăng trưởng quốc gia.