Trong bối cảnh nhu cầu năng lượng sạch ngày càng cấp thiết, quan hệ hợp tác hạt nhân vì mục đích hòa bình giữa Nga và Việt Nam đang bước vào giai đoạn mới với những dấu mốc cụ thể.
Ngày 26/9, trong khuôn khổ Tuần lễ Nguyên tử Thế giới tổ chức tại Moscow, Công ty Cổ phần Năng lượng Quốc tế Rosatom (REIN JSC, thuộc Tập đoàn Năng lượng Nguyên tử Nhà nước Nga Rosatom) và Công ty Cổ phần Tư vấn Xây dựng Điện 2 (PECC2, thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam EVN) đã ký Biên bản ghi nhớ (MoU) hợp tác cho dự án Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1.
Biên bản ghi nhớ hướng tới việc phối hợp nỗ lực giữa Nga và Việt Nam trong việc cập nhật nghiên cứu khả thi và hồ sơ địa điểm và phát triển hạ tầng, nhân lực cho Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1 – dự án điện hạt nhân đầu tiên trong lịch sử Việt Nam, đánh dấu sự tái khởi động chương trình điện hạt nhân Việt Nam sau gần một thập kỷ tạm dừng.
"Hợp tác hạt nhân giữa Việt Nam - Nga tiến triển rất tốt"
"Hợp tác năng lượng hạt nhân giữa Việt Nam và Liên bang Nga đang tiến triển rất tốt. Gần đây, Việt Nam đã tái khởi động chương trình điện hạt nhân và bắt đầu phối hợp chặt chẽ với Rosatom" - TS. Trần Chí Thành - Viện trưởng Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam - trả lời phỏng vấn của hãng tin Sputnik (Nga) bên lề Tuần lễ Nguyên tử Thế giới.
Tổng Giám đốc Rosatom Alexey Likhachev (trái) và TS. Trần Chí Thành - Viện trưởng Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam. Ảnh: VGP
Trước đó, vào tháng 5/2025, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam Nguyễn Mạnh Hùng và Tổng Giám đốc Rosatom Alexey Likhachev đã ký Lộ trình liên ngành phát triển công nghệ hạt nhân đến năm 2030.
Lộ trình này bao gồm các nội dung chính: Xây dựng Trung tâm Khoa học và Công nghệ Hạt nhân; cung ứng nhiên liệu cho lò phản ứng nghiên cứu tại Đà Lạt; sự tham gia của Việt Nam vào Liên danh "Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế dựa trên lò phản ứng MBIR"; và phát triển đội ngũ nhân lực cho ngành năng lượng hạt nhân Việt Nam.
MBIR nghĩa là Lò phản ứng nghiên cứu đa năng, do Rosatom phát triển. Đây là lò phản ứng neutron nhanh đa năng, sử dụng natri làm chất tải nhiệt, được thiết kế để hỗ trợ nghiên cứu công nghệ hạt nhân thế hệ IV (Gen IV) – thế hệ lò phản ứng an toàn, hiệu quả cao và bền vững hơn.
MBIR không phải là lò sản xuất điện thương mại mà là công cụ nghiên cứu, giúp thử nghiệm nhiên liệu, vật liệu và hệ thống làm mát mới.
Lò MBIR đang được xây dựng tại Viện Nghiên cứu Lò Phản ứng Nguyên tử tại thành phố Dimitrovgrad, vùng Ulyanovsk, Tây Nam Nga. Dự kiến năm 2028 sẽ đi vào hoạt động.
Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 (thuộc Dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận) có tổng công suất (2 nhà máy) dự kiến từ 4000 - 6.400 Megawatt không chỉ là biểu tượng công nghệ mà còn là cú hích đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, góp phần tạo ra điện sạch nhằm từng bước đạt được mục tiêu Net Zero năm 2050 của đất nước.
Đầu năm 2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu hoàn thành dự án điện hạt nhân Ninh Thuận trước 31/12/2030; đồng thời nhấn mạnh, dự án là "lời giải cho bài toán an ninh năng lượng", thay thế dần nhiệt điện than và giảm rủi ro gián đoạn cung cấp.
Bằng cách đa dạng hóa nguồn năng lượng, dự án thúc đẩy chuyển dịch xanh, hỗ trợ kinh tế bền vững và nâng cao vị thế Việt Nam trên bản đồ năng lượng khu vực.
Trước đó, vào giữa tháng 9/2025, Wood Mackenzie cho biết Việt Nam sẽ đi đầu trong phát triển năng lượng hạt nhân tại Đông Nam Á, với kế hoạch mở rộng công suất sớm nhất là vào năm 2030, trong bối cảnh các nền kinh tế ASEAN đang tích cực theo đuổi nguồn năng lượng sạch, ít phát thải CO2 này.