Hàng triệu người chịu tổn thương tinh thần sau thiên tai và chiến tranh

Bác sĩ tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định TP.HCM khám cho một bệnh nhân bị rối loạn tâm thần - Ảnh: T.MINH

Trong bối cảnh đó, việc chăm sóc sức khỏe tâm thần trong thảm họa được xem là yếu tố then chốt, giúp mỗi cá nhân và cộng đồng ổn định cuộc sống, phục hồi sau khủng hoảng. Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) đã cho biết như vậy vào Ngày Sức khỏe tâm thần thế giới 10-10.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), mỗi năm có hàng triệu người bị ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp bởi các thảm họa và tình huống khẩn cấp, trong đó gần một phần ba chịu tác động nghiêm trọng đến sức khỏe tâm thần. Khoảng 22% người từng trải qua chiến tranh hoặc khủng hoảng trong vòng 10 năm có nguy cơ mắc các rối loạn như trầm cảm, lo âu, căng thẳng sau sang chấn (PTSD) hoặc các rối loạn tâm thần khác.

Để bảo vệ sức khỏe tinh thần và hỗ trợ phục hồi sau khủng hoảng, các chuyên gia khuyến nghị mỗi người nên chủ động thực hiện các biện pháp tự chăm sóc và tìm kiếm sự hỗ trợ khi cần thiết.

Trước hết, chấp nhận và chia sẻ cảm xúc là điều quan trọng. Thừa nhận nỗi sợ hãi, buồn bã hoặc mất mát là phản ứng tự nhiên sau thảm họa. Việc chia sẻ cảm xúc với người thân, bạn bè hoặc chuyên gia tâm lý giúp giảm căng thẳng, tạo cảm giác được thấu hiểu và an toàn.

Thứ hai, duy trì kết nối xã hội đóng vai trò lớn trong việc phục hồi tinh thần. Giữ liên lạc với người thân, hàng xóm hoặc nhóm cộng đồng giúp tránh cảm giác cô lập, đồng thời củng cố niềm tin và sức mạnh tinh thần chung.

Cần chăm sóc thể chất và duy trì thói quen hằng ngày như ăn uống đầy đủ, ngủ nghỉ hợp lý, vận động nhẹ nhàng. Việc giữ nếp sống quen thuộc và đặt ra những mục tiêu nhỏ mỗi ngày giúp tạo cảm giác kiểm soát và ổn định.

Hạn chế tiếp xúc với thông tin tiêu cực là biện pháp cần thiết. Thực hành các kỹ thuật thư giãn như thiền, hít thở sâu, chánh niệm hoặc nghe nhạc nhẹ cũng giúp tâm trí an yên hơn.

Đặc biệt, nếu các triệu chứng như lo âu, mất ngủ, mệt mỏi hoặc tuyệt vọng kéo dài, người bệnh cần tìm kiếm hỗ trợ chuyên môn tại các cơ sở y tế hoặc gặp chuyên gia tâm lý để được can thiệp sớm, tránh để bệnh trở nên trầm trọng.

Người dân Thái Lan đang gặp vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng

Theo báo cáo sức khỏe Thái Lan 2025, quốc gia này đang đứng trước cuộc khủng hoảng y tế công cộng nghiêm trọng, với tỉ lệ các vấn đề sức khỏe tâm thần tăng mạnh, trong khi tỉ lệ sinh lại ở mức thấp kỷ lục.