Trà đẹp da, thải độc bán tràn lan: Hiệu quả mức nào?
Gần đây trà thảo dược và trà dưỡng nhan trở thành lựa chọn của nhiều người, đặc biệt là phụ nữ trẻ.
Người tiêu dùng cần lựa chọn các sản phẩm trà đã được cấp phép lưu hành - Ảnh: THANH HIỆP
Trên các sàn thương mại điện tử, các sản phẩm này thường được quảng bá với hàng loạt công dụng hấp dẫn như giảm cân, đẹp da, ngủ ngon, thậm chí hỗ trợ điều trị bệnh…
Các bác sĩ và chuyên gia
Người tiêu dùng cần lựa chọn các sản phẩm trà đã được cấp phép lưu hành
Cảnh giác quảng cáo thổi phồng
Trao đổi với Tuổi Trẻ, bác sĩ Trương Thị Ngọc Lan, Phó giám đốc Viện Y dược học dân tộc TP.HCM, cho biết việc sử dụng trà đã có từ lâu. Hiện nay, ngày càng nhiều người tìm mua các loại trà qua mạng xã hội, phổ biến nhất là thảo dược và trà dưỡng nhan.
Các sản phẩm này thường được quảng bá với hàng loạt công dụng hấp dẫn như giảm cân, làm đẹp da, giúp ngủ ngon, thậm chí hỗ trợ điều trị bệnh. Trong khi đó nguồn gốc, thành phần và chất lượng của những sản phẩm này không được công bố rõ ràng.
Nhiều cơ sở bán hàng trực tuyến không đưa ra các tiêu chí kiểm định cơ bản, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng. Đáng lo hơn là xu hướng tiêu thụ trà "nhà làm" (handmade), tiềm ẩn nhiều rủi ro do thiếu tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm và bảo quản dược liệu. Người tự làm trà tại nhà thường không có chuyên môn y học, dễ phối hợp sai các vị thuốc.
Theo quy định, sản phẩm phải tuân thủ tiêu chuẩn Dược điển Việt Nam lần thứ V, hoặc nếu chưa có trong Dược điển, cơ sở sản xuất cần tự xây dựng và tuân thủ tiêu chuẩn chất lượng riêng. Các loại trà cũng cần được kiểm tra độ ẩm, nấm mốc, vi khuẩn và hạn sử dụng. Nếu bảo quản không đúng cách, đặc biệt trong mùa mưa, trà có thể bị ẩm mốc, mọt, mất an toàn khi sử dụng.
Uống trà cũng cần đúng liều, đúng người
Bác sĩ Huỳnh Tấn Vũ - giảng viên khoa y học cổ truyền, Trường đại học Y Dược (TP.HCM) - cho hay trà được chia thành hai nhóm chính: trà chiết xuất từ cây trà và trà thảo dược, không chiết xuất từ cây trà (hoa cúc, hoa hồng…).
Thời điểm lý tưởng để uống trà là buổi sáng (để tỉnh táo) và buổi chiều (để thư giãn), với tần suất khoảng hai lần mỗi ngày. Cần tránh uống trà vào ban đêm để không ảnh hưởng đến giấc ngủ và tuyệt đối không nên uống trà đã để qua đêm.
Riêng trà thảo dược, bác sĩ Ngọc Lan lưu ý việc dùng trà này không đơn giản là pha uống hằng ngày mà cần quan tâm đến liều lượng, thời điểm, dụng cụ pha và đối tượng sử dụng.
Các bác sĩ lưu ý những người có bệnh lý về dạ dày, suy dinh dưỡng, cao huyết áp, bệnh tim mạch, hoặc đang bị sốt, phụ nữ trong giai đoạn hành kinh, mãn kinh và đang cho con bú… cần cẩn trọng khi uống trà, tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
Công tác giám sát còn lỏng lẻo, chọn trà sao an toàn?
Bác sĩ Ngọc Lan cho biết việc sử dụng trà không rõ nguồn gốc, không an toàn có thể gây hậu quả từ nhẹ đến nặng. Ở mức độ nhẹ, trà hoàn toàn không mang lại tác dụng như mong muốn, chỉ gây tốn kém tiền bạc. Tuy nhiên, nguy hiểm hơn là nguy cơ ngộ độc do trà bị nhiễm nấm mốc, mọt hoặc chứa hóa chất bảo quản không phù hợp như xông lưu huỳnh.
Bên cạnh đó, việc dùng sai loại trà so với cơ địa cũng có thể gây phản ứng bất lợi. Ví dụ, người có cơ thể nhiệt không nên uống các loại trà có tính nhiệt như trà gừng hay trà sâm vì dễ khiến cơ thể bốc hỏa, nổi mụn hoặc mất ngủ.
Tại Viện Y dược học dân tộc TP.HCM đã tiếp nhận điều trị trường hợp bệnh nhân đái tháo đường dùng trà khổ qua dù là loại chất lượng tốt nhưng uống quá thường xuyên và liều lượng cao, dẫn đến tụt đường huyết nguy hiểm.
"Trà thảo dược không phải là đồ uống an toàn cho tất cả mọi người. Nó sẽ luôn luôn phù hợp cho ai và không phù hợp cho ai", bác sĩ Lan nhấn mạnh.
Cũng theo bác sĩ Lan, hiện công tác kiểm tra và giám sát chất lượng trà trên thị trường còn lỏng lẻo, đặc biệt là các mặt hàng bán trên mạng khi người bán trên mạng không bao giờ ghi rõ người nào không được uống, chỉ quảng cáo công dụng.
Trong khi đó tại các cơ sở y tế phải tuân thủ quy trình đấu thầu chặt chẽ, yêu cầu nguồn gốc xuất xứ và tiêu chuẩn chất lượng. Thậm chí, sau khi mua hàng, bệnh viện vẫn phải yêu cầu kiểm nghiệm lại, chịu chi phí kiểm nghiệm mặc dù khó được thanh toán lại. Trung tâm kiểm nghiệm thuốc còn đến lấy mẫu kiểm tra định kỳ hằng năm.
Trước thực trạng thị trường trà đa dạng nhưng khó kiểm soát chất lượng, bác sĩ Lan khuyến cáo người tiêu dùng nên lựa chọn các sản phẩm trà đóng gói sẵn của những doanh nghiệp đã được cấp phép lưu hành.
Không nên mua các loại trà "nhà làm" hoặc hàng xách tay vì không có gì đảm bảo về nguồn gốc và an toàn. Nếu muốn dùng trà với mục đích hỗ trợ điều trị bệnh, người dùng cần tham khảo ý kiến thầy thuốc để chọn loại trà phù hợp, đặc biệt không nên tự ý sử dụng song song với thuốc tây vì có thể gây tương tác hoặc giảm hiệu quả điều trị.
Vì sao sản phẩm giảm cân 'dỏm' đều chứa chất cấm?