04/11/2025 16:30

Đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19: Những trái tim đỏ bên bờ sông Thames

Từ London, Bergamo đến St. Petersburg, Madrid, thế giới đã và đang tiếp tục dựng lên các công trình tưởng niệm để tưởng nhớ hàng triệu con người không may qua đời trong đại dịch COVID-19.

Bà Fran Hall đứng trước bức tường dài hơn 500m bên bờ sông Thames, nhẹ tay chạm vào một trong hơn 150.000 trái tim đỏ được vẽ tay ở đó. "Nó khiến ai nhìn thấy cũng xúc động", bà nói với Đài Fox News.

Chồng bà, ông Steve Mead, qua đời tháng 9-2020, ngay trước sinh nhật lần thứ 66. Xung quanh trái tim của ông là hàng trăm nghìn trái tim khác, mỗi hình vẽ tượng trưng cho một người đã mất vì Đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19 là địa chỉ của tương lai và hy vọng

Đến năm 2025 khu rừng đã hoàn thiện phần lớn, mở cửa công cộng với các lối đi tưởng niệm, khu thiền và được cộng đồng chăm sóc thường xuyên như một không gian thiêng liêng để tưởng nhớ.

Thủ đô London cũng chọn cách tưởng niệm bằng cây xanh. Khu rừng COVID-19 tại công viên Hornchurch (quận Havering) trồng hơn 4.000 cây, khánh thành vào Ngày tưởng niệm quốc gia tháng 3-2022, tròn hai năm sau đợt phong tỏa đầu tiên.

Khu rừng này tôn vinh cả những người đã khuất lẫn lực lượng tuyến đầu. Một tượng đá ở trung tâm tạo cảm giác thanh thản, tôn kính. Dù từng bị phá hoại vào năm 2025, cộng đồng vẫn kiên trì bảo vệ khu tưởng niệm này.

Cũng ở London, vườn hoa anh đào tại quận Newham có 33 cây trồng thành ba vòng tròn, tượng trưng cho 33 quận của TP. Hoa nở vào tháng 3 - đúng thời điểm phong tỏa đầu tiên năm 2020 như một biểu tượng của sự sống mới và hy vọng.

Nếu cây cối tượng trưng cho sự tái sinh thì các công trình kiến trúc là lời kể về mất mát và sự gián đoạn. Bức tường Tưởng niệm quốc gia COVID-19 ở London không chỉ đồ sộ mà còn thấm đẫm cảm xúc cá nhân.

Theo Đài Fox News, đi hết bức tường dài 500m này mất gần chín phút nếu không dừng lại. Hơn 245.000 trái tim vẽ tay, mỗi trái tim là một sinh mạng đã mất - con số cao thứ hai ở châu Âu, chỉ sau Nga. Nhóm thiện nguyện Friends of the Wall vẫn đang chăm sóc, sơn sửa từng trái tim và kêu gọi chính phủ công nhận đây là đài tưởng niệm chính thức.

Tại Bỉ, dự án Onuments mang phong cách khá đặc biệt. Do bác sĩ tâm thần Uus Knops và kiến trúc sư Bas Smets sáng tạo, mỗi khu tưởng niệm thuộc dự án gồm 13 ghế bê tông xếp thành vòng tròn gián đoạn - biểu tượng cho sự chia cắt trong đợt phong tỏa bắt đầu ngày 13-3-2020.

Từ khu đầu tiên ở Kortrijk (2021), các công trình tiếp theo lan rộng khắp Ghent, Lommel, Leuven và Brussels trở thành không gian cộng đồng để tưởng nhớ, chia sẻ và tổ chức các hoạt động tưởng niệm.

Ở St. Petersburg, Nga, bức tượng đồng "Thiên thần buồn" (Sad Angel) cúi đầu bên ngoài trường y của TP được dựng lên để tưởng nhớ các y bác sĩ đã hy sinh vì COVID-19.

Nhà điêu khắc Roman Shustrov, người tạo nên bức tượng, cũng qua đời vì chính căn bệnh này. Sau đó vợ ông hoàn thiện tác phẩm, biến nó thành biểu tượng xúc động về lòng biết ơn và sự mất mát. Hiện có ít nhất ba phiên bản "Thiên thần buồn" được đặt ở nhiều nơi trong TP.

Tại Madrid, Tây Ban Nha, tượng đài tưởng niệm nạn nhân đại dịch COVID-19 được dựng vào năm 2020. Tác phẩm bằng thép của kiến trúc sư Carlos Rubio Carvajal gồm một vòng tròn đen đường kính 2m khắc dòng chữ: "Ngọn lửa của bạn sẽ không bao giờ tắt trong trái tim chúng tôi".

Ngọn lửa bên trong luôn cháy sáng, nay đã được nối với hệ thống gas để không bao giờ tắt, trở thành biểu tượng bất diệt của ký ức và niềm tin vào sự sống.

Sức sống và sự tái sinh

Tại Mỹ, dự án tượng đài COVID-19 đang được chuẩn bị tại Chicago với thiết kế được lựa chọn sau khi tổ chức cuộc thi thiết kế vào tháng 4-2023 là hình bồ công anh, một biểu tượng vừa gợi hình ảnh tương đồng với vi rút corona vừa thể hiện sức sống và sự tái sinh.

Theo trang Covidmemorialmonument.org, tác phẩm do giáo sư điêu khắc Casey Schachner thiết kế này dự kiến đặt tại South Side, Chicago, dưới dạng "một tác phẩm điêu khắc công cộng ngoài trời lớn và công viên". Tượng đài dự kiến khánh thành năm 2026 sau khi hoàn tất gây quỹ và cấp phép.