Quá nửa số công chức cấp xã làm quản lý giáo dục lại không có chuyên môn, kinh nghiệm
Theo thống kê, TP.HCM có 35/168 xã phường không có người từng làm công tác giáo dục để đảm nhận vị trí quản lý giáo dục (chiếm tỉ lệ 20,3%), Vĩnh Long là 69/124 (chiếm 55,6%), Tây Ninh con số này lên tới 60/96 (chiếm 62,5%)...
PGS.TS Phạm Văn Thuần - Giám đốc Học viện Quản lý giáo dục - phát biểu tại hội nghị - Ảnh: NGUYÊN BẢO
Ngày 8-11, tại Hải Phòng, Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục (Bộ Giáo dục và Đào tạo) phối hợp Học viện Quản lý giáo dục tổ chức Hội thảo khoa học phát triển năng lực quản lý nhà nước về giáo dục cho cán bộ quản lý cấp sở, xã và cơ sở giáo dục khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp.
Áp lực lớn với cán bộ quản lý giáo dục
Tại hội nghị, TS Vũ Minh Đức - Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục (Bộ Giáo dục và Đào tạo) - cho biết khi triển khai chính quyền hai cấp, nhiều nhiệm vụ trước đây của phòng giáo dục và đào tạo huyện nay chuyển về các phòng văn hóa - xã hội cấp xã.
Thực tế trên đòi hỏi đội ngũ cán bộ quản lý phải được trang bị đầy đủ năng lực, kiến thức, kỹ năng phù hợp với yêu cầu của ngành. Tuy nhiên ông Đức cho biết theo số liệu khảo sát của Bộ Giáo dục và Đào tạo trên toàn quốc vào tháng 8-2025, cho thấy nhiều xã/phường chưa có đủ công chức phụ trách lĩnh vực giáo dục.
Phòng văn hóa - xã hội của xã phải thực hiện nhiều nhiệm vụ thuộc về lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch, giáo dục, y tế, khoa học công nghệ, lao động - thương binh - xã hội… nhưng chỉ được bố trí khoảng 10 công chức cho một xã, trong đó công chức phụ trách giáo dục chỉ bình quân là 1,04 công chức/xã, phường.
Không ít cán bộ quản lý giáo dục cấp xã chưa có chuyên môn hoặc kinh nghiệm trong công tác quản lý giáo dục, chỉ có khoảng dưới 50% số công chức phụ trách giáo dục ở các xã phường có chuyên môn về giáo dục hoặc từng công tác trong ngành giáo dục.
"Nhiều người trước đây phụ trách một cấp học nay phải phụ trách cả ba cấp học. Có những người có chuyên môn giáo dục nhưng đã chuyển sang lĩnh vực khác nhiều năm nay trở lại, điều này gây nên những lúng túng nhất định trong giai đoạn đầu", ông Đức cho biết.
Bên cạnh đó, cơ chế phối hợp các ngành dọc chính quyền địa phương còn nhiều bất cập, hệ thống văn bản pháp lý thiếu đồng bộ, chồng chéo, ban hành trong thời gian ngắn, gây nên những bất cập nhất định. Theo ông Đức, điều này dẫn đến áp lực lớn đối với đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục và cơ sở, gây ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả quản lý giáo dục.
"Việc phát triển năng lực quản lý nhà nước về giáo dục cho cán bộ cấp sở, cấp xã và các cơ sở giáo dục không chỉ là yếu tổ cấp bách trước mắt, mà còn là nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài để đảm bảo sự phát triển bền vững của hệ thống giáo dục quốc dân trong giai đoạn mới", ông Đức nhấn mạnh.
Đề xuất sớm ban hành hướng dẫn vị trí việc làm
Bà Trần Thị Ngọc Châu - Phó giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM - cho biết sau sáp nhập, TP.HCM trở thành siêu đô thị lớn, có tới 168 xã/phường, đặc khu.
Tuy nhiên sau bốn tháng thực hiện chính quyền địa phương hai cấp, vẫn còn 35/168 xã, phường không có người từng làm công tác giáo dục. Tổng số lãnh đạo, công chức phòng văn hóa - xã hội có trình độ đào tạo liên quan đến giáo dục chỉ là 173/168 phường, xã.
Tương tự, theo báo cáo của Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Tây Ninh, hiện có 60/96 xã, phường không có công chức có chuyên môn về giáo dục để phụ trách lĩnh vực giáo dục, tỉ lệ lên tới 62,6%. Tại Vĩnh Long, có tới 69/124 xã, phường thiếu công chức có trình độ chuyên môn phù hợp về quản lý nhà nước về giáo dục.
Để vận hành hiệu quả công tác quản lý giáo dục cấp địa phương, bà Trần Thị Ngọc Châu đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Nội vụ sớm ban hành danh mục vị trí việc làm cho khối phường xã, đặc biệt là phòng văn hóa - xã hội và các vị trí phụ trách giáo dục phù hợp với khối lượng công việc.
"Hiện số lượng viên chức của phòng văn hóa - xã hội rất thấp, phụ trách giáo dục trung bình chỉ có một viên chức và khối lượng công việc rất lớn", bà Châu nói.
Bên cạnh đó bà Châu đề xuất sớm ban hành cẩm nang về quản lý giáo dục cấp xã, bởi hiện số lượng công chức cấp xã chưa từng làm lĩnh vực giáo dục, là rất cần thiết.
Cần có khung năng lực cán bộ cấp xã để soi chiếu và bồi dưỡng
PGS.TS Phạm Văn Thuần - Giám đốc Học viện Quản lý giáo dục - cho rằng có hai con đường để trang bị kiến thức, năng lực về giáo dục và đào tạo cho công chức quản lý giáo dục cấp xã, phường.
Thứ nhất, với những người chưa có chuyên môn, kinh nghiệm trong ngành giáo dục, cần phải được đào tạo bài bản. Trước mắt bồi dưỡng chung về năng lực quản lý giáo dục, sau đó đào tạo sâu hơn như học văn bằng 2, học lên thạc sĩ quản lý giáo dục...
Thứ hai, đối với những người đã có kiến thức chuyên môn, kinh nghiệm trong lĩnh vực giáo dục nhưng từng chuyển sang công tác tại các đơn vị khác rồi quay trở lại, cần có những chương trình bồi dưỡng ngay, để hạn chế những bất cập.
"Cần phải có một khung năng lực của cán bộ cấp xã, từ đó soi chiếu, đánh giá. Khi thấy năng lực nào còn thiếu sẽ đặt hàng để xây dựng chương trình phù hợp.
Với cơ cấu vị trí việc làm của cấp xã hiện tại, một người phải làm rất nhiều việc, do vậy thời gian đi học tập, đào tạo không nhiều. Cần phải thực hiện chuyển đổi số trong giáo dục mạnh mẽ hơn, vừa làm việc vừa học trực tiếp kết hợp trực tuyến, đáp ứng nhu cầu quản lý địa phương hai cấp", ông Thuần nói.
Đại biểu Quốc hội: Bộ Giáo dục quản lý hệ thống đào tạo ngành y sẽ không hợp lý
Link nội dung: https://doanhnghiepvaphattrien.com/qua-nua-so-cong-chuc-cap-xa-lam-quan-ly-giao-duc-lai-khong-co-chuyen-mon-kinh-nghiem-a188702.html