
Bà Trần Thị Ánh Xuân - vợ cố giáo sư Đặng Lương Mô - trao 4 suất học bổng cho sinh viên ngành vi mạch - bán dẫn - Ảnh: N.T.
Buổi họp mặt kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11 năm nay của khoa điện - điện tử Trường đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TP.HCM), trở nên lặng lại khi bà Trần Thị Ánh Xuân, vợ cố giáo sư Đặng Lương Mô lặng lẽ trao những suất
Giáo sư Đặng Lương Mô qua đờiĐỌC NGAY
Những lời ấy vang lên sân trường, giản dị nhưng khiến nhiều người bất giác quay nhìn khoảng ghế trống, nơi lẽ ra giáo sư Đặng Lương Mô đã ngồi.
Hai mươi ba năm trước, năm 2002, khi giáo sư Đặng Lương Mô vừa từ Nhật Bản trở về, ông và bà Xuân đã cùng nhau đứng ở chính sân trường này để trao 5 suất học bổng đầu tiên cho sinh viên khoa điện - điện tử.
Năm năm liền, hai vợ chồng giáo sư duy trì chương trình ấy bằng niềm tin mộc mạc rằng: "Mỗi suất học bổng không chỉ là phần thưởng vật chất, mà còn là ngọn lửa nhỏ thắp sáng niềm đam mê khoa học trong tim các em sinh viên".
Nay trở lại nơi cũ, bà Xuân nghẹn ngào: "Lẽ ra hôm nay, người đứng ở vị trí này để trao học bổng và gửi gắm lời động viên đến các em, phải là giáo sư Đăng Lương Mô, người đã dành trọn tâm huyết cho ngành bán dẫn - vi mạch Việt Nam nói chung, TP.HCM nói riêng. Nhưng anh đã rời xa chúng ta hơn bảy tháng…".
Câu nói ấy khiến nhiều sinh viên cúi đầu, còn các giảng viên như lặng đi. Sự ra đi của giáo sư Mô đã để lại một khoảng trống không thể lấp đầy, không chỉ trong gia đình ông, mà còn trong lòng bạn bè, đồng nghiệp, giới khoa học và bao thế hệ học trò yêu kính.
Học bổng tiếp tục để người ở lại giữ lửa cho người đã khuất
Để nối tiếp tâm nguyện cả đời của chồng, bà Xuân và gia đình quyết định dành một phần chi tiêu của mình mỗi năm để duy trì học bổng Đặng Lương Mô. Từ năm nay, học bổng trao 4 suất, mỗi suất 10 triệu đồng, dành cho sinh viên xuất sắc ngành bán dẫn - vi mạch, như một lời động viên cho các thế hệ trẻ tiếp tục theo đuổi đam mê nghiên cứu khoa học.
Đó không chỉ là sự hỗ trợ. Đó là lời nhắn gửi nhẹ nhàng nhưng tha thiết từ người đi trước: "Đừng từ bỏ đam mê khoa học. Hãy tiếp tục con đường mà thầy Mô đã dày công mở lối".
Bà Xuân chia sẻ: "Gia đình tôi cam kết sẽ duy trì học bổng này vào mỗi dịp 20-11, như một cách để giữ mãi ngọn lửa tri thức, tinh thần cống hiến và tình yêu quê hương đất nước mà giáo sư đã để lại. Tôi mong rằng ngọn lửa tri thức mà giáo sư để lại sẽ mãi sáng trong lòng các em".
Và rồi, bằng giọng nói khàn lại vì xúc động, bà gửi gắm lời cuối: "Nếu hôm nay anh Mô còn hiện diện nơi đây, anh sẽ mỉm cười thật hiền… Anh sẽ hạnh phúc khi thấy các em, những sinh viên Bách khoa đang tiếp bước con đường khoa học mà anh dành cả đời vun đắp".
Giữa tiếng vỗ tay vang lên, nhiều người nhận ra rằng học bổng Đặng Lương Mô không chỉ tiếp sức cho sinh viên. Nó còn giữ lại một điều gì đó rất đẹp, rất trong trẻo: tình yêu của một người thầy với đất nước, và tình yêu bền bỉ của người vợ dành cho lý tưởng của chồng mình.
Ngọn lửa ấy, dù người thắp lên đã đi xa nhưng vẫn âm ỉ cháy, soi đường cho những bước chân trẻ đang bước vào tương lai.
GS.TSKH Đặng Lương Mô - nguyên Viện trưởng Học viện Quốc gia Kỹ thuật, nguyên Cố vấn Giám đốc Đại học Quốc gia TP.HCM, nguyên Cố vấn cao cấp Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo thiết kế vi mạch trực thuộc Đại học Quốc gia TP.HCM, giáo sư danh dự Đại học Hosei - Nhật Bản, Chủ tịch danh dự Hội Công nghệ vi mạch bán dẫn TP.HCM.
Ông là người tiên phong trong việc phát triển ngành công nghệ vi mạch tại Việt Nam. Ông là một trong 60 cá nhân tiêu biểu trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển TP.HCM giai đoạn 1975 - 2025 được TP.HCM tôn vinh. Ông đã qua đời vào tháng 5-2025.