28/12/2025 16:02

Vì sao xuất hiện các Thánh tổ dưới triều Lý?

Dưới triều Lý, do Phật giáo phát triển rực rỡ, dung hợp mạnh mẽ với tín ngưỡng bản địa, tạo tiền đề cho sự xuất hiện của lớp nhân vật đặc biệt: các Thánh tổ - những Thiền sư vừa hộ quốc an dân, vừa có khả năng phi thường trong tâm thức dân gian.

Các Thánh tổ triều Lý gồm những ai và chân dung lịch sử lẫn huyền thoại của họ ra sao, là những câu hỏi được các chuyên gia cùng bàn luận, giải đáp tại Hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề “Các vị Thánh tổ triều Lý trong lịch sử

GS.TS Hoàng Anh Tuấn phát biểu tại hội thảo - Ảnh: T.ĐIỂU

Giáo sư, tiến sĩ Hoàng Anh Tuấn - Hiệu trưởng Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn Hà Nội - cho biết khi nghiên cứu

Một tiểu ban quan trọng của hội thảo dành để thảo luận về Quốc sư Nguyễn Minh Không, Thiền sư Từ Đạo Hạnh, Thiền sư Dương Không Lộ và Thiền sư Nguyễn Giác Hải.

Giáo sư Hoàng Anh Tuấn chỉ ra một trong những thách thức lớn nhất nhưng cũng thú vị nhất mà các học giả tại tiểu ban này đặt ra là việc phân định ranh giới giữa thực tế lịch sử và lớp sương mù huyền thoại.

Nhiệm vụ của các nhà nghiên cứu là phải tái hiện chân dung lịch sử của các vị Thánh tổ, làm rõ lai lịch, quá trình tu học và tông phái của các ngài.

Đồng thời, giới nghiên cứu cần giải quyết triệt để những nghi vấn học thuật kinh điển.

Chẳng hạn như vấn đề đồng nhất hay dị biệt giữa Thiền sư Dương Không Lộ và Quốc sư Nguyễn Minh Không, họ có phải là một.

Hay mối quan hệ mang màu sắc luân hồi chuyển kiếp giữa Thiền sư Từ Đạo Hạnh và vua Lý Thần Tông.

Theo ông Tuấn, những câu chuyện mang màu sắc linh dị không nên bị gạt bỏ như những yếu tố mê tín, mà cần được nhìn nhận như những mã văn hóa phản ánh tư tưởng chính trị và tâm thức xã hội thời bấy giờ, nơi quyền lực vương triều cần được củng cố bằng quyền năng tâm linh và đức độ của các bậc cao tăng…

Và bởi vậy, chúng tiếp tục chờ đợi những nghiên cứu làm sáng rõ hơn những vùng mờ của nhận thức.

Chùa Đậu và câu chuyện ‘toàn thân xá lợi’ của thiền sư Vũ Khắc Minh, Vũ Khắc Trường

Việt Nam hiện ghi nhận có 4 tượng nhục thân bất hoại (toàn thân xá lợi) từ thế kỷ 17 và 18, thì riêng chùa Đậu (Thường Tín, Hà Nội) có hai tượng nhục thân của hai thiền sư họ Vũ là Vũ Khắc Minh và Vũ Khắc Trường.