Từ 1-1-2026, nhiều luật mới điều chỉnh AI, bảo vệ dữ liệu và môi trường đầu tư

Nhiều quy định mới về phát triển công nghiệp số, công nghiệp chiến lược, viễn thông công ích và bảo vệ dữ liệu sẽ có hiệu lực từ năm 2026 - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Tạo hành lang pháp lý cho AI, bán dẫn và tài sản số bứt tốc

Việt Nam là quốc gia đầu tiên trên thế giới ban hành luật riêng về công nghiệp công nghệ số. Luật Công nghiệp công nghệ số 2025 này quy định về phát triển và quản lý công nghệ số, bao gồm trí tuệ nhân tạo (AI), công nghiệp bán dẫn, tài sản số, bảo vệ dữ liệu và quyền riêng tư trong ngành công nghiệp số.

Một số điểm nhấn đáng chú ý của Luật Công nghiệp công nghệ số 2025 là ưu đãi vượt trội cho nghiên cứu phát triển (R&D), công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), và sản phẩm công nghệ số trọng điểm (miễn/giảm thuế, hỗ trợ tài chính, ưu tiên mua sắm công).

Đặc biệt, tài sản số (tài sản ảo và tài sản mã hóa) được công nhận địa vị pháp lý, bảo vệ quyền sở hữu và giao dịch hợp pháp.

Luật cũng thúc đẩy chuyển dịch doanh nghiệp Việt từ gia công/lắp ráp sang làm chủ công nghệ lõi, thiết kế, sản xuất. Đồng thời phát triển nhân lực chất lượng cao, thử nghiệm công nghệ có kiểm soát, và xây dựng hệ sinh thái bán dẫn liên kết toàn cầu.

Siết dữ liệu cá nhân, gia tăng trách nhiệm cho nền tảng số

Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025 quy định quyền của chủ thể dữ liệu (được biết, đồng ý, chỉnh sửa, xóa dữ liệu), đồng thời việc nghiêm cấm mua bán dữ liệu cá nhân.

Đặc biệt, luật quy định trách nhiệm cao hơn cho nền tảng trực tuyến/mạng xã hội: không yêu cầu giấy tờ tùy thân để xác thực tài khoản, không thu thập dữ liệu nhạy cảm (chính trị, tôn giáo, sức khỏe...) mà không có lý do chính đáng.

Các nền tảng, mạng xã hội không được nghe lén, ghi âm cuộc gọi, đọc tin nhắn của người dùng mà không có đồng ý (trừ quy định pháp luật). Đồng thời công khai chính sách bảo mật rõ ràng; cung cấp cơ chế truy cập, chỉnh sửa, xóa dữ liệu; báo cáo vi phạm.

Luật còn áp dụng hậu kiểm đối với việc chuyển dữ liệu xuyên biên giới nhằm bảo vệ dữ liệu của công dân Việt Nam khi chuyển ra nước ngoài. Doanh nghiệp vi phạm có thể bị phạt hành chính nặng đến tối đa 5% doanh thu năm trước đối với vi phạm chuyển dữ liệu xuyên biên giới nghiêm trọng; các vi phạm khác tối đa 3 tỉ đồng (đối với tổ chức). Đặc biệt, có thể truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây thiệt hại nghiêm trọng.

Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025 nhằm bảo vệ quyền lợi của người sử dụng trên nền tảng số, đồng thời gia tăng trách nhiệm cho doanh nghiệp vận hành các nền tảng - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Tăng nguồn lực cho "vùng lõm" số

Nghị định 295 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Viễn thông về hoạt động viễn thông công ích và cơ chế tài chính (Quỹ Dịch vụ viễn thông công ích Việt Nam). Nghị định hoàn thiện cơ chế tài chính Quỹ Dịch vụ viễn thông công ích Việt Nam, hỗ trợ phổ cập dịch vụ ở vùng khó khăn, vùng sâu vùng xa.

Cụ thể, nghị định quy định miễn/giảm đóng góp cho doanh nghiệp viễn thông không có hạ tầng mạng: miễn 2 năm đầu, giảm 50% trong 2 năm tiếp theo (áp dụng cả cho giấy phép cũ còn thời hạn);

Hỗ trợ doanh nghiệp qua đấu thầu, đặt hàng hoặc giao nhiệm vụ để cung cấp dịch vụ công ích (bao gồm hạ tầng, thiết bị đầu cuối). Mức đóng góp tối đa 1,5% doanh thu, nhằm thu hẹp khoảng cách số và đảm bảo tiếp cận dịch vụ cơ bản bền vững.

Nới rộng cơ chế đầu tư cho doanh nghiệp trong nước và quốc tế

Luật Đầu tư 2025 sẽ giúp đơn giản hóa thủ tục và tăng tính linh hoạt cho doanh nghiệp trong môi trường đầu tư cả trong và ngoài nước. - Ảnh: HỮU HẠNH

Luật Đầu tư 2025 sẽ chính thức được áp dụng ngày 1-3-2026. Đáng chú ý, 38 ngành nghề kinh doanh có điều kiện sẽ được cắt giảm, đồng thời phạm vi quản lý của 20 ngành nghề khác cũng được điều chỉnh. Cùng với đó, nhằm đơn giản hóa thủ tục và tăng tính linh hoạt cho doanh nghiệp, một số lĩnh vực sẽ được chuyển từ cơ chế cấp phép, chứng nhận sang hình thức công bố điều kiện kinh doanh và quản lý theo hậu kiểm.

Luật mới đã bỏ 2 trường hợp phải điều chỉnh dự án đầu tư là thay đổi tổng vốn đầu tư từ 20% trở lên và thay đổi công nghệ đã được thẩm định. Ngoài ra, luật chỉ giữ lại 5 trường hợp doanh nghiệp phải điều chỉnh chủ trương đầu tư, giúp đơn giản hóa thủ tục, tạo thuận lợi cho nhà đầu tư, tránh việc điều chỉnh nhỏ cũng phải điều chỉnh chủ trương đầu tư.

Luật Đầu tư 2025 cũng cho phép nhà đầu tư nước ngoài thành lập doanh nghiệp trước khi được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, nhưng phải đáp ứng điều kiện tiếp cận thị trường và thực hiện nghĩa vụ báo cáo theo quy định. 

Ở chiều ngược lại, đối với đầu tư của doanh nghiệp Việt Nam ra nước ngoài, dự thảo luật đã đơn giản hóa thủ tục, trong đó bãi bỏ yêu cầu chấp thuận chủ trương đầu tư và thu hẹp diện dự án phải xin cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.

Tập trung ưu tiên cho doanh nghiệp mũi nhọn

TP.HCM định hình mũi nhọn mới: du lịch biển gắn với chăm sóc sức khỏe

 12/08/2025 15:40

Luật Công nghệ cao 2025 sẽ được áp dụng chính thức từ ngày 1-7-2026. Trong đó, điểm nổi bật là lần đầu tiên bổ sung khái niệm công nghệ chiến lược và công nghiệp chiến lược, nhằm thúc đẩy các công nghệ lõi do tổ chức, cá nhân trong nước nghiên cứu, làm chủ, tạo ra sản phẩm công nghệ chiến lược.

Đồng thời, Luật Công nghệ cao năm 2025 cũng phân loại rõ ràng hơn về hệ thống doanh nghiệp công nghệ cao với 2 nhóm. Nhóm 1 là doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghệ cao đạt tỉ lệ nội địa hóa tối thiểu và cam kết chi cho R&D tại Việt Nam tối thiểu 1% doanh thu thuần, còn nhóm 2 là các doanh nghiệp đáp ứng tiêu chí công nghệ cao nhưng chưa đạt các ngưỡng về nội địa hóa hoặc mức chi R&D của nhóm 1.

Theo đó, doanh nghiệp thuộc nhóm 1 sẽ được hưởng mức thuế ưu đãi cao nhất, như: áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong 25 năm; miễn thuế nhập khẩu nguyên liệu R&D trong 5 năm. 

Đối với doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, trung tâm đổi mới sáng tạo và cơ sở ươm tạo được miễn chứng minh năng lực vốn chủ sở hữu trong dự án đối tác công tư (PPP). Sản phẩm công nghệ cao, công nghệ chiến lược được ưu tiên trong đấu thầu và mua sắm công.

Khu công nghệ cao TP.HCM chờ mở rộng thêm 200ha

Giá trị sản xuất sản phẩm tại Khu công nghệ cao ước đạt khoảng 23 tỉ USD trong năm 2025, tăng 14,6% so với cùng kỳ năm ngoái.