Hai yếu tố quyết định đến chất lượng vaccine

Quy trình bảo quản vaccine

Vaccine là sinh phẩm rất nhạy cảm, có thể hỏng, mất giá trị sử dụng, hoặc biến chất dưới tác động của nhiệt độ, độ ẩm, môi trường, ánh sáng và các tác nhân khác như sự rung lắc, nghiêng ngã, đổ vỡ… nguy cơ gây mất an toàn cho người được tiêm.

Theo bà Ngô Thị Tuyết Sương, Phó Giám đốc Chất lượng Hệ thống tiêm chủng VNVC, vaccine chỉ đảm bảo an toàn cho người sử dụng khi vaccine đó được bảo quản với các tiêu chuẩn của Good storage practices (GSP) cùng hệ thống dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain), là tiêu chuẩn đánh giá chất lượng, quy chuẩn của một hệ thống kho lạnh và dây chuyền lạnh. Đây là kết quả của quá trình yêu cầu sự tuân thủ nghiêm ngặt để thực hiện nhiều quy trình phức tạp. 

Đảm bảo chất lượng và sự an toàn của vaccine chính là yêu cầu quan trọng đầu tiên của quá trình tiêm chủng. Điều này được quyết định bởi một chuỗi vận hành, từ khâu sản xuất, lưu trữ bảo quản, vận chuyển, cho đến khi đưa vào sử dụng, phải được tuân thủ theo đúng tiêu chuẩn khắt khe, trong đó đặc biệt chú trọng đến nhiệt độ bảo quản vaccine.

Phần lớn các vaccine được yêu cầu đảm bảo ở nhiệt độ dao động cố định từ 2-8 độ C, tuy nhiên có những loại vaccine cần được bảo quản đặc biệt âm sâu ở âm 70 độ C, âm 40 độ C… Dây chuyền bảo quản lạnh là chuỗi thiết bị, quy trình quan trọng đảm bảo được các tiêu chí vận chuyển, bảo quản loại sản phẩm đặc biệt nhạy cảm này. 

Cũng theo bà Ngô Thị Tuyết Sương, hạn sử dụng vaccine là một khía cạnh khi xét đến tính an toàn, vì dù vaccine còn hạn sử dụng, nhưng nếu không được bảo quản đúng cách và không tuân thủ an toàn tiêm chủng thì vẫn có thể xảy ra rất nhiều nguy cơ.

Thực hành tiêm chủng an toàn phải được thực hiện nghiêm ngặt

Để thực hành tiêm chủng an toàn, tất cả người được tiêm đều phải thực hiện khám sàng lọc nhằm phát hiện bất thường, đồng thời đảm bảo người được tiêm chủng đủ điều kiện sức khỏe để tiêm, hạn chế tối đa những phản ứng sau tiêm.

Các bước thăm khám sàng lọc trước khi tiêm bao gồm: Khai thác tiền sử và các thông tin có liên quan, đánh giá tổng trạng sức khỏe, kiểm tra thân nhiệt, nghe tim, phổi… sau đó đưa ra chỉ định tiêm chủng phù hợp.

Trước khi tiêm, điều dưỡng thực hiện quy trình công bố, kiểm tra, kiểm soát, đối chiếu vaccine, dưới sự chứng kiến của ít nhất 3 bên, gồm điều dưỡng thực hiện tiêm chủng, điều dưỡng hỗ trợ tiêm chủng và người được tiêm, người nhà của người được tiêm (nếu có).

Quy trình công bố bao gồm: Giới thiệu thông tin về vaccine như tên vaccine, tác dụng phòng bệnh, nhà sản xuất, nước sản xuất, ngày sản xuất, hạn sử dụng, tính toàn vẹn của vaccine (gồm vỏ hộp và lọ/xilanh chứa vaccine, dung môi) cũng như liều dùng, đường dùng… đồng thời hướng dẫn người được tiêm kiểm tra, đối chiếu với chỉ định của bác sĩ. Điều này giúp người được tiêm được tiêm đúng loại vaccine, tiêm an toàn.

Đây là bước chốt chặn quan trọng để nhân viên điều dưỡng và người được tiêm cùng đối chiếu giám sát chất lượng vaccine bằng cảm quan và các thông tin được hiển thị trên vỏ hộp, lọ vaccine, đồng thời thực hiện tuân thủ đúng nguyên tắc 3 đúng của cơ quan chuyên môn quy định là đúng loại vaccine, đúng đường tiêm, đúng liều lượng sử dụng.

Do mỗi cá thể phản ứng với vaccine ở các mức độ khác nhau và đa số chỉ có các phản ứng nhẹ trong vòng 30 phút sau tiêm, vì vậy, sau khi tiêm chủng, người được tiêm cần phải được theo dõi phản ứng trong 30 phút để kịp thời xử trí trong trường hợp cần thiết. Đồng thời, nhân viên y tế phải tư vấn, hướng dẫn người được tiêm tiếp tục theo dõi phản ứng tiêm chủng trong 72 giờ tiếp theo tại nhà.

Mới đây, nhân viên y tế của một trạm y tế xã đã tiêm 4 liều vaccine 6 trong 1 hết hạn cho 4 trẻ. May mắn, đến nay chưa ghi nhận vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe của các cháu. Tuy nhiên, sự việc này tiếp tục đặt ra vấn đề về việc thực hiện nghiêm ngặt quy trình tiêm chủng an toàn tại các đơn vị thực hiện tiêm chủng, đồng thời cũng nhấn mạnh việc cùng tham gia giám sát của phụ huynh đối với vaccine khi đưa trẻ đi tiêm chủng.

Bộ Y tế đã yêu cầu đơn vị này rà soát lại toàn bộ quy trình tiêm chủng để chấn chỉnh hoạt động tiêm chủng; tập huấn lại cho cán bộ tham gia công tác tiêm chủng trên địa bàn trong trường hợp cần thiết để đảm bảo thực hành tiêm chủng an toàn theo quy định của Bộ Y tế.

HM