28/03/2024 12:12

Hiền Ekerot: Thuyết phục các thư viện tổ chức đọc sách tiếng Việt là vì… ghen tị

Hiền Ekeroth không chỉ là dịch giả, thành lập một nhà xuất bản, mà còn tổ chức các hoạt động văn hóa với ước muốn cháy bỏng: đưa văn học Việt Nam đến Thụy Điển.

Phụ huynh và trẻ em Việt Nam ở Stockholm bên các quyển sách do Hiền xuất bản

Năm 2023, nhân dịp cả hai tiểu thuyết của tôi The Mountains Sing và Dust Child xuất bản bằng tiếng Thụy Điển, tôi đã sang đất nước này để trình bày tại hội chợ sách Gothenburg, rồi tham dự Ngày Dịch văn học Việt Nam ra nước ngoài: Tín hiệu lạc quan từ dịch giả trẻ Dịch văn học Việt, chúng ta đã bỏ lỡ những gì?

Dù tự đầu tư cho việc in các sản phẩm, Hiền in các quyển sách bìa cứng rất đẹp

* Dù có công việc ổn định tại ĐH Karolinska Institutet (Stockholm) nhưng bạn đã tự thành lập Nhà xuất bản Barnens Val từ năm 2021 để dịch và xuất bản các tác phẩm thiếu nhi của văn học Việt Nam. Đó là một con đường khó khăn, đòi hỏi nhiều thời gian và lao lực. Bạn có thấy vậy không khi chọn việc xuất bản thay vì chỉ dịch?

- Đúng là khó khăn nhưng vui nên tôi vẫn chọn, đến nay cũng đã đi được một đoạn dài rồi. Tôi đã dịch và xuất bản được bốn tác phẩm Việt Nam: Đúng là Tết của Bùi Phương Tâm và Mai Ngô, Chang hoang dã - Gấu của Trang Nguyễn và Jeet Zdũng, Nhà là gì và Tết là gì trong bộ Bé hỏi Mẹ của Phạm Thanh Vân và Quyên Thái.

Ngoài ra, tôi dịch và xuất bản thêm hai tác phẩm các tác giả người Mỹ - Be Kind và Be Strong của Pat Zietlow Miller và Jen Hill. Hiện tôi đang dịch Chang hoang dã - Voi của Trang Nguyễn và Jeet Zdũng, dự kiến xuất bản vào tháng 1-2025.

Việc xuất bản sách ở Thụy Điển rất đơn giản. Khó khăn lớn nhất là tài chính và quảng bá để bạn đọc Thụy Điển biết đến sách của mình.

Văn hóa đọc và thói quen đọc sách cùng con ở Thụy Điển rất đáng ngưỡng mộ, nhưng người đọc ở đây trung thành với các tác giả yêu thích và nhà xuất bản quen thuộc, nên việc một nhà xuất bản nhỏ và mới như Barnens Val xuất bản và giới thiệu các tác giả từ Việt Nam là một khó khăn.

Ngoài ra, việc điều hành một nhà xuất bản không khác việc vận hành một công ty, mà tôi thì chỉ biết và thích làm sách thôi nên kinh doanh bị bỏ lửng.

Hiền chọn in sách bằng tiếng Việt với đầy đủ dấu

Chung tay cho văn hóa Việt

* Bạn cũng thường xuyên tổ chức các buổi đọc sách miễn phí cho trẻ em bằng tiếng Việt và tiếng Thụy Điển tại các thư viện công thành phố Stockholm. Có phải bạn rất muốn tạo ra một không gian rộng lớn hơn để gìn giữ và phát huy ngôn ngữ Việt trong thế hệ trẻ gốc Việt sống ở nước ngoài không?

- Nói thật là lúc đầu tôi thuyết phục các thư viện tổ chức đọc sách tiếng Việt là vì… ghen tị. Các thư viện công ở đây đều tổ chức đọc sách cho trẻ em thường xuyên bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau, chỉ có tiếng Việt là không thấy, do đó tôi chủ động liên lạc với họ.

Tôi tình nguyện đi đọc sách để người Thụy Điển biết đến tiếng Việt, để các bạn gốc Việt không thấy mình đơn độc và để các gia đình gốc Việt chịu khó đưa con đi thư viện.

Mỗi khi tổ chức đọc sách, tôi thường tổ chức thêm việc vẽ, làm thủ công để các bạn nhỏ phát triển thêm khả năng sáng tạo và làm quen với nghệ thuật.

Không những đọc sách, Hiền còn tổ chức các hoạt động thủ công cho các bạn nhỏ

Thư viện ở đây rất đẹp, tiện ích, nhiều sách hay và hoạt động thú vị cho các lứa tuổi. Tiếc là số lượng người Việt đến mượn sách ít nên số sách tiếng Việt cũng ít. Cũng may là chỉ cần mình yêu cầu tựa sách nào thì thư viện sẽ mua. Khi nào sách về đến thư viện là họ gửi thư thông báo mình đến lấy.

* Vậy còn nhà xuất bản thì sao?

- Với tôi, chính vì tiếng Việt rất quan trọng nên tôi thành lập Nhà xuất bản Barnens Val để mang những câu chuyện Việt Nam sang Thụy Điển.

Tôi hy vọng các bạn trẻ gốc Việt sống ở nước ngoài, như con gái của tôi, được tiếp cận với tiếng Việt và văn hóa Việt Nam từ nhiều hướng, nhiều phương tiện và nhiều góc độ khác nhau.

Trong quá trình dạy học và tham gia một số dự án nghiên cứu trong trường học ở Việt Nam, Thụy Điển và Hàn Quốc, tôi nhận thấy nhiều bạn nhỏ tìm thấy cảm hứng và phát triển tình yêu với tiếng mẹ đẻ từ việc tìm thấy mình trong một cuốn sách viết bằng ngôn ngữ mẹ đẻ và tự hào vì cuốn sách đó mang bản sắc văn hóa của mình.

* Ngày văn hóa Việt Nam tại Stockholm là một sự kiện chất lượng, được sự tham gia đông đảo của cộng đồng người Việt và bạn bè Thụy Điển. Bạn nghĩ cần làm gì để những ngày như vậy tổ chức thường xuyên ở Thụy Điển và các quốc gia khác?

- Ngày văn hóa Việt Nam 2023 tổ chức tại Bảo tàng Cổ vật Viễn Đông thực sự rất vui và đáng nhớ. Bảo tàng Cổ vật Viễn Đông rất phấn khởi vì số lượng khách đến bảo tàng hôm đó đông chưa từng có.

Tôi đã rất may mắn khi kết nối được mối hợp tác kiềng ba chân giữa bảo tàng, hội người Việt và Sách ở Thụy Điển bán chạy 2 năm liền nhờ dịch COVID-19 Dịch giả được nhớ như thủ môn trong một trận thua Nữ dịch giả Việt đầu tiên đoạt giải thưởng toàn cầu

Sự kiện này không những giúp lan tỏa tình yêu đối với Việt Nam mà còn giúp cộng đồng người Việt gắn kết với nhau hơn.

Năm 2024, tôi cùng một vài người bạn đã kết nối được với một số hiệp hội và cá nhân ở Thụy Điển, Đan Mạch và Na Uy để cùng nhau tổ chức Ngày văn hóa Việt Nam tại cả ba nước. Dự án này đã được nhận một phần hỗ trợ tài chính của cơ quan văn hóa các nước Bắc Âu (Nordic Culture Point).

Tháng 6 tới, Ngày văn hóa Việt Nam sẽ diễn ra ở Stockholm, sang năm tổ chức ở Copenhagen (Đan Mạch) và hy vọng năm 2026 sẽ đến Oslo (Na Uy).

Tôi mong có thêm nhiều tổ chức và cá nhân ở đây cũng như trong nước cùng chung tay để văn hóa Việt Nam được lan tỏa nhiều hơn ở khu vực Bắc Âu này. Chỉ có sự chung tay vun xới thì văn hóa mới đi xa và lan tỏa được, chứ chỉ một vài cá nhân thì rất khó làm được việc này.