Đấu thầu gạo xuất khẩu: Có nên áp giá sàn?

Admin

TP - Việc một số doanh nghiệp (DN) Việt chạy đua bỏ giá thấp để có được hợp đồng xuất khẩu gạo sang Indonesia gần đây tạo những lo ngại ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu của ngành lúa gạo. Do đó, có ý kiến đề xuất cần cơ chế giá sàn khi đấu thầu gạo xuất khẩu, nhưng cũng có ý kiến cho rằng nên tuân thủ quy luật cạnh tranh tự do của DN.

Cạnh tranh bằng mọi giá

Tại đợt đấu thầu nhập khẩu 300.000 tấn gạo được Cơ quan Hậu cần nhà nước Indonesia (Perum Bulog) công bố tháng 5 vừa qua, các doanh nghiệp (DN) Việt Nam đã chiến thắng với tổng khối lượng khoảng 150.000 tấn. Indonesia cũng đạt được thỏa thuận nhập khẩu 60.000 tấn gạo từ Pakistan và Myanmar. Trong khi đó, các DN Thái Lan đã bỏ cuộc đợt này.

Đấu thầu gạo xuất khẩu: Có nên áp giá sàn? ảnh 1

Thu hoạch lúa ở ĐBSCL. Ảnh: Cảnh Kỳ

Trong số các DN Việt thắng thầu, Tập đoàn Lộc Trời và Cty Đại Tài (thành viên của Lộc Trời) trúng thầu 100.000 tấn gạo, với giá chỉ 563 USD/tấn, thấp hơn 16 USD/tấn so với giá chào thầu của nước bạn (579 USD/tấn). Dự kiến toàn bộ đơn hàng sẽ được giao trong 2 tháng, Lộc Trời cùng công ty thành viên thu về trên 1.300 tỷ đồng. Việc Lộc Trời bỏ giá bán gạo thấp để có được hợp đồng cung ứng gạo cho Indonesia lập tức thu hút sự chú ý với nhiều ý kiến trái chiều, đặc biệt khi thị trường gạo thế giới vẫn trong xu hướng neo giá cao. Hợp đồng giá thấp này cũng gây ra những nghi ngại việc cạnh tranh không lành mạnh về giá giữa các DN Việt, kéo theo tụt giảm vị thế và giá gạo Việt trên thị trường xuất khẩu. Cũng không loại trừ khả năng Lộc Trời cần có đơn hàng

Xuất khẩu gạo của Việt Nam liên tục lập kỷ lục trong thời gian qua.

Tại hội nghị xuất khẩu gạo mới đây tại Cần Thơ, bà Phan Thị Thắng, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho rằng, hoạt động xuất khẩu gạo thời gian qua vẫn còn những hạn chế, yếu kém cần tập trung khắc phục và nhiều thách thức cần vượt qua. Bà Thắng đề nghị các thương nhân xuất khẩu gạo nghiêm túc thực hiện trách nhiệm quy định tại Nghị định 107/2018/NĐ-CP, các chỉ đạo của Chính phủ, bộ ngành, đặc biệt trong tổ chức thu mua lúa gạo xuất khẩu, bình ổn giá lúa gạo trong nước; liên kết sản xuất, tiêu thụ, xây dựng vùng nguyên liệu; chế độ báo cáo và dự trữ lưu thông. Các bên cũng cần chủ động theo dõi thị trường gạo toàn cầu, tìm hiểu kỹ đối tác trước khi ký hợp đồng. Xác lập, củng cố hợp tác giữa các DN xuất khẩu gạo với nhau để tránh tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, tranh mua, tranh bán, tranh thị trường, ép giá, bẻ kèo…

Indonesia là thị trường xuất khẩu gạo lớn thứ 2 của Việt Nam, năm 2023, tổng sản lượng xuất khẩu sang nước này đạt gần 1,2 triệu tấn (tăng gần 10 lần so với năm 2022), chiếm 14,5% tổng lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam. Năm 2024, Indonesia dự kiến nhập khẩu khoảng 3,6 triệu tấn gạo (tăng thêm 1,6 triệu tấn so với dự kiến ban đầu).

Trong văn bản hỏa tốc gửi VFA, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, thông tin một số DN xuất khẩu gạo Việt Nam đã dự và trúng thầu mua gạo của Indonesia với giá thấp hơn giá bình quân gạo Việt xuất khẩu, hành vi này có thể vi phạm pháp luật về cạnh tranh. Indonesia là thị trường xuất khẩu gạo truyền thống, trọng điểm của Việt Nam, cần có những biện pháp bảo vệ thị trường và đảm bảo hiệu quả xuất khẩu, giữ uy tín, thương hiệu gạo Việt Nam trên thị trường thế giới.

Cục Xuất nhập khẩu đề nghị VFA làm việc với các hội viên đã trúng thầu vào thị trường Indonesia, báo cáo Bộ Công Thương chi tiết về hoạt động xuất khẩu và tình hình đấu thầu xuất khẩu của các DN; xác minh thông tin về việc một số DN bỏ thầu giá thấp; tăng cường theo dõi hoạt động xuất khẩu của hội viên để kịp thời báo cáo và đề xuất biện pháp xử lý về cấp thẩm quyền nếu có.

Doanh nghiệp Việt phá giá, giành đơn xuất khẩu gạo?
Doanh nghiệp xuất khẩu gạo trúng thầu nhiều lô hàng lớn vẫn… thua lỗ
Xuất khẩu gạo cao nhất từ trước tới nay
Xuất khẩu gạo cao nhất từ trước tới nay