Đơn thuốc điện tử: Bệnh nhân và bệnh viện đều 'khỏe'

Giảm sai sót chuyên môn, kiểm soát thuốc tốt hơn

PGS.TS Tăng Chí Thượng, giám đốc Sở Y tế TP.HCM, cho hay để nhanh chóng triển khai kê ĐTĐT cho người bệnh, sở đã có văn bản hướng dẫn tất cả các bệnh viện, trung tâm y tế, phòng khám triển khai nghiêm túc các quy định mới trong việc kê ĐTĐT. Trong đó, phải đảm bảo hạ tầng công nghệ thông tin và hoàn tất lộ trình triển khai ĐTĐT theo quy định.

Qua ghi nhận, đa số các cơ sở y tế trên địa bàn TP đã triển khai nghiêm túc và thực hiện tốt các quy định. Đặc biệt là việc các cơ sở y tế sử dụng biểu mẫu đơn thuốc thống nhất, kiểm soát kê đơn thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thực hiện kê đơn một lần cho mỗi lượt khám và tuân thủ thời hạn sử dụng thuốc.

"Kê ĐTĐT giúp giảm sai sót chuyên môn, tăng khả năng kiểm soát thuốc kê đơn, đặc biệt với nhóm thuốc kháng sinh, thuốc hướng thần. Đồng thời đây là nền tảng quan trọng để kết nối dữ liệu giữa bệnh viện - nhà thuốc - cơ quan quản lý, phục vụ giám sát và thanh toán bảo hiểm y tế minh bạch, hiệu quả", ông Thượng nhấn mạnh.

Tương tự, ông Nguyễn Minh Đức, giám đốc Sở Y tế Hà Tĩnh, cũng cho biết địa phương đang nỗ lực thực hiện bệnh án điện tử, ĐTĐT theo đúng lộ trình của Bộ Y tế, với mục tiêu công bố hoàn thành trong tháng 9 tới. Toàn tỉnh hiện có 6 bệnh viện đa khoa, 6 bệnh viện chuyên khoa tuyến tỉnh, 13 trung tâm y tế và nhiều cơ sở y tế công - tư đang bước vào giai đoạn vận hành thử nghiệm.

"Triển khai bệnh án điện tử, trong đó ĐTĐT, là xu thế tất yếu trong thời đại công nghệ, đem lại lợi ích thiết thực như lưu trữ, truy xuất thông tin nhanh chóng, giảm thủ tục hành chính và kết nối dữ liệu toàn ngành y tế", ông Đức chia sẻ.

Nhằm chuẩn bị cho hạ tầng thông suốt, hiện Bộ Y tế đã xây dựng và đưa vào vận hành hệ thống đơn thuốc quốc gia giúp việc quản lý đơn thuốc minh bạch. Trong đó, hệ thống quản lý thuốc kê đơn có đầy đủ mã cơ sở khám chữa bệnh, mã bác sĩ, mã đơn thuốc - những dữ liệu này được liên thông, tập trung trên hệ thống quản lý thuốc kê đơn. Dự kiến mỗi năm hệ thống này có thể lưu trữ tới 600 triệu đơn thuốc.

Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, trước tiên để cập nhật dữ liệu đơn thuốc lên hệ thống đơn thuốc quốc gia, các cơ sở khám chữa bệnh sẽ được cấp mã liên thông và mật khẩu. Đối với nhà thuốc, khi ĐTĐT được đẩy lên hệ thống, nhà thuốc lấy thông tin đơn thuốc về phần mềm bán thuốc để bán.

Và theo quy định của Bộ Y tế, đơn thuốc kê bằng hình thức điện tử được lập, hiển thị, ký số, chia sẻ, lưu trữ bằng phương thức điện tử phải có đủ các thông tin theo quy định của Bộ Y tế và có giá trị pháp lý như đơn thuốc giấy. Theo Cổng thông tin đơn thuốc quốc gia, hiện nay đã có 67 đơn vị cung ứng phần mềm bán lẻ thuốc.

Ngăn chặn bán thuốc sai quy định

Một bệnh nhân đi khám với một xấp sổ khám bệnh trên tay cùng hàng chục đơn thuốc bằng giấy - Ảnh: THU HIẾN

Đơn thuốc điện tử là một cấu phần rất nhỏ và tất yếu phải có trong bệnh án điện tử. Thời gian qua, để triển khai việc kê đơn thuốc điện tử (ĐTĐT), Trung tâm Thông tin y tế quốc gia (Bộ Y tế) đã triển khai tập huấn phổ biến để các bệnh viện thực hiện đúng tiến độ được giao.

Thế nhưng, một chuyên gia trong lĩnh vực tin học y tế cho rằng hiện nay vẫn còn một số cơ sở hành nghề y dược sợ bị quản lý, từ đó dẫn tới dễ bị phát hiện các vi phạm hành nghề khi kê ĐTĐT. Ví dụ như không bán thuốc chui tại phòng khám được, không kê đơn lạm dụng thuốc hoặc không đúng thẩm quyền hay với cơ sở bán thuốc không tự ý bán thuốc khi không có đơn thuốc... nên việc thực thi càng nhiều chậm trễ.

"Do vậy cần giám sát việc bán thuốc điện tử theo quy định, đồng thời tuyên truyền người dân mua thuốc theo đơn. Chính phủ cần ban hành hoặc sửa đổi bổ sung các chế tài xử phạt đủ sức răn đe để cơ sở khám chữa bệnh và cơ sở bán lẻ thuốc phải thực hiện việc kê đơn theo đúng quy định", ông Đào Xuân Cơ đề xuất.

Là số ít bệnh viện ở TP.HCM triển khai mô hình bệnh án điện tử thành công từ năm 2024, Bệnh viện Nhi đồng TP cho rằng đây là một "cú hích" mang tính đột phá trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe thông minh của bệnh viện.

Ông Trương Quang Định, giám đốc Bệnh viện Nhi đồng TP, cho hay bệnh án điện tử là một phần của quá trình chuyển đổi số, thay thế cho bệnh án giấy viết tay thông thường. Tất cả các hồ sơ bệnh án, đơn thuốc, chỉ định, kết quả xét nghiệm... tại bệnh viện đều được ghi nhận bằng một hệ thống số trong dữ liệu của bệnh án điện tử.

Ông Tăng Chí Thượng cũng yêu cầu các giám đốc bệnh viện nhận thức rõ việc triển khai bệnh án điện tử là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu, cần tập trung mọi nguồn lực để hoàn thành trong bối cảnh kỷ nguyên số hóa đang diễn ra mạnh mẽ.

Việc chậm trễ trong chuyển đổi số, đặc biệt là hồ sơ bệnh án điện tử, sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu năng, hiệu lực và hiệu quả hoạt động của toàn ngành. Nếu sau thời gian đến cuối tháng 9-2025 bệnh viện nào chưa có bệnh án điện tử, lãnh đạo phải làm kiểm điểm.

Để hỗ trợ các bệnh viện trong quá trình chuyển đổi số, đặc biệt là về hạ tầng công nghệ thông tin, UBND TP.HCM đã đồng thuận đầu tư ngân sách đáng kể. Các bệnh viện tuyến hạng 2 sẽ được cấp 20 tỉ đồng, trong khi các bệnh viện tuyến hạng 1 nhận được 40 tỉ đồng để củng cố hạ tầng, đảm bảo an ninh mạng.

Mới có 11.200/60.000 cơ sở liên thông đơn thuốc

Ông Vương Ánh Dương, phó cục trưởng Cục Quản lý khám - chữa bệnh (Bộ Y tế), cho hay tới năm 2026 khi tất cả cơ sở khám chữa bệnh bắt buộc áp dụng kê ĐTĐT, hệ thống sẽ kết nối với nhà thuốc.

Khi đó người bệnh đi mua thuốc sẽ được kiểm soát theo đơn đã kê trong hệ thống. Những đơn nào được bán đến đâu, những loại thuốc nào bị bán sai so với kê đơn - tất cả đều có thể theo dõi được. Đây là bước tiến rất lớn trong kiểm soát tình trạng bán thuốc không theo đơn, đặc biệt là thuốc kháng sinh.

Theo Hội Tin học y tế Việt Nam, hiện mới có hơn 11.200/60.000 cơ sở khám chữa bệnh thực hiện liên thông đơn thuốc thường xuyên. Nhiều bệnh viện tuyến cuối mới liên thông đơn thuốc bảo hiểm, chưa áp dụng cho đơn theo yêu cầu. Khoảng 40.000 cơ sở y tế tư nhân và phần lớn nhà thuốc, kể cả trong bệnh viện, chưa thực hiện bán thuốc theo mã đơn điện tử.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, lãnh đạo Trung tâm Thông tin y tế quốc gia (Bộ Y tế) cho hay hiện hệ thống ĐTĐT quốc gia đã đáp ứng về tính năng, chức năng cơ bản và đang trong quá trình rà soát, đánh giá để nâng cấp một số hạng mục nếu cần thiết.