Điều rất đặc biệt, họ là chị em ruột và cũng là hai người phụ nữ trong cuộc đời người cha tài hoa của kỳ nữ
Hai người mẹ tài danh của nghệ sĩ Kim Cương
Trong cuộc đời của nghệ sĩ Kim Cương có hai người mẹ ảnh hưởng sâu sắc đến con đường nghệ thuật của bà, và họ đều là hai tài danh sân khấu: nghệ sĩ Năm Phỉ và nghệ sĩ Bảy Nam.
Năm Phỉ được xem là đệ nhất đào thương, là cô đào trăm năm có một - Ảnh tư liệu
Bà Kim Cương nhớ lại: cố nghệ sĩ
Ông Nguyễn Ngọc Cương - ông bầu lừng danh của gánh hát Phước Cương, người có những đóng góp cho nền sân khấu Việt Nam buổi sơ khai - Ảnh tư liệu
Ông Ngọc Cương là người hết sức tài hoa, sanh ra trong gia đình danh giá được cho ăn học đàng hoàng, rồi sang Pháp du học làm bác sĩ.
Học chừng 2 năm, ông mê hát, mê những vở opera, vậy là bỏ và chuyển qua học về sân khấu.
Về nước, ông đã đem những tuồng tích của Shakespeare, Molière... về cùng các nghệ sĩ Năm Châu, soạn giả Năm Nở dịch và dựng.
Những kiến thức Tây học về làm thay đổi diện mạo sân khấu nước nhà, từ cách tổ chức như phân loại hạng ghế trong rạp, đào tạo nghệ sĩ, cách dựng tuồng tích...
Giàu có, đẹp trai, trí thức, tài hoa nên ông Ngọc Cương cũng có những mối tình với các cô đào nổi tiếng bậc nhất thời đó.
Ban đầu là đào Năm Nhỏ, rồi tới cô đào tài sắc Năm Phỉ. Họ có với nhau một đứa con nhưng không may mất sớm. Rồi một ngày Năm Phỉ rời ông Phước Cương, bà đã "gá" em ruột mình là Bảy Nam cho chồng cũ.
Một mối quan hệ hết sức éo le, thế nhưng theo nghệ sĩ Kim Cương thì: "Người ta hay hỏi tôi mối quan hệ đó có khiến ba tôi - má Năm - má Bảy Nam khó xử hay không? Trước đó thì tôi không biết, nhưng khi tôi sinh ra chưa bao giờ cảm nhận điều gì lấn cấn, chỉ biết là cả ba người đều rất thương yêu tôi".
Bà cho biết thêm vì sau này nghệ sĩ Năm Phỉ không có con nên khi Kim Cương ra đời bà đặc biệt cưng cháu. Bà chính là người góp phần nuôi nấng, dạy dỗ Kim Cương, đặc biệt là thời gian má Bảy Nam lưu diễn xa thì Kim Cương hoàn toàn ở với bà Năm Phỉ.
Má Bảy Nam: Người mẹ thiệt thòi của Kim Cương
Kim Cương nhớ ký ức cũ: Ông bầu Phước Cương buồn vì những cô đào tài sắc ở với ông tới chừng lên đỉnh cao lại rời bỏ, nên khi cưới bà Bảy Nam, ông quyết cưới người làm vợ chớ không phải làm đào hát.
"Bởi vậy, má cũng bị ba "đì". Má có tâm hồn, có tài năng. Nếu như má Năm Phỉ mạnh đào văn, má Bảy Phùng Há mạnh đào võ thì má Bảy Nam là đào giỏi cả văn lẫn võ, vậy mà ba tôi ký một lèo ba năm chỉ đi hát rừng cao su phục vụ công nhân cạo mủ.
Làm đào mà không được về thành phố biểu diễn, không được tiếp xúc với báo chí thì ai mà lăng xê.
Má tôi cực trần ai để theo nghề hát. Những đêm diễn tạm bợ ở rừng cao su, đang hát mưa ầm ầm phải ngưng, thấy mưa quá tính đi ngủ, ai dè đang thiu thiu thì mưa tạnh, bầu hối thức dậy... hát tiếp. Rồi những chuyến lưu diễn rày đây mai đó khắp đất nước.
Má vác bụng bầu lên sân khấu tới cận ngày sanh. Tôi sanh ra ở Huế, Kim Quang em tôi thì sanh ở Hà Nội, cậu em trai thì ở Sài Gòn" - Kim Cương ngậm ngùi nhớ về mẹ mình.
Khi bà Năm Phỉ ở với chồng sau, ông bỏ tiền cho bà lập gánh hát Nam Phi (tức Năm Phỉ). Ông bầu Phước Cương cũng phụ một tay tổ chức gánh những ngày đầu.
Rồi có một thời gian bà Mười Truyền (em bà Năm Phỉ, Bảy Nam) đi học ở Pháp về, vậy là chị em họ lập gánh hát Tam Phụng.
Cũng có giai đoạn bà Năm Phỉ mời bà Bảy Phùng Há về hát chung, gánh hát đổi tên thành Tam Phụng Hảo. Sau khi ông Ngọc Cương mất, thấy nghề hát quá cực nên hai người mẹ đã bắt nghệ sĩ Kim Cương phải tập trung vào việc học. Đó là những ngày bà bước chân vào trường dòng.
Chiếc bóp gần 100 tuổi, là kỷ vật quý giá mà nghệ sĩ tài danh Năm Phỉ để lại cho cháu gái Kim Cương. Chiếc bóp này đã đồng hành cùng vai Lan của bà Năm Phỉ trong tuồng Lan và Điệp, sau đó theo suốt vai Diệu trong Lá sầu riêng của nghệ sĩ Kim Cương - Ảnh: LINH ĐOAN