Ký ức hương riềng

TIN LIÊN QUAN

Món cá kho riềng

Kho cá với riềng ăn Tết

Món cá kho riềng bây giờ đã đầy đủ hạt tiêu, mật mía, thịt ba chỉ. Ngon nuốt lưỡi. Cá kho riềng là một trong những món ngon nhất thiết phải có trong mâm cỗ Tết Hà Nội và cỗ Tết cổ truyền vùng Bắc, Trung Bộ.

Kho cá với riềng ăn Tết, mẹ tôi cầu kỳ hơn chút. Trước Tết hàng tháng, mẹ ra chợ Hàng Bè mấy ngày liền để kiếm con cá chép sông to, béo vàng, chắc nịch.

Đầu đuôi đem nấu canh dưa ăn luôn, còn mình cá, mẹ thường cắt khúc, ướp cá với muối tiêu độ nửa ngày, rồi đem kẹp vỉ sắt phơi nắng hanh trên hiên gác hai. Khi cá khô chắc, bà đem gói cất kỹ trong hũ sành có lót vôi bột phủ lá chuối khô.

Khoảng 29-30 Tết, mẹ mới đem cá ra kho cùng thịt ba chỉ và mật mía riềng tươi cắt lát trong chiếc nồi gang dày trên chiếc bếp mùn cưa âm ỉ cháy từ sáng tới đêm. Thi thoảng từ cửa hàng đi vào bếp, mẹ tôi lại ủn cái gốc củi khô vào lò mùn cưa tiếp lửa.

TIN LIÊN QUANCá lóc rang muối - món Tết ba tôi mang về từ Ba Xuyên

Những tàn lửa mùn cưa bé bé bay lên như pháo hoa.

Mùi cá kho hòa trong mùi bánh chưng luộc, mùi chè kho quấy gừng và thảo quả thơm lừng, mùi lá mùi gài đun nước tắm tất niên.

Ấy mới chính là hương vị Tết xưa trong gian bếp phố cổ khiến chị em tôi khôn nguôi thương nhớ.

Cá kho Tết ăn cơm trắng cũng ngon mà ăn với bánh chưng thêm của dưa hành thì thôi rồi đấy.

Cuối bữa rượu tất niên, bố tôi vừa xắn miếng bánh chưng là mẹ tôi đã mau mắn gắp một miếng cá kho kèm theo lát riềng tròn nhỏ tươi ánh mật mía vào bát cho bố tôi.

Ông lại tủm tỉm cười gắp thêm củ dưa hành để cạnh. Hỏi còn gì ngon hơn thế nữa? Tôi đoán là bố tôi nghĩ thế mà chẳng nói ra đấy thôi.

Do cá nướng và phơi kỹ, nên ăn thị cá thật dai chắc và để đến tận kỳ Tết hóa vàng mùng bảy tháng giêng vẫn thơm ngon như thể lúc mới kho.

Nhất là khi mẹ tôi để nồi cá đun lại trên miệng bếp mùn cưa khi sắp đến bữa ăn, mùi xem xém bốc lên càng khơi gợi vị ngon khó cưỡng.

Bây giờ mỗi Tết tôi vẫn thường kho cá với riềng trong chiếc nồi sứ cắm điện, thật nhàn nhã, sạch sẽ.

Nhưng cực lạ là mỗi khi nghe mùi cá kho khi mở vung chiếc nồi điện sáng choang, tôi lại cứ hồi nhớ hương vị món cá kho nồi gang bếp mùn cưa của mẹ và mùi thơm của món cá kho nồi đất um đen nhẻm của thím Hai tôi những ngày xa xôi ấy. Nó cứ giông giống mà lại khang khác thế nào.

Cuộc sống đã khấm khá dần lên, tôi cũng đã thành người vợ, người mẹ, rồi đã lên chức bà, thì món mắm tôm xanh Thanh Hóa hạng nhất chưng thịt nạc vai và sườn sụn băm nhỏ với riềng ớt, hạt tiêu đã trở thành món tủ hạng nhất của tôi.

Chụp ảnh đưa Facebook trăm người xuýt xoa. Và đó cũng chính là một trong những món lương khô giắt lưng đi công tác hay du lịch Âu Mỹ xa xôi của nhóm bạn đồng nghiệp làm báo chúng tôi, cùng với ruốc bông, chanh ớt, nước mắm" quốc hồn quốc túy".

Nói vụng, trước mỗi chuyến đi nước ngoài, tôi thường xay lẫn một khúc riềng với tỏi ớt, trộn muối mặn, dấm chua. Rồi đem theo một vài cân cà pháo phơi heo héo. Sáng ra, trước khi du hành đâu đó, tôi cắt đôi vài mươi trái cà đem rửa sạch rồi trộn thứ nước muối riềng thần thánh đó.

Thế là chiều đến đã có món cà muối xổi đương nhiên là ngon gấp mươi lần những xúc xích, bơ sữa.

Đi đã gần bốn mươi quốc gia trên thế giới, thế mà tôi để ý nền ẩm thực các nước hầu như không dùng nhiều gia vị củ riềng như ở Việt Nam ta. Không dùng nhiều chứ không phải là không dùng.

Như trong món canh tôm nổi tiếng của Thái Lan chẳng hạn. Ngon lắm đấy. Trong khi các loại gia vị khác như gừng nghệ, hành tỏi, hồi quế, tiêu ớt thường phổ biến hơn, nhất là ở các nước trong khu vực châu Á. Chợt nhớ bài ca dao mà người Việt mình hầu như ai ai cũng thuộc nằm lòng:

Con gà cục tác lá chanh / Con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi / Con chó khóc đứng khóc ngồi / Mẹ ơi đi chợ mua tôi đồng riềng / Con trâu cười ngả cười nghiêng / Chú đã có riềng, để tỏi cho anh...