1. Trang chủ
2. Sức khỏe

• Bình luận

'Người thầy đặc biệt' của bác sĩ

Admin

00:12 27/02/2025

Xung quanh cuộc tranh cãi nảy lửa về cách xưng hô giữa bệnh nhân với bác sĩ, TS.BS Lê Quốc Tuấn, giảng viên Trường đại học Y Dược TP.HCM, cho rằng cần những chuẩn mực nhất định.

Mục lục

Bác sĩ thăm khám cho một bệnh nhân - Ảnh minh họa: XUÂN MAI

Theo TS.BS Lê Quốc Tuấn - giảng viên Trường đại học Y Dược TP.HCM, với đặc thù ngành y,  Gọi bác sĩ là 'anh, chị', gần gũi hay thiếu chuẩn mực?

Đối với ngành y, về mặt kiến thức, có thể được coi là rất rộng lớn, bởi chúng ta hiểu sự cần thiết của chẩn đoán, điều trị chính xác rất quan trọng. 

Do đó, một đặc thù là tất cả các nước trên thế giới đều đào tạo ngành y với một số năm nhiều hơn các ngành khác. 

Điều đó cũng là đòi hỏi người học phải học hỏi, trau dồi kiến thức không ngừng, phải trải qua rất nhiều môn học, nhiều kỳ thi để có thể trở thành một bác sĩ thực thụ.

Người học bác sĩ ngoài học từ thầy cô, sách vở, bạn bè - qua giáo dục đồng đẳng - còn có một người thầy đặc biệt. Đó là bệnh nhân và những xác chết được hiến.

Với bác sĩ, kể cả bác sĩ lâu năm, bệnh nhân vẫn là người thầy đặc biệt. 

Tuy người thầy này không trực tiếp cầm tay chỉ việc, nhưng sẽ dạy cho bác sĩ biết các phiên bản của những bệnh xảy ra bên ngoài sách vở. Kinh nghiệm, trải nghiệm cá nhân bác sĩ đến từ chính bệnh nhân rất quan trọng, chứ không phải chỉ tám năm hay sáu năm ở trường học.

Người thực hành y khoa bên cạnh kiến thức sách vở thì kỹ năng là điều kiện để có thể độc lập làm việc. 

Và quan trọng hơn đó là thái độ. 

Thứ nhất là thái độ với ngành nghề mình chọn. Bác sĩ làm việc trong môi trường áp lực, bệnh nhân khó tính, mức lương thấp hơn mong đợi… nhưng chúng ta phải giữ thái độ tốt, tôn trọng nghề nghiệp, giữa tâm trong sáng. 

Tâm huyết tương lai với ngành rất quan trọng, ở nhiều nước bằng cách phỏng vấn họ tìm ra tố chất để chọn học viên.

Thứ hai, đó là thái độ với đồng nghiệp, với bệnh nhân. Qua giao tiếp hằng ngày có thể chúng ta sẽ gặp nhiều bất như ý trong các mối quan hệ này, nhưng người có thái độ tốt sẽ có thể buông bỏ, cân bằng.

Cần lưu ý gì khi xưng hô với bác sĩ?

Trong xã hội có hai nhóm ngành: Thiên về tự nhiên và thiên về xã hội. Với ngành y, nhiều người hiểu lầm là nghề thiên về tự nhiên, nhưng thực ra đây là ngành cân bằng giữa tự nhiên và xã hội. 

Bác sĩ học kiến thức tự nhiên nhưng mang kiến thức đó lý giải cho người bệnh, giao tiếp với người bệnh bằng ngôn ngữ phổ thông, dễ hiểu là một công việc liên quan đến khối xã hội. 

Bác sĩ vừa phải tiếp cận kiến thức khoa học tự nhiên (về lý, hóa, sinh) để ứng dụng trong điều trị; đồng thời phải tích lũy kiến thức xã hội để làm nền, thực hiện tốt các giao tiếp, tiếp xúc với người bệnh…

Tiếng dạ lời thưa ân nghĩa chúc TếtĐỌC NGAY

Có một thực trạng, công tác đào tạo bác sĩ  ở nhiều nơi đang khuyết trong khối kiến thức xã hội. Những môn học như tâm lý học, những vấn đề giao tiếp với bệnh nhân, kỹ năng xử lý tình huống… vẫn chưa được chú trọng. 

Điều này dẫn tới việc vẫn có những bác sĩ ứng xử chưa linh động, gây khó chịu cho bệnh nhân. 

Bên cạnh đó trong môi trường áp lực về thời gian trong ra các y lệnh, đôi khi bác sĩ để xảy ra những tình huống ngoài tầm kiểm soát. 

Tất nhiên, điều này cũng đến từ nhận thức của bệnh nhân, không hiểu, thiếu thông cảm cho áp lực của bác sĩ. 

Muốn thầy thuốc là "mẹ hiền", bệnh nhân cũng phải hiền. Tiếp xúc với bác sĩ bằng thái độ thiếu tôn trọng hoặc nhiều đòi hỏi quá đáng thì khó mà được đáp ứng.

Để điều trị tốt, theo tôi cần ứng xử hai chiều, từ thái độ của bác sĩ lẫn bệnh nhân. Khi chưa thể thay thế thực trạng quá tải của bác sĩ, cần sự thông cảm, hỗ trợ từ hai phía, để hiểu nhau hơn.

Xưng hô giữa bác sĩ và bệnh nhân như một giao tiếp xã hội thông thường. Bạn muốn xưng hô thân mật cũng được, nhưng phải được người đó đồng ý.

Đặc biệt phải đảm bảo những chuẩn mực giao tiếp nhất định, không quá khắt khe nhưng cần lịch sự tối thiểu.

Đa số các cuộc tiếp xúc giữa bác sĩ - bệnh nhân là người lạ, nên có thể hỏi "bác cho em/cho tui hỏi". Tinh tế hơn có thể hỏi trước "tôi có thể gọi bác sĩ là con/là em được không"… 

Ngược lại ở phía bác sĩ, bệnh nhân là người lạ nên ban đầu sẽ có khoảng cách; lâu dần, có thể xưng hô thân mật hơn như kiểu người quen thân. Tuy nhiên, xưng hô đó không ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng trong chẩn đoán, điều trị.

Khi đi khám bệnh, cả bệnh nhân lẫn bác sĩ đều có cùng mong muốn bệnh lý được phát hiện ra, điều trị ổn định. 

Xưng hô không phải mục đích cuối cùng, mà quan trọng hơn là kết quả điều trị, đạt được sự yên tâm cả bệnh lý, nhận thức, tâm hồn người bệnh.

Câu nệ vào xưng hô ngay từ đầu thì làm sao có thể đạt được trạng thái tinh thần ổn định để hỗ trợ điều trị các bệnh lý. 

Vấn nạn 'bác sĩ' trên mạng

Thông tin về sức khỏe, cách chữa bệnh ngày càng tràn lan trên các công cụ tìm kiếm như Google hay các nền tảng mạng xã hội Facebook, TikTok... Chỉ với vài cú nhấp chuột, đủ kiểu thông tin y tế hiện ra, bệnh gì cũng có "bác sĩ mạng".