Nhà văn Vũ Thị Hồng: Đời văn dành cả cho người lính

Nhà văn Vũ Thị Hồng trong mái ấm bà xây dựng cùng nhà văn Chu Lai - Ảnh: T.ĐIỂU

Nữ nhà văn đặc biệt này không chỉ là bóng hồng phía sau nhà văn nổi tiếng Chu Lai.

Bà chính là người biên tập cần mẫn và xuất sắc cho mọi cuốn tiểu thuyết rất ăn khách của chồng và là tác giả của những trang sách về người lính rất cảm động vì tính chân thực của một người viết nhập cuộc sâu sắc.

Ở tuổi ngoài 70, trong căn hộ chung cư nhìn xuống cây cầu Long Biên, người đàn bà viết văn ấy vừa hoàn thành cuốn truyện ký về tuổi 20 rực lửa ngoài mặt trận có tên Chạm vào ký ức.

Nhà phê bình Ngô Thảo gọi cuốn sách là một cuộc "gọi hồn" cho các đồng đội mà nữ tác giả đã chiến đấu cạnh bên trong 5 năm làm phóng viên tạp chí Văn Nghệ Quân Giải Phóng ở chiến trường Quảng Nam.

Cuốn sách còn giúp bạn đọc lý giải vì sao người đàn bà viết ấy cả đời chỉ viết một đề tài mà chồng bà gọi là "siêu đề tài": người lính.

Cuốn truyện ký Chạm vào ký ức của nhà văn Vũ Thị Hồng - Ảnh: T.ĐIỂU

Hoa nơi chiến hào

Viết lại chuyện của mình, của đồng đội mình một thời hoa lửa không dễ với 'Mưa đỏ' của nhà văn Chu Lai lên sân khấu chèo, khán giả khóc khi xem Nhà văn Chu Lai: Gần 50 năm chúng ta vẫn chưa có tác phẩm xứng tầm

Nhà văn Vũ Thị Hồng khi còn là nữ sinh viên văn khoa chuẩn bị đi B - Ảnh: NVCC

Trở về sau chiến tranh, Vũ Thị Hồng tiếp tục đời bộ đội, với 17 năm làm biên tập mảng sách văn học ở NXB Quân Đội Nhân Dân và gần 15 năm làm trưởng ban công tác phụ nữ quân đội, cho đến ngày nghỉ hưu với quân hàm đại tá.

Giống như chồng bà - nhà văn Chu Lai, đề tài chiến tranh cách mạng và người lính luôn là thế mạnh của bà, là đề tài lớn nhất bà theo đuổi suốt cuộc đời.

Những giấc mơ có thật, Tiếng rừng, Có một thời yêu là những truyện ngắn đặc sắc, cảm động, được viết ra như vậy.

Rồi tiểu thuyết về người lính lần lượt ra đời sau khi bà nghỉ hưu.

Năm 1991, trong cuộc thi "Người phụ nữ trên mặt trận bảo vệ an ninh Tổ quốc" (Bộ Công an tổ chức), tác phẩm Trở lại là em của bà nhận giải A.

Năm 2015, tiểu thuyết Mùa thu ở lại của bà được trao giải nhì cuộc vận động sáng tác "Vì an ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống" do Bộ Công an phối hợp Hội Nhà văn tổ chức.

Bà cũng được trao tặng Giải thưởng Văn học 5 năm (1990 - 1995) của Bộ Quốc phòng.

Bà là người đứng sau tất cả những cuốn tiểu thuyết đình đám của chồng mình. Kể từ cuốn tiểu thuyết đầu tiên Nắng đồng bằng của ông năm 1977 - 1978, bà là người biên tập cần mẫn, nhiệt tâm.

Cũng chính nhờ cuốn tiểu thuyết này mà hai người lính trở về từ chiến trường lại cùng say mê với nghiệp văn chương đã kết duyên chồng vợ.

Đôi vợ chồng không chỉ trọng nhau như những người lính từng vào sinh ra tử, mà còn rất đồng cảm, hòa hợp trong nhiều suy nghĩ về văn chương hay những lựa chọn quan trọng của đời người, thái độ với danh lợi.

Hai vợ chồng nhà văn cùng sống trong một ngôi nhà, tưởng sẽ nhiều khó khăn, nhưng khó khăn nào của cuộc sống thời bình có thể lớn hơn khó khăn, khốc liệt ngoài chiến trường mà bà đã vượt qua.

Cho nên người đàn bà ấy chỉ cười nói nhà văn làm vợ nhà văn như trường hợp của bà cũng chẳng tới nỗi thử thách như người đời tưởng.

Bởi ai còn có thể hiểu, thương, trọng những người lính từ chiến trường trở về hơn chính những người lính.

Vợ chồng bà là hai nhà văn sống chung nhà nhưng cũng là hai đồng đội chọn gắn bó, nâng đỡ nhau.

Chuyện viết văn, nhiều người nói bà chấp nhận lùi lại phía sau làm hậu phương vững chắc cho chồng toàn tâm với sự nghiệp văn chương, nhưng bà thẳng thắn, sòng phẳng rằng bà cũng chẳng lùi đi đâu cả, vẫn cứ viết khi có sức.

Chồng bà còn ra sức động viên bà viết. Chuyện bà viết ít chẳng qua vì tạng bà viết chậm và cũng bận nhiều công tác xã hội.