Trong những ngày tháng Tư lịch sử, chúng tôi tìm gặp họ - các “nhân chứng sống” của một thời hoa lửa đã hi sinh những năm tháng thanh xuân tươi đẹp nhất để bảo vệ quê hương, góp phần làm nên những chiến công huyền thoại.
Tham gia cách mạng ở tuổi “trăng rằm”, bà Nguyễn Thị Bích Nga trở thành chiến sĩ pháo kích của Biệt động Sài Gòn thời kháng chiến chống Mỹ. Bà tham gia nhiều trận đánh lớn, tấn công vào các cơ quan đầu não của địch với tinh thần chiến đấu kiên cường dũng cảm, thà hi sinh chứ quyết không đầu hàng.
Bắn pháo không bàn đế
Một buổi chiều tháng Tư, chúng tôi đến thăm bà Nguyễn Thị Bích Nga - quyền Chủ nhiệm Câu lạc bộ truyền thống kháng chiến khối vũ trang Biệt động Sài Gòn.
Trong căn nhà nhỏ trên đường Hưng Phú (quận 8, TPHCM), bà Nga rạng rỡ khoe tấm ảnh chân dung chụp vào năm 1975 sau khi rời nhà tù Côn Đảo cùng những bài báo được cất giữ cẩn thận. Đối với bà, đây là những tài sản vô giá của mình.
Sinh năm 1951 tại Đức Phổ (Quảng Ngãi), 12 tuổi, bà Nga vào Sài Gòn mưu sinh. Do ảnh hưởng từ cha nuôi, bà Nga đã sớm tìm được lý tưởng cho mình. Bà tham gia cách mạng và được cấp trên cử đi học Trường quân sự T44 tại Bến Súc (Bình Dương).
Ra trường, bà Nga được tổ chức phân công về B8 (đơn vị Quân báo của Biệt động Sài Gòn) và tiếp tục được tham gia một khóa huấn luyện về pháo binh (cối 80 ly, 82 ly, 60 ly) tại Dầu Tiếng (Bình Dương). Năm ấy, bà mới tròn 14 tuổi.
Trong cuộc đời hoạt động cách mạng, người phụ nữ có vóc dáng nhỏ nhắn ấy đã trải qua không biết bao nhiêu trận đánh lớn nhỏ.
Là “xạ thủ” cối 82 ly, đầu năm 1967, khi mới 16 tuổi, bà Nga được giao nhiệm vụ pháo kích vào Sở chỉ huy của tướng Westmoreland - Tổng tư lệnh quân đội Mỹ tại Việt Nam, đồng thời là Chỉ huy trưởng các cuộc hành quân lớn ở miền Nam.
“Đó là kỷ niệm đáng nhớ nhất trong cuộc đời chiến đấu của tôi. Khẩu cối 82 ly của chúng tôi thiếu nhiều bộ phận, không có chân, không có đế, chỉ có nòng pháo và càng do lực lượng bảo đảm không vận chuyển vào kịp.
Nhưng, được phân công chiến đấu là vinh dự lắm rồi, nếu có thiếu thốn, khó khăn gì cũng phải cố gắng khắc phục để hoàn thành nhiệm vụ” - bà Nga nhớ lại.
Dự kiến sẽ bắn 10 quả pháo nhưng vừa tống trái thứ 3 vào nòng súng thì cả chân và càng pháo đã lún xuống khoảng 2/3, nòng súng trổ ngược lên trời. Bà Nga nói do pháo không có bàn đế, mỗi lần bắn bị giật là chân pháo lại lún xuống. Vì vậy, bà quyết định ngừng bắn và đặt cả gói thuốc nổ TNT 5kg phá hủy trận địa rồi thoát ra đường.
![]() |
PV Tiền Phong trò chuyện cùng nữ Biệt động Sài Gòn Nguyễn Thị Bích Nga. Ảnh: T.T |
Lần đó, tổ chiến đấu 5 người đều rút lui an toàn về căn cứ. Thông tin từ trong nội thành báo ra, trong số 3 quả pháo có 2 quả trúng Sở chỉ huy của tướng Westmoreland, một quả trúng xe của Mỹ đang chạy trên đường Pasteur làm 13 tên thiệt mạng, 17 tên khác bị thương nặng. Đến tận bây giờ, bà Nga vẫn tiếc nuối vì không thể bắn toàn bộ 10 quả pháo vào cơ quan đầu não của địch.
Thà hi sinh chứ không đầu hàng
Sau trận đánh gây nhiều tổn thất cho địch, bà Nga bị nhận diện và truy lùng gắt gao. Đến chiến dịch Mậu Thân 1968, bà được tổ chức tin tưởng phân công vào nhóm xạ thủ pháo kích vào mục tiêu Dinh Độc Lập. Ngày 2/5/1968, khi đang vận chuyển pháo cối vào nội thành thì bà Nga bị địch bắt.
Chúng chuyển bà đi thẩm vấn hết nhà giam Bình Chánh về cầu Băng Ky, nhà lao Gia Định, Thủ Đức, Chí Hòa rồi đến Tân Hiệp. Cuối cùng, tháng 10/1969, bà bị đày ra giam ở chuồng cọp Côn Đảo. Năm sau, bà lại bị đưa về nhà lao Tân Hiệp và tới năm 1972 lại tiếp tục trở ra Côn Đảo.
Năm 1973, bà Nga thuộc diện được trao trả và địch đưa về giam ở đất liền nhưng sau đó bà lại bị đưa ra đày ở Côn Đảo. Mãi đến ngày 10/5/1975, bà Nga mới được tàu hải quân đón về đất liền.
Trong thời gian tù đày, bà Nga ở chung phòng giam với các nữ tù chính trị nổi tiếng như bà Trương Mỹ Hoa (nguyên Phó Chủ tịch nước), bà Võ Thị Thắng (nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch).
Suốt 7 năm chịu cảnh tù đày với hàng trăm trận đòn roi, hành hạ đến “dở sống dở chết”, có lần bị gãy cả hàm răng nhưng nữ pháo thủ vẫn bình thản chống lại mọi thủ đoạn tra hỏi của địch.
Bà Nga khẳng khái: “Là chiến sĩ của lực lượng Biệt động Sài Gòn thì tiêu chí đầu tiên là phải có lòng trung thành tuyệt đối. Một là bị bắt, hai là hi sinh chứ nhất quyết không được khai báo, không để lộ bí mật”.
Nhớ về những tháng ngày “quyết tử cho tổ quốc quyết sinh”, bà Nga bộc bạch, đó là tinh thần, là ý chí của bất cứ người dân nước Việt nào “nặng nợ với núi sông”. Ai cũng muốn đi chiến đấu, quyết không chịu ở nhà. Khí thế lên đường sục sôi, phấn khởi...
“Trong bối cảnh đất nước ngày càng hội nhập và phát triển, những âm mưu xuyên tạc của thế lực thù địch cũng ngày càng tinh vi. Ngày trước, chúng ta đối mặt trực tiếp với kẻ thù. Hiện nay, kẻ thù ẩn mình trong bóng tối. Nếu không có bản lĩnh, không giữ vững lập trường, các bạn trẻ rất dễ bị lôi kéo, sa ngã”.
Bà Nguyễn Thị Bích Nga
Khi các trận chiến thực sự bắt đầu, kể lại sự hi sinh vô cùng anh dũng của các đồng đội, nữ chiến sĩ Biệt động Sài Gòn đã nhiều lần rơi nước mắt. Bà Nga ngậm ngùi: “Biệt động Sài Gòn là lực lượng tinh nhuệ của Quân đội Nhân dân Việt Nam.
Các chiến sĩ biệt động đã chiến đấu rất kiên cường và dũng cảm, thà hi sinh chứ quyết không đầu hàng. Sau đợt chiến đấu, 61 đồng chí đã hy sinh và đến nay chưa tìm được hài cốt, chưa tìm được thân nhân”.
Nhiệm vụ giữa thời bình
Ở tuổi 74, bà Nga hiện nay vẫn miệt mài cống hiến tất cả những gì có thể cho những người xung quanh. Bà đang giữ nhiều trọng trách được người dân tin tưởng giao phó như Bí thư Chi bộ khu phố phường Hưng Phú (quận 8), Phó ban liên lạc tù chính trị tù binh quận 8, thành viên cựu tù chính trị TPHCM, thành viên Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận 8…
Dù sức khỏe đã giảm sút nhưng bà Nga vẫn dành thời gian chăm lo cho người nghèo; giới thiệu việc làm, hỗ trợ cho người có hoàn cảnh khó khăn, thất nghiệp vay vốn...
![]() |
Bà Nguyễn Thị Bích Nga chỉ còn tấm ảnh chân dung chụp năm 1975 sau khi rời nhà tù |
Gửi gắm tâm huyết đến thế hệ trẻ, nữ chiến sĩ pháo binh Nguyễn Thị Bích Nga nhìn nhận, thế hệ hôm nay năng động, nhạy bén và có tri thức. Tuy nhiên, để góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, các bạn trẻ cần không ngừng học tập, rèn luyện và nâng cao bản lĩnh.
“Qua theo dõi, tôi thấy lớp trẻ ngày nay rất quan tâm đến truyền thống, tiếp nối con đường của cha ông. Đó là điều rất đáng quý. Tôi hoàn toàn tin tưởng vào thế hệ trẻ” - bà Nga bày tỏ.
(còn nữa)