TS Mã Thanh Cao, nguyên Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM, chia sẻ cùng các bạn sinh viên về các tác phẩm quý lần đầu hồi hương và ra mắt tại trưng bày chuyên đề "Trở về" - Ảnh: H.VY
Trưng bày chuyên đề Trở về giới thiệu bộ sưu tập tác phẩm hội họa từng được gìn giữ suốt nhiều thập niên ở Pháp và vừa được ông bà Lê Tất Luyện, Thụy Khuê hiến tặng cho bảo tàng trong năm 2025.
Diễn ra từ nay đến ngày 4-1-2026 tại tầng 2, tòa nhà 2 của
Tranh lụa Phụ nữ Bắc vấn tóc trần của danh họa Vũ Cao Đàm (1908 - 2000). Ông học khóa II Trường cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, tốt nghiệp thủ khoa năm 1931 và được học bổng sang Pháp. Trong bốn họa sĩ Việt đầu tiên sống ở Pháp, ông là người có công nhất trong tìm tòi chất liệu cho tranh lụa và sơn dầu.
Tác phẩm Thiên thai của họa sĩ Phạm Tăng là kiệt tác theo dòng cổ điển, hữu hình. Ông trở về với nghệ thuật Phục hưng, cho những thiên thần của Botticelli lột xác thành những cô tiên trong thần thoại Việt. Nhờ những đường nét mong manh, tế nhị, vẽ mà như sương khói, Thiên thai trở thành tác phẩm độc đáo nhất của hội họa Việt Nam trong hơn nửa thế kỷ nay.
Không gian trưng bày gồm ba nội dung chính: dấu ấn mỹ thuật Đông Dương, dấu ấn mỹ thuật Gia Định và những hành trình khác, và các tác phẩm của họa sĩ Lê Bá Đảng.
Công chúng có dịp chiêm ngưỡng bút pháp tài hoa của những danh họa hàng đầu như Lê Phổ, Bùi Xuân Phái, Vũ Cao Đàm, Tạ Tỵ, Thái Tuấn, Trần Phúc Duyên, Phạm Tăng, Lê Bá Đảng... và có cái nhìn khá toàn diện về diện mạo mỹ thuật Việt Nam thế kỷ 20.
Các bạn sinh viên thưởng thức tranh trong không gian Dấu ấn mỹ thuật Đông Dương - Ảnh: H.VY
Tác phẩm Hải quỳ của họa sĩ Lê Phổ (1907 - 2001). Ông là cánh chim đầu đàn của hội họa Việt, một trong những họa sĩ đầu tiên nổi tiếng ở quốc tế. Hải quỳ thuộc thời kỳ Ánh sáng với bút pháp phóng khoáng, vẻ đẹp thanh nhã, mang chút lấp lánh của chủ nghĩa Ấn tượng Pháp.
'Sống một ngày ở đất nước cũng là người Việt'
Sự kiện này nối tiếp chuỗi hiến tặng trước đó của ông bà Lê Tất Luyện, Thụy Khuê. Đó là bộ sưu tập 26 tranh và tư liệu của họa sĩ Lê Thị Lựu (năm 2018 và 2019); bộ sưu tập lớn 236 tác phẩm và tư liệu quý của họa sĩ Lê Bá Đảng (năm 2023).
Bà Thụy Khuê bộc bạch từ năm 18 tuổi, bà đã sang Pháp du học và sống xa quê nhiều hơn ở quê hương. Nhưng "sống một ngày ở đất nước mình, mình cũng là
Bà Thụy Khuê trong không gian trưng bày Dấu ấn mỹ thuật Gia Định và những hành trình khác - Ảnh: H.VY
Ông Nguyễn Minh Nhựt, Phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM, khẳng định mỗi tác phẩm trong trưng bày lần này đều là “một mảnh ký ức, một chứng nhân lịch sử”.
Việc ông bà Tất Luyện, Thụy Khuê hiến tặng bộ sưu tập đã vượt qua giá trị vật chất đơn thuần, trở thành một “nghĩa cử văn hóa phi thường”, tạo nên cây cầu kết nối giữa quá khứ với hiện tại, nghệ thuật với cộng đồng, và giữa người Việt xa xứ với cội nguồn dân tộc.
Từ góc độ bảo tàng, đây cũng là dịp định hình cách tiếp cận di sản: không để chúng ngủ yên mà trở thành nguồn cảm hứng, nguồn nghiên cứu, đối thoại giữa các thế hệ yêu nghệ thuật.
Nói như bà Thụy Khuê, đây là cách để những giá trị văn hóa tinh hoa được "sống" trong lòng công chúng Việt, thay vì chỉ được lưu giữ ở nước ngoài.
Trong khuôn khổ sự kiện, Bảo tàng đã tổ chức tọa đàm khoa học, ra mắt sách chuyên khảo về mỹ thuật Đông Dương - Gia Định giai đoạn 1930-1975
Từ phải sang: bà Thụy Khuê và ông Lê Tất Luyện tại buổi ra mắt sách
Không gian Dấu ấn Mỹ thuật Đông Dương
Từ trái sang: Phạm Duy của Đinh Cường, và Một tòa thiên nhiên khỏa thân của Nguyễn Trung
Các tác phẩm của họa sĩ Lê Bá Đảng
Tác phẩm sơn mài Chùa Thầy của Trần Phúc Duyên - Ảnh: H.VY
'Cội rễ' của nữ nghệ sĩ Pháp xem Việt Nam là nhàLễ khai mạc Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản văn hóa Việt Nam” tại Làng văn...
Đau lòng trước những mất mát của đồng bào miền Trung do mưa lũ, họa sĩ Lê Sa Long dùng...
Những cuộc vượt ngục thần kỳ đến khó tin của các chiến sĩ cách mạng từ những năm 1930 tới...
