Săn lùng sát thủ ma túy cực độc fentanyl - Kỳ 5: Theo dấu tiền chất fentanyl ma túy tử thần

Admin

16:21 10/07/2025

Cuối tháng 7-2024, Hãng tin Reuters đã công bố phóng sự điều tra đặc biệt với tiêu đề "Fentanyl Express" vạch trần hoạt động mua bán tiền chất dùng để sản xuất fentanyl bất hợp pháp.

Gói hàng tiền chất fentanyl có nguồn gốc từ Trung Quốc được niêm phong trong túi đựng thức ăn cho mèo - Ảnh: Reuters

Loạt bài điều tra này đã được trao giải nhất báo chí Pulitzer năm 2025 trong hạng mục "Báo chí điều tra".

Chúng tôi có thể chuyển hàng (fentanyl) an toàn tới Mexico. Không ai biết chúng tôi vận chuyển cái gì.

JENNY

Hàng bay tiền chất fentanyl dán nhãn giả

Thành phần thiết yếu để sản xuất ma túy tử thần

Các phóng viên Reuters đã thử dùng máy ép làm ra thuốc viên fentanyl giống y thuốc giảm đau kê đơn Oxycodone ở Mỹ - Ảnh: Reuters

Các chiêu tránh né mua bán tiền chất fentanyl

Trong những năm gần đây, các cơ quan quản lý của Mỹ và quốc tế đã áp dụng nhiều biện pháp hạn chế tiền chất để ngăn ngừa sản xuất fentanyl bất hợp pháp.

Điều khó khăn đối với các cơ quan quản lý là tiền chất fentanyl vẫn được sử dụng trong các ngành công nghiệp hợp pháp, từ nước hoa, dược phẩm cho tới cao su và thuốc nhuộm. Nếu hạn chế tất cả các loại hóa chất này, thương mại toàn cầu sẽ bị đảo lộn.

Ví dụ piperidine là nhóm hóa chất thiết yếu để sản xuất fentanyl nhưng cũng được sử dụng để sản xuất nhiều sản phẩm thông thường như thuốc trừ sâu và nước hoa.

Ông Christopher Landberg ở Cơ quan Phòng chống ma túy và thực thi pháp luật quốc tế (INL) thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ nhận xét chuỗi cung ứng bây giờ "khó theo dõi hơn, khó săn lùng hơn" trong khi "fentanyl đã gây chết người hơn rất nhiều".

Nói chung các nhà cung cấp tiền chất fentanyl không khó để lòn lách quy định vì có tới hàng trăm loại hóa chất khác nhau có thể được sử dụng để sản xuất fentanyl.

Nhiều người bán ngừng cung cấp các tiền chất "trực tiếp", tức các hóa chất dễ tổng hợp thành fentanyl nhất vì có thể bị kiểm soát chặt chẽ nhất. Thay vào đó họ bán các chất được sử dụng để làm ra tiền chất "trực tiếp". Các chất này chỉ cần vài bước bổ sung nhỏ nữa là tạo ra tiền chất fentanyl.

Một mánh khóe nữa là thay đổi cấu trúc hóa học của tiền chất để lách luật. Tiền chất đã qua công đoạn thay đổi cấu trúc hóa học có thể được sử dụng để sản xuất fentanyl hoặc chất tương tự thông thường mạnh bằng hoặc hơn cả fentanyl.

Cơ quan Phòng chống ma túy và tội phạm của Liên hợp quốc (UNODC) đánh giá các nhà hóa học có khả năng tổng hợp hàng ngàn dược chất tương tự như fentanyl. Họ né tránh luật pháp bằng cách bán dược chất có vẻ hợp pháp cho đến khi dược chất bị được đưa vào danh sách các chất gây nghiện được kiểm soát quốc tế.

Bác sĩ y khoa Rahul Gupta - giám đốc Văn phòng Chính sách kiểm soát ma túy quốc gia (ONDCP) trực thuộc Nhà Trắng - đã so sánh công tác kiểm soát tiền chất fentanyl giống như "trò đập chuột". Khi nhà cầm quyền hạn chế một loại hóa chất này, các nhà cung cấp và dân buôn lậu lại chuyển sang loại hóa chất khác.

Ví dụ cách đây ba năm, số lượng lớn các tiền chất mới như boc-4-piperidone, 2-phenethyl bromide và para-fluorofentanyl đã xuất hiện trên thị trường, Liên hợp quốc phải nhanh chóng đưa chúng vào danh sách các chất gây nghiện cần được quốc tế kiểm soát. Vào tháng 8-2024, Trung Quốc cũng làm như vậy.

Trung Quốc cũng đã quyết liệt thực hiện nhiều biện pháp để ngăn chặn các tiền chất bất hợp pháp. Năm 2019, họ đã đưa fentanyl và các chất tương tự vào diện kiểm soát quốc gia.

Trong năm 2023, Trung Quốc đã cảnh báo các nhà xuất khẩu hóa chất không vi phạm luật ma túy của nước ngoài. Chỉ riêng năm này Trung Quốc đã đóng cửa 173 phòng thí nghiệm bất hợp pháp.

---------------------------

Da Ying Sze lấy công ty may mặc của mình làm bình phong rửa tiền cho bọn buôn fentanyl. Bọn buôn ma túy đã dùng nhiều cách rửa tiền thu được từ fentanyl với mức độ tinh vi khác nhau.

Kỳ tới: Hô biến đồng tiền chết chóc fentanyl thành tiền sạch

'Sát thủ thầm lặng' fentanyl - Kỳ 4: Canada trở thành nước xuất khẩu fentanyl?

Từ một quốc gia nhập khẩu ma túy, Canada đã trở thành địa bàn sản xuất quy mô lớn ma túy fentanyl bất hợp pháp.