30 năm quan hệ Việt-Mỹ: Duy trì động lực, hướng tới thương mại cân bằng, bền vững

Nhà báo Phùng Công Sưởng - Tổng Biên tập báo Tiền Phong.

Phát biểu kết thúc tọa đàm, nhà báo Phùng Công Sưởng cho biết, trong khuôn khổ tọa đàm, các khách mời, phóng viên đã lắng nghe nhiều ý kiến tâm huyết từ các chuyên gia, học giả, các hiệp hội, những người tham gia vào chuỗi cung ứng.

“Dù có những bước thăng trầm nhất định, nhưng chúng ta luôn đánh giá cao và coi trọng đối tác Mỹ. Đồng thời, chúng ta cũng hướng tới một mối quan hệ thêm vững vàng, bền chặt trong tương lai”, nhà báo Phùng Công Sưởng nói.

“Bên cạnh khó khăn, chúng ta đã rất chủ động, có những tiếng nói bày tỏ nguyện vọng, ý kiến, đề xuất các giải pháp tích cực, kiến tạo những mối quan hệ trong giai đoạn mới tốt đẹp hơn. Những khó khăn vừa qua cũng chính là những cơ hội để chúng ta lớn lên, nhận thức tốt hơn. Với sự nỗ lực, quyết tâm, chúng ta sẽ vượt qua mọi trở ngại. Có niềm tin, có sự nhìn nhận thấu đáo, chúng ta sẽ tất thắng”, Tổng Biên tập báo Tiền Phong nhấn mạnh.

Mở đầu phần chia sẻ tại tọa đàm, ông Nguyễn Văn Tưởng - Chủ tịch Công ty Trầm hương Khánh Hòa, thông tin: Tỉnh Khánh Hòa vừa vinh dự đón nhận danh hiệu Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia cho Trầm hương Khánh Hòa - một sự kiện đặc biệt, ghi nhận chiều sâu văn hóa của sản vật quý này trong đời sống người dân và du khách.

Ông Nguyễn Văn Tưởng - Chủ tịch Công ty Trầm hương Khánh Hòa.

Ông Nguyễn Văn Tưởng cho biết, trầm hương cùng với yến sào là hai sản vật đặc trưng của Khánh Hoà, góp phần quan trọng trong phát triển du lịch và nâng tầm hình ảnh địa phương trên trường quốc tế.

Từ câu chuyện cụ thể của doanh nghiệp mình, Chủ tịch Công ty Trầm hương Khánh Hòa nhấn mạnh, việc lan tỏa sản vật Việt Nam ra thế giới là hoàn toàn khả thi, nếu có sự kiên trì và chủ động kết nối.

Trong 2 - 3 năm gần đây, Công ty Trầm hương Khánh Hòa đã nỗ lực tiếp cận thị trường Mỹ - nơi có nhiều tiềm năng nhưng cũng đầy thách thức. Theo ông Nguyễn Văn Tưởng, các câu lạc bộ chăm sóc sức khỏe, thiền định và chữa lành tại Mỹ thể hiện sự quan tâm rõ rệt tới hương trầm như một liệu pháp giảm áp lực, thư giãn tinh thần.

Trong quá trình đó, vai trò kết nối của Đại sứ quán Mỹ cũng rất đáng ghi nhận, khi thường xuyên tổ chức các buổi gặp gỡ, trò chuyện, khuyến khích hợp tác giữa doanh nghiệp hai nước.

Về chính sách thuế mới của Mỹ, Chủ tịch Công ty Trầm hương Khánh Hòa thẳng thắn nhìn nhận: “Sẽ có những doanh nghiệp không đủ sức chịu đựng, không có lãi", tuy nhiên, theo ông Nguyễn Văn Tưởng, đây cũng là lúc doanh nghiệp Việt Nam cần phải thay đổi. Cũng như trầm hương, sau khi trải qua đau thương mới kết tinh được hương thơm, chắt lọc giá trị thực sự.

Ông Nguyễn Văn Tưởng - Chủ tịch Công ty Trầm hương Khánh Hòa.

Trong thời gian tới, ông Nguyễn Văn Tưởng đề cao tiềm năng hợp tác giữa Việt Nam và Mỹ trong lĩnh vực cây dược liệu và sản phẩm từ thiên nhiên.

Theo Chủ tịch Công ty Trầm hương Khánh Hòa, đây là mảng có thể phát triển song hành giữa hai quốc gia, kết hợp tiềm năng tài nguyên bản địa của Việt Nam với công nghệ chế biến, hệ thống phân phối hiện đại của Mỹ.

Ông Ngô Sỹ Hoài - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội gỗ và lâm sản Việt Nam, cho biết vừa cùng phái đoàn của Bộ Nông nghiệp và Môi trường sang Mỹ, với rất nhiều bản ghi nhớ cam kết, trong đó có sự tăng cường nhập khẩu từ Mỹ.

Ông Ngô Sỹ Hoài - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội gỗ và lâm sản Việt Nam.

Theo ông Ngô Sỹ Hoài, Mỹ là quốc gia rất giàu tài nguyên rừng, nên cũng rất cần đầu ra cho các sản phẩm gỗ.

Ông Ngô Sỹ Hoài nói, điểm mấu chốt của ngành công nghiệp gỗ là phụ thuộc nhiều vào Mỹ, như năm 2024, xuất khẩu tới 9,4 tỷ USD. “Nghĩa là, cứ làm 10 cái ghế sẽ có 4 cái xuất sang Mỹ. Cứ 10 người Mỹ nấu ăn, thì có đến 4 người đứng bên cạnh tủ gỗ của Việt Nam”, ông Ngô Sỹ Hoài cho hay.

Cũng theo Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội gỗ và lâm sản Việt Nam, ngành công nghệ gỗ, thương mại gỗ phản ánh rõ nét sự phát triển bứt phá trong quan hệ ngoại giao hai nước. Nếu trước đây Việt Nam chỉ xuất khẩu vài trăm triệu, thì trong 10 năm gần đây luôn tăng trên 10% mỗi năm.

Tổng thư ký Hiệp hội gỗ và lâm sản cũng cho rằng, không phải đến bây giờ mới đặt ra câu chuyện “không bỏ trứng quá nhiều vào một giỏ”.

Tuy nhiên, đa dạng hóa thị trường là câu chuyện rất khó. Ngoài Mỹ, các thị trường khác cũng rất khó tính. Mặc dù vậy, doanh nghiệp cũng đã mở rộng thêm thị trường, như Trung Đông – thị trường người giàu, hay Nhật Bản, Trung Quốc… cũng tìm kiếm cơ hội xuất khẩu đồ mộc. “Chúng tôi cũng đang tính đến một số doanh nghiệp sẽ hợp lực lại, mở kho bãi ở Mỹ, trực tiếp phân phối sản phẩm ở Mỹ”, chia sẻ điều này, ông Ngô Sỹ Hoài lý giải, lâu nay, các ngành hàng đang phát triển theo mô hình chiều rộng - làm rất nhiều nhưng đôi khi phần được hưởng lại rất hạn hẹp. 1 cái ghế chúng ta bán 30 USD, nhưng trên đất Mỹ, họ bán tới 100 USD.

Ông Ngô Sỹ Hoài - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội gỗ và lâm sản Việt Nam.

Theo Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội gỗ và lâm sản Việt Nam, trước mắt, hầu hết các doanh nghiệp đã có sự đàm phán với các nhà nhập khẩu Mỹ. Nhưng với chính sách thuế của Mỹ tới đây, các doanh nghiệp cũng đang "rất thấp thỏm". “Chắc chắn thách thức sẽ gợi ra những cơ hội, doanh nghiệp khi bị dồn tới chân tường thường mạnh mẽ hơn, thông minh hơn, sáng tạo hơn”, ông Hoài bày tỏ lạc quan.

Ông Ashish Joshi - Tổng Giám đốc điều hành Suntory PepsiCo Việt Nam, cho biết, ngay sau khi bình thường hóa quan hệ ngày 3/2/1994, dây chuyền ở nhà máy Suntory PepsiCo đã vận hành. Câu chuyện của công ty ở Việt Nam trong 30 năm qua là câu chuyện thành công của một doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, trở thành nguồn cảm hứng thu hút các doanh nghiệp FDI tiếp tục đầu tư vào Việt Nam.

Ông Ashish Joshi - Tổng Giám đốc điều hành Suntory PepsiCo Việt Nam.

“Đối với thuế đối ứng, câu chuyện của Suntory PepsiCo hơi khác một chút so với AES. Từ đầu, sứ mệnh của Suntory PepsiCo là ở đây vì Việt Nam, và phát triển cùng Việt Nam. Khi kinh tế Việt Nam phát triển nhanh chóng, thì sự phát triển của Suntory PepsiCo cũng rất nhanh chóng. Khoảng 90% các nhà cung ứng của chúng tôi là công ty nội địa. Tất cả các sản phẩm công ty sản xuất ở Việt Nam là dành cho người tiêu dùng ở Việt Nam. Có nghĩa là, mối bận tâm của công ty đều dành cho người tiêu dùng ở Việt Nam. Đây là điểm mà công ty quan ngại nếu như có phần liên quan đến thuế đối ứng”, ông Ashish Joshi nói.

“Giống như các công ty trong nước, thì câu hỏi là làm thế nào để có thể thích ứng được. Sự tự tin của người tiêu dùng chưa phục hồi so với mức trước đại dịch COVID-19. Nếu việc áp thuế trở thành hiện thực, thì có thể làm trâm trọng thêm sự tự tin của người tiêu dùng. Tác động của thuế sẽ sâu rộng cho nhiều ngành khác nhau. Người lao động đến người nông dân đều sẽ bị ảnh hưởng. Làm thế nào để các ngành doanh nghiệp thích ứng và chủ động hơn, củng cố tiêu dùng.

Chính phủ Việt Nam đã có chiến lược rất chủ động, khéo léo, mạnh mẽ trong việc đàm phán. Chúng tôi kỳ vọng có một thỏa thuận cân bằng mang tính chiến lược dài hạn. Tuy nhiên, để đảm bảo các ngành có thể thích ứng được, đòi hỏi giai đoạn chuyển giao cần sự hỗ trợ từ chính phủ. Chúng tôi là nhà đầu tư dài hạn.

Ông Ashish Joshi - Tổng Giám đốc điều hành Suntory PepsiCo Việt Nam.

Trong thời gian tới, chúng tôi tiếp tục có niềm tin vào sự tăng trưởng của Việt Nam. Nên chúng tôi liên tục đầu tư, và đầu tư mạnh mẽ. Về mặt sản xuất, mặc dù đã có 5 nhà máy ở Việt Nam trong 30 năm qua, nhưng vừa năm ngoái, chúng tôi đã khởi công nhà máy thứ 6 tại Long An (nay là tỉnh Tây Ninh). Đây là nhà máy có vốn đầu tư lớn nhất trong 30 năm của chúng tôi tại Việt Nam, là nhà máy tiên tiến nhất ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương”, Tổng Giám đốc điều hành Suntory PepsiCo Việt Nam cho biết.

Ông Vũ Tú Thành - Trưởng đại diện Hội đồng kinh doanh Mỹ - Asean (USABC) tại Việt Nam cho biết, không phải chờ đến khi đàm phán thuế quan giữa hai nước vừa qua mà từ cuối hè năm 2024, lãnh đạo Chính phủ đã đặt vấn đề về việc này. Lúc đó USABC đã thu thập các thông tin để tư vấn cho các cơ quan tham mưu của Chính phủ. Qua đó xác định Việt Nam phải xác định cách tiếp cận chủ động và cách nhìn riêng.

Ông Vũ Tú Thành - Trưởng đại diện Hội đồng kinh doanh Mỹ - Asean (USABC) tại Việt Nam.

“Trong đàm phán, Việt Nam có lợi thế của người đi đầu. Lần này Việt Nam đã chủ động, xác định chính quyền Tổng thống Trump khác rất nhiều các đối tượng đàm phán trước đây, do đó buộc phải đi cách khác. Cùng với đó là chủ trương của lãnh đạo cấp cao, cùng cải cách quy mô sâu rộng chưa từng có tại Việt Nam. Tất cả tạo điều kiện thuận lợi cho Việt Nam chủ động hơn các nước khác”, ông Vũ Tú Thành nói.

Nói thêm về USABC, ông Thành cho biết, USABC như một cầu nối, tư vấn cho Chính phủ Việt Nam về các thông tin liên quan đàm phán, mối quan tâm của doanh nghiệp để Chính phủ Việt Nam nắm được các thông tin để ra quyết định. USABC cũng tham mưu cho Chính phủ Mỹ khi Mỹ muốn đàm phán với đối tác tại thị trường Việt Nam. USABC có nhiệm vụ tư vấn chính sách nào tốt nhất, chính sách nào ảnh hưởng tiêu cực đến doanh nghiệp Hoa Kỳ để giúp Chính phủ Mỹ đưa ra chính sách tốt nhất.

Theo đại diện USABC, thời gian sắp tới, về thuế quan, còn nhiều việc phải làm nhưng so sánh vị thế của Việt Nam với các đối tác của Mỹ đang thuận lợi hơn so với các nước khác. Các doanh nghiệp yên tâm phần nào về định hướng của đàm phán, vì hai bên thể hiện rất rõ muốn đạt thỏa thuận.

Ông Vũ Tú Thành cũng lưu ý rằng, thỏa thuận này không phải một hiệp định thương mại tự do song phương truyền thống. Từ góc độ Mỹ, đây không phải là văn bản pháp lý cần Quốc hội phê chuẩn, mà là văn bản hành pháp, chính vì thế tính ổn định không được như văn bản cần Quốc hội phê chuẩn.

Ông Vũ Tú Thành - Trưởng đại diện Hội đồng kinh doanh Mỹ - Asean (USABC) tại Việt Nam.

“Giả sử Việt Nam có điều kiện chưa đáp ứng kỳ vọng, vẫn có khả năng điều chỉnh nó trong thời gian tới. Căn cứ vào đặc điểm này, chúng tôi hỗ trợ Chính phủ Việt Nam triển khai các cam kết trong thỏa thuận. Sử dụng các phương pháp đo đếm để chứng minh Việt Nam làm tốt. Dùng kết quả ấy thuyết phục Chính phủ Mỹ”, Trưởng đại diện Hội đồng kinh doanh Mỹ - Asean tại Việt Nam nói.

Tại tọa đàm, TS. Vũ Hoàng Linh - Giảng viên cấp cao Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, cho biết: Ba thập kỷ sau bình thường hóa quan hệ, Việt Nam và Mỹ đã trở thành đối tác kinh tế quan trọng của nhau. Năm 2024, kim ngạch thương mại hai chiều đạt gần 150 tỷ USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ hơn 136,6 tỷ USD, và nhập khẩu từ Mỹ khoảng 13,1 tỷ USD – một mức thặng dư lớn nghiêng về phía Việt Nam. Cùng với đó, Mỹ hiện là nhà đầu tư lớn thứ 11 tại Việt Nam, với tổng vốn FDI lũy kế khoảng 11,8 tỷ USD.

TS. Vũ Hoàng Linh - Giảng viên cấp cao Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội.

Theo TS. Vũ Hoàng Linh, Việt Nam hiện đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội chiến lược” để gia nhập sâu hơn vào các chuỗi cung ứng toàn cầu. Bối cảnh địa - chính trị biến động, cùng với chính sách tái cấu trúc chuỗi cung ứng của nhiều tập đoàn đa quốc gia, đang mở ra cơ hội chưa từng có cho các nền kinh tế đang phát triển như Việt Nam.

Việc nhiều tập đoàn lớn như Apple, Google, Samsung, HP đã và đang mở rộng sản xuất tại Việt Nam là một chỉ dấu rõ ràng cho xu thế này. Riêng trong năm 2024, xuất khẩu điện tử và máy móc của Việt Nam đã vượt 100 tỷ USD, chiếm hơn 60% tổng kim ngạch xuất khẩu, và phần lớn đi vào các chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu.

Thêm vào đó, việc Việt Nam đã ký kết và thực thi hàng loạt hiệp định thương mại tự do như CPTPP, EVFTA, RCEP... không chỉ giúp giảm rào cản thuế quan, mà còn tạo điều kiện thuận lợi để các nhà sản xuất kết nối Việt Nam vào các chuỗi cung ứng liên khu vực. Hiện nay, theo số liệu từ Bộ Công Thương, khoảng 67% tổng vốn FDI vào Việt Nam đang chảy vào lĩnh vực chế biến – chế tạo, chủ yếu là các ngành liên quan đến chuỗi giá trị toàn cầu như điện tử, dệt may, giày dép, thiết bị cơ khí chính xác. Đáng chú ý, số vốn FDI giải ngân trong năm đạt kỷ lục 25,35 tỷ USD, với hơn 81% tập trung vào các ngành sản xuất có liên kết trực tiếp với chuỗi cung ứng toàn cầu. Điều này cho thấy Việt Nam không chỉ thu hút vốn đầu tư, mà còn đang từng bước củng cố vị thế là trung tâm sản xuất trong khu vực.

Về năng lực thực tế, theo TS. Vũ Hoàng Linh, Việt Nam đang cho thấy bước tiến rõ rệt trong tham gia chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu. Trong năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đạt khoảng 405 tỷ USD, trong đó xuất khẩu nhóm hàng điện tử – máy tính – linh kiện đạt 126,5 tỷ USD, chiếm hơn 31% tổng giá trị xuất khẩu. Đây là minh chứng rõ ràng về việc Việt Nam không chỉ đóng vai trò là điểm gia công, mà đã bước đầu trở thành mắt xích trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu. Sự hiện diện ngày càng sâu của các tập đoàn sản xuất thiết bị điện tử, chất bán dẫn và linh kiện tự động là chỉ dấu của xu hướng này.

"Tuy nhiên, cơ hội không tự chuyển hóa thành lợi ích nếu không có cải cách tương ứng. Một số rủi ro như hạ tầng logistics chưa đồng bộ, chi phí vận chuyển còn cao, và nhất là rủi ro về gian lận xuất xứ nếu không kiểm soát tốt, có thể khiến Việt Nam bị loại khỏi chuỗi cung ứng thay vì được tham gia sâu hơn. Chỉ riêng với thị trường Mỹ, ước tính có đến 16% giá trị hàng xuất khẩu từ Việt Nam có nguy cơ bị nghi ngờ về nguồn gốc- nhất là ở các mặt hàng như gỗ, thép và điện tử. (theo một bài báo trên Diplomat trích dẫn một nghiên cứu của đại học Duke). Nếu không có cơ chế kiểm tra – truy xuất nguồn gốc chặt chẽ, Việt Nam có thể đánh mất lòng tin và đối mặt với các biện pháp phòng vệ thương mại bất lợi. Do đó, để bảo vệ vị trí trong chuỗi cung ứng, Việt Nam cần đẩy nhanh quá trình số hóa hải quan, cải thiện năng lực thực thi pháp luật, và phối hợp chặt với các đối tác thương mại về tiêu chuẩn kỹ thuật và minh bạch thị trường", TS. Vũ Hoàng Linh nhấn mạnh.

TS. Vũ Hoàng Linh - Giảng viên cấp cao Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội.

Theo TS. Vũ Hoàng Linh, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động đầu tư vào năng lực số hóa quản lý chuỗi cung ứng, tăng tính minh bạch trong quy trình sản xuất, và liên kết chặt hơn với các đối tác nước ngoài để tham gia các tầng giá trị cao hơn (R&D, thiết kế, phân phối). Ngoài ra, cần chú trọng phát triển đội ngũ nhân lực có kỹ năng công nghệ, luật thương mại quốc tế và năng lực quản trị theo chuẩn toàn cầu.

"Tóm lại, để không chỉ 'được chọn' mà còn 'giữ được vị trí' trong chuỗi cung ứng toàn cầu và quan hệ với Mỹ, vai trò của doanh nghiệp Việt Nam là then chốt: phải thay đổi tư duy từ 'thụ động gia công' sang 'chủ động kiến tạo giá trị'", TS. Vũ Hoàng Linh nhấn mạnh.

Tại tọa đàm, TS. Nghiêm Tuấn Hùng - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và an ninh, Viện Nghiên cứu châu Âu và châu Mỹ, đánh giá, mối quan hệ của Việt Nam – Mỹ đang ở giai đoạn tốt đẹp nhất kể từ khi hai nước bình thường hoá quan hệ cách đây 30 năm.

TS. Nghiêm Tuấn Hùng - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và an ninh, Viện Nghiên cứu châu Âu và châu Mỹ.

Dưới góc độ nhà nghiên cứu, TS. Nghiêm Tuấn Hùng cho rằng, không nên nhìn vấn đề thuế quan một cách đơn thuần trong quan hệ song phương, mà cần đặt trong tổng thể hệ thống thương mại toàn cầu.

Từ tháng 4 đến nay, theo TS. Nghiêm Tuấn Hùng, những diễn biến liên quan đến mức thuế mới được Mỹ xem xét áp dụng khiến giới nghiên cứu tại Việt Nam “rất sốt ruột”. Với mức thuế áp 20% từ Mỹ với Việt Nam, TS. Nghiêm Tuấn Hùng cho rằng cần có cách tiếp cận lạc quan nhưng thận trọng. Việc đánh giá thận trọng nên dựa vào cơ sở đàm phán từng mặt hàng, theo dõi luồng trung chuyển và bản chất thực tế của từng giao dịch.

Bên cạnh những thách thức, TS. Hùng cho rằng Việt Nam cũng có nhiều cơ hội.

Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và an ninh, Viện Nghiên cứu châu Âu và châu Mỹ nhấn mạnh sự kỳ vọng vào hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp để công nghiệp hoá nông nghiệp, nâng cao chất lượng sản phẩm, bảo tồn nguồn gen bản địa và phát triển nền nông nghiệp hiện đại, bền vững. Ngoài ra, hợp tác trong lĩnh vực cảng biển cũng là một tiềm năng lớn, với kỳ vọng Việt Nam có thể trở thành một “Singapore thứ hai”.

Đặc biệt, TS. Nghiêm Tuấn Hùng đề cao vai trò của đầu tư chất lượng cao từ Mỹ không chỉ mang lại công nghệ mà còn hỗ trợ Việt Nam kiểm soát chuỗi giá trị xuất khẩu ngay từ bên trong lãnh thổ.

TS. Nghiêm Tuấn Hùng - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và an ninh, Viện Nghiên cứu châu Âu và châu Mỹ.

Khép lại phần chia sẻ, TS. Nghiêm Tuấn Hùng nhấn mạnh, quan hệ Việt - Mỹ hiện đang ở mức tốt đẹp nhất trong 30 năm qua và có triển vọng tiếp tục đi lên. Việc hai bên duy trì đối thoại, thiện chí và cùng nhau xử lý các thách thức sẽ mở ra cơ hội hợp tác bền vững và cân bằng trong tương lai.

Chia sẻ tại toạ đàm, Đại sứ Phạm Quang Vinh - nguyên Thứ trưởng Ngoại giao, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Mỹ, dành nhiều thời gian nói về 30 năm quan hệ Việt – Mỹ.

Đại sứ Phạm Quang Vinh - nguyên Thứ trưởng Ngoại giao, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Mỹ.

Theo Đại sứ Phạm Quang Vinh, hành trình quan hệ Việt – Mỹ là hành trình tăng cường hiểu biết và xây dựng lòng tin. “Lúc đầu không tin nhau gì đâu, thậm chí nghi kỵ, thù địch, nhưng đến bây giờ thì là đối tác chiến lược toàn diện, tôn trọng thể chế chính trị của nhau”, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Mỹ nói.

Thứ hai, theo Đại sứ Phạm Quang Vinh, hành trình 30 năm qua, quan hệ Việt - Mỹ không xuôi chiều, mát mái mà luôn phải vượt qua các khó khăn, thách thức để đạt được như ngày hôm nay.

Đại sứ Phạm Quang Vinh đánh giá, qua 30 năm, hiện nay, mối quan hệ Việt – Mỹ ngày càng đan xen lợi ích, trên cơ sở đôi bên cùng có lợi.

Nguyên Thứ trưởng Ngoại giao, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Mỹ cũng nhìn nhận, quan hệ Việt – Mỹ từ 1995 đến nay “song trùng” với quá trình đổi mới, hội nhập, cải cách của Việt Nam, và hai vấn đề này tác động lẫn nhau.

Đại sứ Phạm Quang Vinh - nguyên Thứ trưởng Ngoại giao, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Mỹ.

Nói về bối cảnh hiện tại, trong đó có mức thuế quan của Mỹ, Đại sứ Phạm Quang Vinh nhìn nhận, thực trạng mới có nhiều phức tạp, nhưng cũng có thể nhận thấy nhiều cơ hội, là động lực để phát huy nội lực, nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng của nền kinh tế trong mối quan hệ với Mỹ.

Tại tọa đàm, TS. Nguyễn Xuân Dương - Chủ tịch Hội Chăn nuôi kiêm Phó Chủ tịch Hiệp hội thức ăn chăn nuôi Việt Nam, khẳng định, tiềm năng về lĩnh vực nông nghiệp giữa hai nước còn rất lớn. Các lĩnh vực về nông nghiệp được bổ trợ cho nhau, tạo nên sự bền vững, cân bằng trong lĩnh vực này.

TS. Nguyễn Xuân Dương.

Ông Dương cũng chia sẻ cảm nhận hương vị, nông sản và món ăn Việt Nam luôn được người Mỹ đón nhận, ưa thích. Ông cũng cho rằng, sự thay đổi của các chính sách tạo ra sự gần nhau hơn. Theo ông, tiềm năng giữa hai nước trong lĩnh vực này còn rất lớn, nhưng để hiện thực hóa điều này, cần có sự chia sẻ của nước bạn nhiều hơn.

TS. Nguyễn Xuân Dương phân tích thêm, nền nông nghiệp của Việt Nam không chỉ là nông sản, mà còn là nông dân, bởi người nông dân gắn bó với nông nghiệp còn chiếm tỷ lệ lớn, nên rất cần được chia sẻ trong quá trình hội nhập.

Về lĩnh vực chăn nuôi, mỗi năm, Việt Nam còn nhập 9 -10 tỷ USD nguyên liệu thức ăn chăn nuôi. Theo Chủ tịch Hội Chăn nuôi kiêm Phó Chủ tịch Hiệp hội thức ăn chăn nuôi Việt Nam, nguyên liệu thức ăn chăn nuôi chắc chắn sẽ phải nhập, nên có thể coi đó là cơ hội để đàm phán. Các lĩnh vực về trồng trọt, thủy sản có lợi thế, nhưng với chăn nuôi ít nhiều sẽ gặp những khó khăn, do vậy TS. Nguyễn Xuân Dương mong nhận được sự chia sẻ.

TS. Cấn Văn Lực.

Trao đổi tại tọa đàm, TS. Cấn Văn Lực cho rằng, còn rất nhiều dư địa của hàng hóa từ Việt Nam sang Mỹ và ngược lại. Hai nước bổ trợ cho nhau chứ không cạnh tranh hoàn toàn. Việt Nam có nhiều lợi thế khác, có 101 triệu dân, chi phí nhân công hợp lý, cuộc cải cách lần hai đang diễn ra sôi động. Việt Nam, với cải cách nội tại, đang có nhiều cơ hội hơn là thách thức. Đây là cơ hội đột phá để Việt Nam tăng cường nội lực.

“Ngoài ra, doanh nghiệp Mỹ rất quan tâm tới thị trường Việt Nam. Họ hỏi chúng tôi 2 câu. Thứ nhất, là vị thế của Việt Nam trong khu vực. Ấn Độ - Thái Bình Dương. Rõ ràng chúng ta là vị trí chiến lược. Họ đề nghị chúng tôi nêu một số lĩnh vực tiềm năng để đầu tư. Chúng tôi đã liệt kê một số lĩnh vực, bao gồm năng lượng, giáo dục y tế, dược phẩm, công nghệ bán dẫn và trí tuệ nhân tạo (AI)…”, TS. Cấn Văn Lực nói.

TS. Cấn Văn Lực.

“Về câu chuyện đàm phán, tôi cho rằng về cơ bản Việt Nam đang làm tốt. Chúng tôi kỳ vọng và tin là kết quả sẽ tích cực cho cả Việt Nam và Mỹ. Tôi được tiếp xúc rất nhiều doanh nghiệp, tôi thấy rất phấn khởi là doanh nghiệp Việt Nam thích ứng cực kỳ nhanh. Họ đã tìm kiếm một số thị trường và địa bàn khác để đa dạng hóa đầu vào và đầu ra. Chứ họ không ngồi chờ chính sách, chờ kết quả đàm phán. Họ cũng tiết giảm tối đa chi phí hoạt động trong nước, cơ cấu lại. Họ cũng tích cực tham gia đối thoại giữa hai nước để đảm bảo kết quả đàm phán khả quan. 30 năm quan hệ hai nước, khó khăn thật nhưng chúng ta đã vượt qua. Thời kỳ khó khăn nhất đã qua, thì không có lý do gì để chúng ta không tiếp tục phát huy”, TS. Cấn Văn Lực nhấn mạnh.

Trao đổi với phóng viên về chặng đường 30 năm quan hệ Việt - Mỹ, Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper cho rằng, hành trình mà Mỹ và Việt Nam đi qua trong 30 năm thực sự đáng chú ý.

Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper.

“Chúng ta bắt đầu với hợp tác thương mại - đầu tư ở mức khiêm tốn cách đây 30 năm, cùng với hợp tác khiêm tốn về thực thi pháp luật và các lĩnh vực khác. Nhưng hãy nhìn xem ngày hôm nay chúng ta đang ở đâu. Chúng ta đã trở thành Đối tác Chiến lược toàn diện.

Năm 2023, chúng ta đã có bước nâng cấp kép, mang tính lịch sử và chưa từng có. Tôi nghĩ điều đó phản ánh mức độ phát triển của mối quan hệ của chúng ta và có thể tiến xa hơn nữa. Chúng tôi giữ nguyên tắc là hỗ trợ một Việt Nam mạnh mẽ, độc lập, thịnh vượng và kiên cường.

Mối quan hệ của chúng ta dựa trên các giá trị tôn trọng chủ quyền, độc lập và hệ thống chính trị của nhau. Việt Nam hiện là đối tác thương mại lớn thứ 8 của Mỹ.

Hợp tác giáo dục của hai nước mạnh mẽ. Việt Nam là nguồn sinh viên nước ngoài nhiều thứ sáu ở Mỹ. Hiện có khoảng 30.000 du học sinh, nhưng nếu bạn nhìn vào số lượng sinh viên tham gia các chương trình trực tuyến, các chương trình như Ugrad, homestay, trại hè… con số lên tới 300.000 người Việt mỗi năm. Vừa có nhóm học giả Fulbright mới nhất từ Mỹ trở về Việt Nam để đóng góp cho sự phát triển và tăng trưởng liên tục của Việt Nam”, Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper nói.

Đại sứ Marc Knapper nhấn mạnh: “Nếu nhìn vào cách chúng ta đã phát triển trong hơn 30 năm, hiện nay khi Việt Nam đặt ra những mục tiêu rất táo bạo – đạt mức thu nhập cao vào năm 2045, trở thành nền kinh tế công nghệ cao, nền kinh tế xanh, nền kinh tế kỹ thuật số - Mỹ là một phần trong khát vọng đó.

Chúng tôi muốn trở thành một phần của điều này. Chúng tôi muốn hỗ trợ Việt Nam. Chúng tôi chia sẻ khát vọng của các bạn. Chúng ta đang đi cùng nhau trên hành trình này. Chúng ta đã đồng hành trong 30 năm qua nhờ vào nỗ lực giải quyết vấn đề di sản chiến tranh, hòa giải và chúng ta sẽ đồng hành với nhau trong 30 năm tới. Chúng ta là đối tác thiết yếu, sự thịnh vượng và an ninh của chúng tôi được chia sẻ với Việt Nam, và vì vậy, chúng ta rất vui mừng kỷ niệm ngày lễ rất quan trọng này.

Việt Nam là một điểm đến vô cùng hấp dẫn đối với các nhà đầu tư, đối với những người làm thương mại, những người muốn hợp tác sản xuất chung và tiềm năng chuyển giao công nghệ. Hãy nhìn vào các công ty, các công ty Mỹ đang kinh doanh tại đây. Một số công ty lớn, quan trọng nhất trong hầu hết mọi lĩnh vực, từ hàng không đến chất bán dẫn, công nghệ sinh học, AI và máy tính lượng tử. Mọi người đổ xô đến Việt Nam vì họ nhận thấy tầm quan trọng của Việt Nam như một thị trường, cũng như vai trò quan trọng của Việt Nam như một đối tác, như một nguồn đổi mới”.

Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper.

“Các bạn có 100 triệu dân, trong đó phần lớn là những người trẻ tuổi, am hiểu công nghệ, có trình độ học vấn cao. Tôi nghĩ các công ty Mỹ, các doanh nghiệp nước ngoài nhận thấy tiềm năng, không chỉ là tiềm năng, mà có thể là chất lượng thực sự của môi trường kinh doanh tại đây.

Tôi nghĩ tiềm năng vẫn là vô hạn, và Việt Nam sẽ tiếp tục là một nơi rất hấp dẫn để các doanh nghiệp Mỹ hoạt động. Tất nhiên, bạn biết đấy, luôn có những thách thức trong mối quan hệ thương mại, nhưng chúng ta giải quyết theo cách tôn trọng và thẳng thắn. Đây là cách mà những người bạn và đối tác như Mỹ và Việt Nam hợp tác. Chúng ta làm việc cùng nhau theo cách thúc đẩy lợi ích của cả hai bên, của cả hai quốc gia, vì sự thịnh vượng và an ninh của người dân”, Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper nói.

Nhà báo Phùng Công Sưởng – Tổng Biên tập báo Tiền Phong.

Phát biểu tại Tọa đàm với chủ đề “30 năm quan hệ Việt - Mỹ: Duy trì động lực, hướng tới thương mại cân bằng, bền vững”, nhà báo Phùng Công Sưởng – Tổng Biên tập báo Tiền Phong, cho biết: Ba thập kỷ không chỉ là chiều dài thời gian mà còn là độ sâu của niềm tin, của nỗ lực đối thoại và hợp tác không ngừng nghỉ giữa hai quốc gia từng đứng ở hai bên chiến tuyến. Như lời ngài Pete Peterson - tù binh phi công trở thành Đại sứ Mỹ đầu tiên tại Việt Nam: “Tôi đến Việt Nam hai lần - một lần để chiến đấu, và một lần để hòa giải. Không có hành trình nào đáng giá hơn hành trình thứ hai”.

“Trong ba thập kỷ qua, hợp tác kinh tế không chỉ đưa hai quốc gia đến gần nhau hơn trên tinh thần cùng phát triển, cùng thịnh vượng mà còn trở thành nền tảng của sự tin cậy chiến lược. Chúng ta đã chứng kiến kim ngạch thương mại hai chiều tăng hơn 300 lần so với năm 1995, nhiều tập đoàn lớn của Mỹ đã chọn Việt Nam làm cứ điểm sản xuất và thị trường tiêu thụ chiến lược, còn doanh nghiệp Việt ngày càng mạnh dạn thâm nhập thị trường Mỹ đầy tiềm năng và cạnh tranh, giúp Việt Nam càng lúc càng đóng vai trò lớn hơn trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Tuy nhiên, chúng ta cũng đang bước vào một giai đoạn mới với nhiều biến động khó lường: Chủ nghĩa bảo hộ gia tăng, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn và những điều chỉnh sâu rộng trong chính sách thương mại, đặc biệt từ phía Mỹ”, nhà báo Phùng Công Sưởng nói.

Theo nhà báo Phùng Công Sưởng, Tọa đàm với chủ đề “30 năm quan hệ Việt - Mỹ: Duy trì động lực, hướng tới thương mại cân bằng, bền vững” được tổ chức với mong muốn trở thành một diễn đàn đối thoại cởi mở và thực chất, quy tụ ý kiến đa chiều từ các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia, học giả, tổ chức xúc tiến thương mại, cộng đồng doanh nghiệp - những người đang ở tuyến đầu của hợp tác Việt - Mỹ, những người đang trực tiếp góp phần vào sự phát triển mạnh mẽ của quan hệ song phương trên thực tế.

Theo Đại sứ Việt Nam tại Mỹ Nguyễn Quốc Dũng, 30 năm qua, Việt Nam và Mỹ đã đi được một chặng đường dài, tạo dựng một mối quan hệ đặc biệt - không chỉ bởi lịch sử, mà bởi cách hai nước cùng vượt lên lịch sử để hướng về tương lai.

Đại sứ Việt Nam tại Mỹ Nguyễn Quốc Dũng. Ảnh: TTXVN

“Trong chặng đường tới, chúng tôi kỳ vọng quan hệ hai nước sẽ tiếp tục được nâng lên tầm cao mới - không chỉ ở chiều rộng hợp tác, mà còn ở chiều sâu hiểu biết và tin cậy lẫn nhau.

Điều quan trọng là xây dựng một nền tảng xã hội vững chắc cho quan hệ song phương - nơi người dân hai nước, nhất là thế hệ trẻ, hiểu nhau hơn, học hỏi lẫn nhau, và cùng nhau tạo nên giá trị chung”, Đại sứ Việt Nam tại Mỹ nhấn mạnh.

Lĩnh vực kinh tế - thương mại - đầu tư tiếp tục là điểm sáng và là trụ cột năng động trong quan hệ Việt Nam – Mỹ. Sự quan tâm, mong muốn hợp tác giữa cộng đồng doanh nghiệp hai nước đã được tiếp sức sau khi Việt Nam và Mỹ nâng cấp quan hệ.

Trong hai năm 2024 - 2025, Hội đồng Kinh doanh Mỹ - ASEAN (USABC) đã tổ chức hai đoàn doanh nghiệp sang Việt Nam với quy mô lớn nhất từ trước tới nay. Năm 2024, hơn 70 doanh nghiệp Việt Nam đã tham dự Select USA 2024 (sự kiện xúc tiến đầu tư vào Mỹ) và sự kiện này năm nay dự kiến thu hút gần 130 doanh nghiệp Việt Nam, mức cao nhất từ trước đến giờ.

Ngày 11/7/1995 không chỉ là cột mốc lịch sử của quan hệ Việt Nam – Mỹ mà còn là dấu mốc quan trọng trong tiến trình hội nhập và phát triển của Việt Nam trên trường quốc tế. Việc bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa hai quốc gia từng là đối thủ trong chiến tranh thể hiện tinh thần vượt lên trên quá khứ, lựa chọn đối thoại và hợp tác vì lợi ích quốc gia và hòa bình khu vực.

Sự kiện mang tính bước ngoặt này đã khép lại một chương lịch sử đối đầu, mở ra giai đoạn hợp tác mới giữa hai cựu thù. Từ những khác biệt trong quá khứ, Việt Nam và Mỹ đã xây dựng lòng tin, từng bước thúc đẩy quan hệ song phương theo hướng hợp tác toàn diện.