 |
(Ảnh: harimaumalaya) |
"Nhập tịch là ngu ngốc", Santokh Singh, huyền thoại bóng đá Malaysia, người đã chơi 119 trận cho ĐTQG, đứng thứ 7 trong danh sách ra sân nhiều nhất mọi thời đại, nói với AFP vào năm 2022, "Chúng tôi không thiếu cầu thủ bản địa, xuất sắc hơn nhiều đám nhập tịch, chỉ cần họ được chơi".
Chiến lược nhập tịch cầu thủ của Malaysia bắt đầu từ năm 2018, trước thềm vòng loại World Cup 2022. Mohamadou Sumareh là người đầu tiên khoác áo Những chú hổ Malaya theo chính sách này. Anh sinh ra ở Gambia và được cấp quyền công dân sau khi đủ 5 năm sinh sống và làm việc tại xứ sở dầu cọ. Liridon Krasniqi và Guilherme de Paula là những người tiếp theo.
Thế nhưng ở vòng loại thứ hai, Malaysia đánh bại cả Thái Lan lẫn Indonesia trong hai lượt trận nhưng cũng thúc thủ trước Việt Nam cả hai trận. Giấc mơ World Cup tan vỡ và làn sóng chỉ trích bắt đầu nổi lên. Hai tháng sau khi trở về từ UAE, Liên đoàn bóng đá Malaysia (FAM) tuyên bố đình chỉ dự án nhập tịch.
   |
Những người từng phản đối chính sách nhập tịch nay hào hứng với kết quả ấn tượng của ĐT Malaysia. (Ảnh: harimaumalaya) |
Mặc dù vậy, không phải ai cũng phản đối chuyện nhập tịch. Cựu HLV ĐT Malaysia giai đoạn từ 2007-2008, B. Sathiananthan nói: "Nếu bạn chỉ có hợp đồng 2 năm, liệu bạn có thời gian chờ những cầu thủ nội trưởng thành không?".
Đây thực sự là một câu hỏi hóc búa. Đông Nam Á với 655 triệu người là khu vực chiếm khoảng 8,5% dân số thế giới. Điểm chung là tất cả đều phát cuồng với bóng đá và khao khát thành công.
Việc World Cup mở rộng lên 48 đội đã kích hoạt giấc mơ của mọi quốc gia, từ Việt Nam, Thái Lan, Indonesia, Singapore đến Malaysia và Philippines, thậm chí cả Campuchia. Làm thế nào để nâng cấp đội hình, sau đó tham dự World Cup là suy nghĩ chung. Nhập tịch cầu thủ trở thành giải pháp tuyệt vời, vừa mang lại hiệu quả nhanh chóng vừa rút ngắn thời gian chờ đợi, thay vì phát triển bóng đá cơ sở có lẽ tốn đến vài thập kỷ.
 |
Nhiếp chính vương Tunku Ismail Sultan Ibrahim có tham vọng đưa ĐT Malaysia lên tầm cao mới. (Ảnh: Hype) |
Trở lại với Malaysia, kế hoạch nhập tịch được phục hồi khi Nhiếp chính vương, người thừa kế ngai vàng bang Johor, Tunku Ismail Sultan Ibrahim, cũng là Chủ tịch của CLB Johor Darul Ta'zim FC quyết tâm cải thiện ĐT Malaysia. Bên cạnh chương trình cải tổ sâu rộng, ông cũng tham gia xúc tiến nhập tịch cầu thủ. Khác trước là lần này, tệp cầu thủ được nhắm đến có gốc gác Malaysia.
"Phía sau sự xuất hiện của Holgado, Garces, Machuca, Figueiredo và Irazaba tại ĐT Malaysia là Nhiếp chính vương Johor. Ông đã hậu thuẫn mạnh mẽ trên nhiều phương diện. Những chú hổ Malaya đang phát triển mạnh mẽ một phần đến từ mạng lưới, những mối quan hệ vươn tầm quốc gia và niềm đam mê bóng đá của ông", Farah Azharie, nhà báo của New Straits Times viết trên Tạp chí Bóng đá.
Những cầu thủ nhập tịch, phần lớn là những "Mã Lai kiều", khiến ĐT Malaysia thực sự lột xác. Chứng kiến màn trình diễn của họ tại Bukit Jalil trong chiến thắng 4-0 trước nhà đương kim vô địch Đông Nam Á Việt Nam dễ dàng nhận ra, đẳng cấp của họ vượt lên trên bình diện chung.
 |
Những chú hổ Malaya đã khiến ĐT Việt Nam nhận thất bại đậm đà 0-4. |
Đó là lúc tất cả phải thừa nhận, trong bóng đá, kết quả biện minh cho phương tiện. Không có bất cứ dấu hiệu bực bội nào của người hâm mộ Malaysia. Trái lại, chỉ thấy 61.512 khán giả hò reo vang dội tại Bukit Jalil. Tờ New Straits Time phiên bản Malaysia cũng ca ngợi "những cầu thủ được đưa về cho thấy sự đúng đắn của chính sách nhập tịch".
Khi chiến thắng, những lời phàn nàn biến mất. Điều này tương tự như ở Indonesia. Trong giai đoạn đầu của chính sách nhập tịch ồ ạt, sự phản đối đã diễn ra ở nhiều nơi tại xứ vạn đảo. Nhưng các chiến thắng tới liên tiếp, đạt đỉnh khi Indonesia lọt vào vòng loại thứ tư World Cup 2026, chỉ còn lại tâm trạng phấn khích.
Trong một bài viết hồi đầu năm 2025, trang ChannelNewsAsia trích dẫn một kết quả khảo sát, rằng 71,5 phần trăm số người Indonesia được hỏi cho biết nơi sinh của cầu thủ không nên bị quan trọng hóa. Bây giờ, con số chắc chắn cao hơn nhiều.
 |
Thành phần của ĐT Malaysia có tới 9 cầu thủ nhập tịch trong trận đấu thuộc Vòng loại Asian Cup 2027 với ĐT Việt Nam. |
Nhà báo thể thao người Indonesia Firzie Idris nói: "Miễn là các quy định của FIFA cho phép, bất kỳ quốc gia nào cũng có quyền nhập tịch nhiều cầu thủ nhất có thể, không chỉ riêng Indonesia. Và điều này đã trở thành xu thế phổ biến không chỉ trong bóng đá mà còn ở các môn thể thao khác. Thế giới đang biến đổi thành một thời đại không biên giới".
Chia sẻ với ChannelNewsAsia, nhà báo Paul Williams thì khẳng định, nhập tịch cầu thủ đang "thay đổi cục diện cạnh tranh của bóng đá châu Á, nhất là khu vực Đông Nam Á". Indonesia xếp thứ 123 thế giới đang tiến gần tới giấc mơ World Cup, hay Malaysia đứng thứ 131 đánh bại Việt Nam đứng thứ 109 lần đầu tiên trong gần một thập kỷ là những ví dụ sống động.
"Bức tranh bóng đá sẽ tiếp tục thay đổi khi kết quả khuyến khích các quốc gia đẩy mạnh chiến lược này", Williams nhận định. Còn Bình luận viên thể thao người Singapore thì đề cập đến trường hợp Nguyễn Xuân Son như một cách nhấn mạnh nhu cầu nên nhập tịch cầu thủ. "Ai cũng thấy cậu ta tạo ra sự khác biệt lớn như thế nào. Việt Nam là một đội bóng mạnh với hầu hết cầu thủ được đào tạo trong nước. Nhưng sức mạnh thể chất là thứ họ cần sự tìm kiếm từ bên ngoài", Rai nói.
Tất nhiên để nhập tịch thành công cũng cần một kế hoạch công phu và kỹ lưỡng đến từng chi tiết. Hamdan Hamedan, cố vấn tại Bộ Thanh niên và Thể thao Indonesia, tiết lộ LĐBĐ của họ (PSSI) sở hữu cơ sở dữ liệu của cả trăm cầu thủ bóng đá có mối liên hệ với xứ vạn đảo.
 |
Indonesia đang tiến những bước lịch sử dựa trên dàn cầu thủ nhập tịch. |
PSSI cũng hợp tác với các đại diện và tuyển trạch viên tại châu Âu để phân tích, sau đó tiếp cận các mục tiêu tiềm năng về khả năng gia nhập Tim Garuda. Để có được những cầu thủ chất lượng, cách tốt nhất là tìm đến và thuyết phục họ, không phải ngồi chờ họ nổi hứng trở về, hoặc mong đợi một CLB nào đó trong nước làm thay.
Tất nhiên nhập tịch vẫn là chủ đề gây ra nhiều tranh cãi, nhưng đó không phải điều những nhà làm chính sách bận tâm, một khi tính hiệu quả đang phát huy. Arya Sinulingga, thành viên của Ủy ban điều hành PSSI, nói: “Những người chỉ trích chỉ đang ghen tị với thành công của chúng tôi. Chúng tôi ưu tiên nâng cấp đội tuyển quốc gia trước. Khi hoàn thành, chúng tôi sẽ cải thiện các lĩnh vực khác, như đào tạo trẻ, phát triển bóng đá cơ sở”.
Malaysia cũng tương tự, bởi Nhiếp chính vương Tunku Ismai ca ngợi Chủ tịch PSSI Erick Thohir là hình mẫu trong cách làm bóng đá, khi nâng cấp ĐT Indonesia trong một thời gian không dài. Trong cuộc gặp hồi tháng 11 năm ngoái, cả hai cũng nói đến mục tiêu "cải thiện chất lượng bóng đá Đông Nam Á, tiến tới cạnh tranh ở cấp độ châu Á và thậm chí cả cấp độ thế giới”.
Họ đã bắt đầu giấc mơ ấy. Và có vẻ một số nước khác đã tụt lại phía sau.
