Bộ Giáo dục và Đào tạo đang lấy ý kiến dự thảo nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, trong đó có quy định về sắp xếp, tái cấu trúc hệ thống cơ sở giáo dục công lập.
Mục lục
Phụ huynh và học sinh tìm hiểu về các trường đại học tại Ngày hội lựa chọn nguyện vọng xét tuyển đại học năm 2025 - Ảnh: NAM TRẦN
Nghị quyết nhằm thể chế hóa nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo (GD-ĐT).
Dự thảo nghị quyết dự kiến được trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10 tới. Đáng chú ý tại dự thảo nghị quyết quy định cụ thể về tổ chức hệ thống, nhân lực và quản trị cơ sở giáo dục, trong đó quy định về việc sắp xếp, tái cấu trúc hệ thống cơ sở giáo dục công lập.
Tránh cơ học, cần nghiên cứu kỹ, có lộ trình
Dự thảo nêu rõ việc tiếp tục sắp xếp, tái cấu trúc cơ sở giáo dục
Xu hướng hiện tại cho thấy các bộ ngành đang dần chuyển sang thực hiện chức năng quản lý nhà nước chung thay vì điều hành trực tiếp các cơ sở đào tạo.
Ví dụ, Bộ Y tế hiện chỉ còn quản lý các trường và bệnh viện công lập về mặt sở hữu. Với các trường và bệnh viện tư nhân, bộ chủ yếu giữ vai trò quản lý chuyên môn. Về giáo dục, Bộ GD-ĐT là cơ quan chịu trách nhiệm chính về chuyên môn như chương trình đào tạo, văn bằng, kiểm định chất lượng và cấp phép hoạt động.
Tuy nhiên, các trường vẫn chịu sự quản lý về tài chính, nhân sự và tài sản từ các bộ ngành chủ quản khác. Điều này khiến ngân sách nhà nước cấp cho các trường phụ thuộc vào khả năng phân bổ riêng của từng bộ, tạo ra sự thiếu công bằng và thiếu hiệu quả trong điều phối nguồn lực.
Hiện nay, Bộ GD-ĐT đang trực tiếp quản lý hàng chục trường đại học và cao đẳng với nhiều ngành đào tạo khác nhau như giáo dục, luật, kinh tế, kỹ thuật, công nghệ. Tuy nhiên, ngân sách của bộ lại không đủ để đáp ứng nhu cầu phát triển của các trường.
Các trường thuộc sự quản lý của Bộ GD-ĐT thường có điều kiện tài chính hạn chế hơn so với các trường thuộc bộ ngành khác. Đây cũng là lý do khiến nhiều trường không mặn mà với đề xuất chuyển về bộ này.
Nếu muốn thống nhất hệ thống giáo dục đại học dưới sự quản lý trực tiếp của Bộ GD-ĐT, cần có cơ chế bảo đảm quyền lợi cho các trường, đặc biệt là về tài chính, cơ sở vật chất và hỗ trợ chuyên môn.
Một giải pháp hợp lý là thành lập một ủy ban độc lập chuyên về phân bổ tài chính cho các cơ sở giáo dục đại học. Ủy ban này sẽ không trực thuộc bộ nào, mà hoạt động như một cơ quan điều phối trung ương, có trách nhiệm quản lý ngân sách nhà nước dành cho toàn hệ thống giáo dục đại học.
Từ đó, ngân sách sẽ được phân bổ hợp lý theo chiến lược phát triển quốc gia, ưu tiên cho các ngành và lĩnh vực đang có nhu cầu cấp thiết như khoa học và công nghệ.
So với việc giao tất cả các trường về Bộ GD-ĐT nhưng không có nguồn lực đi kèm, việc thành lập một cơ quan điều phối ngân sách tập trung và khách quan sẽ giúp đảm bảo sự công bằng và hiệu quả hơn.
Ngoài ra, cần xem xét lại vai trò của các viện nghiên cứu độc lập, cân nhắc việc sáp nhập vào các trường đại học hoặc tiếp tục duy trì mô hình hiện có. Các viện nghiên cứu trong lĩnh vực cơ bản và chiến lược quốc gia cần tiếp tục được Nhà nước tài trợ.
Với các trường đại học tại vùng sâu vùng xa, cần ưu tiên đầu tư nhằm phát huy vai trò đào tạo tại chỗ và giữ chân nguồn nhân lực địa phương, để đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng.
Tái cấu trúc hệ thống đại học công lập để phát triển các trường đại học lên tầm cao mới và có thể vươn tầm thế giới. Trong ảnh: một góc của Trường đại học Bách khoa TP.HCM - Ảnh: THANH HIỆP
- ThS LÊ VŨ (Giám đốc Trung tâm Học liệu và Truyền thông, Trường đại học Sư phạm kỹ thuật - Đại học Đà Nẵng):
Cần nguồn lực thực chất
Các trường đại học trọng điểm, đa ngành, có ảnh hưởng quốc gia cần được Bộ GD-ĐT quản lý trực tiếp để đảm bảo vai trò định hướng và dẫn dắt hệ thống. Tuy nhiên, đi kèm với đó phải là một cơ chế ngân sách đặc thù, dựa trên các chỉ số hiệu quả như công bố quốc tế, nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo.
Nếu chỉ thực hiện chuyển giao về mặt hành chính mà không có nguồn lực tương xứng, thì việc tái cấu trúc khó tạo ra chuyển biến thực sự.
Các trường đào tạo ngành đặc thù như y tế, nghệ thuật, thể thao có thể tiếp tục do bộ chuyên ngành quản lý, phối hợp với Bộ GD-ĐT về chuyên môn.
Với các trường đại học quy mô nhỏ, phục vụ nhu cầu nhân lực vùng miền, việc giao cho địa phương quản lý là xu hướng đúng. Nhưng cần có tiêu chí rõ ràng để phân loại và lộ trình cụ thể để triển khai, đồng thời bảo đảm quyền tự chủ học thuật, tổ chức và tài chính cho các trường.
Về việc sáp nhập các viện nghiên cứu vào trường đại học, cần được thực hiện có chọn lọc, trên cơ sở tiêu chí chuyên môn và khả năng tích hợp đào tạo sau đại học. Những viện có vai trò chiến lược quốc gia cần được giữ nguyên mô hình độc lập và cơ chế đặc thù.
Việc sáp nhập cũng cần bảo đảm quyền lợi nhân sự, tính liên tục của các dự án và hợp đồng quốc tế. Nên thí điểm tại một số đại học quốc gia hoặc đại học lớn trước khi triển khai diện rộng.
Tái cấu trúc giáo dục đại học là bước đi tất yếu, nhưng không thể thành công nếu thiếu nguồn lực thực chất, cơ chế vận hành phù hợp và sự đồng thuận trong toàn hệ thống. Việc chuyển giao quản lý chỉ thực sự có ý nghĩa khi đi kèm với cam kết đầu tư, đổi mới quản trị và bảo vệ quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục.
Học viện Tài chính chưa nhận thông tin cập nhật nào liên quan đến việc sắp xếp, tổ chức lại hệ thống cơ sở giáo dục đại học.
Hiện học viện đang chủ trì, phối hợp với Trường đại học Tài chính - Quản trị kinh doanh để hoàn thiện hồ sơ, thành lập phân hiệu Học viện Tài chính tại tỉnh Hưng Yên trên cơ sở Trường đại học Tài chính - Quản trị kinh doanh.
Kế hoạch này có từ trước khi Bộ GD-ĐT được Chính phủ giao nhiệm vụ "xây dựng đề án sắp xếp, tổ chức lại hệ thống cơ sở giáo dục đại học". Đợt tới đây, dự kiến Học viện Tài chính sẽ tiếp tục thành lập phân hiệu mới tại TP.HCM.
- PGS.TS ĐINH VĂN CHÂU (Hiệu trưởng Trường đại học Điện lực)
Đến thời điểm hiện tại, Trường đại học Điện lực chưa nhận được bất cứ thông tin mới nào của cơ quan chủ quản về phương án sắp xếp, tổ chức lại các trường đại học.
Trước đó, Bộ Công Thương vẫn tiếp tục đề xuất giữ lại Trường đại học Điện lực để phát triển thành trung tâm trọng điểm năng lượng quốc gia, thực hiện nghị quyết 70. Nhà trường vẫn đang đề xuất sáp nhập với Trường cao đẳng Kinh tế kỹ thuật thương mại. Đề án đã được gửi sang Bộ GD-ĐT, trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Việc sáp nhập các trường đại học là một trong những động lực tạo ra nguồn lực mạnh mẽ hơn cho các cơ sở giáo dục sau sáp nhập, hình thành những nguồn lực mới để bắt kịp nhu cầu đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.
Tuy nhiên việc tổ chức triển khai làm sao phải phù hợp với văn hóa, ngành nghề đào tạo, nguồn lực hiện có của các bên. Sáp nhập là tích hợp, tổng hợp được các nguồn lực phát triển, giải quyết bài toán đào tạo manh mún ở nhiều cơ sở giáo dục.
Phải sắp xếp lại giáo dục đại học
TT - Điều gì xảy ra khi bùng nổ số lượng mà chất lượng không theo kịp? Làm sao để nâng cao chất lượng giáo dục ĐH trong cảnh số lượng ĐH “trăm hoa đua nở”?
Trong thế giới phẳng, bất kỳ ai cũng có thể trở thành "người sáng tạo nội dung" trên mạng xã hội và vì muốn câu view mà không ít người bất chấp tạo ra những sản phẩm phản cảm, lệch chuẩn, thậm chí vi phạm pháp luật.
Nhà máy chế biến nông sản WestFood Hậu Giang, với vốn đầu tư hơn 666 tỷ đồng vừa khánh thành, không chỉ là cột mốc quan trọng của chính doanh nghiệp mà còn mở ra cơ hội để thành phố Cần Thơ mới trở thành trung tâm chế biến nông sản hiện đại, đưa thương hiệu nông sản Việt chinh phục thị trường quốc tế.
Những vết trầy xước, nứt vỡ trên màn hình hay thân xe có thể tự biến mất? Công nghệ vật liệu tự hồi phục đang biến điều đó thành hiện thực, mở ra kỷ nguyên bền bỉ hơn cho thiết bị và phương tiện.
Mục tiêu tăng trưởng GDP 8,3 - 8,5% trong năm 2025 đặt ra yêu cầu rất cao đối với nền kinh tế Việt Nam. Trong bối cảnh thế giới còn nhiều biến động, việc đạt được con số này chỉ có thể thành hiện thực khi chúng ta tận dụng được các động lực mới, đồng thời tháo gỡ những điểm nghẽn đang kìm hãm sự phát triển.
Bộ Y tế đề xuất quy định việc miễn viện phí ở mức cơ bản cho người dân trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế theo lộ trình, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Cookie đang bị khai tử dần trên các trình duyệt, nhưng nhu cầu theo dõi hành vi người dùng chưa biến mất. Vậy cookie sẽ đi về đâu, và công nghệ nào thay thế?
Nhiều bậc cha mẹ đưa con đến khám tại các phòng nha khoa với nỗi lo lắng, khi phát hiện trên răng của con xuất hiện những vệt đen dọc theo viền nướu. Không ít người cho rằng đó là dấu hiệu của sâu răng hoặc một bệnh lý nguy hiểm, hoặc mất răng sớm.
Phải sắp xếp lại giáo dục đại học
