Du học sinh học nghề tại Đức - Ảnh: IMOVE-GERMANY
Đức có cầu lao động rất lớn
Ông Matthias Kaiser - giám đốc điều hành Tập đoàn Avestos HR UG (Đức) - cho biết tình trạng thiếu hụt lao động ở Đức đang rất căng thẳng.
Theo khảo sát của Viện Nghiên cứu kinh tế Ifo (CHLB Đức) vào tháng 8-2024, có tới 33,8% doanh nghiệp Đức gặp khó khăn trong việc tuyển dụng lao động có tay nghề. Khảo sát vào tháng 4-2024, con số này lên tới 34,9%.
Còn theo dữ liệu từ Cơ quan Việc làm Liên bang Đức, một số ngành thậm chí phải chờ trung bình đến 281 ngày mới tuyển được người phù hợp, đặc biệt như ngành xây dựng. Trong khi đó năm 2024, có tới 69.400 vị trí học nghề không được đăng ký tại Đức.
Theo ông Matthias Kaiser, để giải quyết tình trạng này, nhiều doanh nghiệp Đức đã chuyển hướng sang các nước đang phát triển, mà đặc biệt từ Việt Nam.
Chẳng hạn, tập đoàn của ông đang ký kết với các trường cao đẳng để tuyển sinh, đào tạo nghề và đưa học viên sang làm việc tại Đức. Sinh viên ngay từ khi vào học tại trường cao đẳng Việt Nam đã được ký hợp đồng lao động với công ty từ Đức, để được nhận sang Đức làm việc ngay khi tốt nghiệp.
Ngoài ra, hiện đang có nhiều chương trình đào tạo với sự hỗ trợ từ Chính phủ Đức và Việt Nam. Sinh viên tại đây được đào tạo các ngành như cơ khí cắt gọt, cơ điện tử, điện công nghiệp và cơ khí xây dựng theo chuẩn nghề kép của Đức, và sau đó làm việc tại Đức.
Theo thống kê, năm 2023 có khoảng 4.000 người Việt sang Đức học nghề, chiếm tới 80% tổng số du học sinh Việt Nam tại Đức.
Ông Matthias Kaiser chia sẻ về nhu cầu lao động của nhiều doanh nghiệp Đức - Ảnh: LỆ THU
Gỡ “nút thắt” ngoại ngữ
Ông Trần Anh Tuấn, phó chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp TP.HCM, cho biết dù nhu cầu từ phía Đức là rất lớn và sự sẵn sàng từ phía Việt Nam cũng không nhỏ, một rào cản vẫn khiến nhiều học viên e ngại: tiếng Đức.
Không giống tiếng Anh vốn đã quen thuộc trong hệ thống giáo dục Việt Nam, tiếng Đức với đa số học sinh phổ thông là ngôn ngữ mới hoàn toàn. “Nhiều sinh viên nói sợ nhất là… tiếng Đức”, ông Tuấn nói.
Trong khi đó thời gian học lại rất ngắn. Phần lớn người có ý định du học nghề chỉ bắt đầu học tiếng Đức sau khi tốt nghiệp THPT, còn yêu cầu phổ biến từ các chương trình là đạt trình độ B1 hoặc B2 trong vòng 9 - 12 tháng.
“Không ít trường hợp dù có chứng chỉ Telc hoặc Goethe vẫn bị rớt phỏng vấn với doanh nghiệp Đức do thiếu phản xạ thực tế”, ông Tuấn nói.
Ngoài ra, nhiều bạn đã trượt visa hoặc phải sang Đức học lại tiếng trong vòng 6 - 12 tháng vì không đạt chuẩn ngoại ngữ.
Ông Trần Thanh Hải - hiệu trưởng Trường cao đẳng Viễn Đông - cho rằng quan trọng là học viên cần bắt đầu từ sớm và có chiến lược bài bản.
Trước hết, nếu đã có ý định đi du học nghề tại Đức, học sinh nên bắt đầu học tiếng từ bậc THPT, lý tưởng nhất là từ lớp 10 hoặc 11. Chuẩn bị sớm sẽ giúp tạo nền tảng vững chắc, vừa đủ thời gian để làm quen với cách phát âm, ngữ pháp và tư duy của tiếng Đức, tránh việc phải “chạy nước rút” trong vài tháng sau tốt nghiệp.
Ông Nguyễn Đắc Hoàn - giám đốc Công ty CP Devis - cho rằng trong quá trình học cần chú trọng phát triển đồng đều cả bốn kỹ năng nghe - nói - đọc - viết, thay vì chỉ tập trung vào làm bài thi ngữ pháp như cách học truyền thống.
Sinh viên nên rèn luyện phản xạ giao tiếp là cực kỳ quan trọng, bởi môi trường học nghề và làm việc tại Đức đòi hỏi học viên phải sử dụng tiếng Đức mỗi ngày, từ trò chuyện với giáo viên đến bạn bè.
Người học có thể kết hợp sử dụng các ứng dụng học ngôn ngữ, tham gia các lớp học tương tác trực tuyến, hoặc đăng ký vào các câu lạc bộ giao tiếp tiếng Đức nếu có điều kiện.
Cuối cùng là giao lưu và học hỏi từ những người đi trước cũng đóng vai trò quan trọng. Những buổi hội thảo, chia sẻ kinh nghiệm từ cựu du học sinh nghề tại Đức có thể cung cấp thông tin thực tế, giúp học viên tháo gỡ tâm lý lo ngại, tạo thêm động lực học tập ngoại ngữ.
Lận lưng nghề barista trước khi du học
