Ung thư da đang có xu hướng gia tăng ở Việt Nam
Ung thư da là sự phát triển không kiểm soát của các tế bào da. Các tế bào này có thể phát triển thành khối u ác tính và có khả năng lan rộng ra các bộ phận khác của cơ thể. Có ba loại ung thư da chính: ung thư biểu mô tế bào đáy, ung thư biểu mô tế bào vảy và u hắc tố. Trong đó, u hắc tố (melanoma) là loại ung thư da nguy hiểm nhất, dễ dàng di căn và có thể đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện kịp thời.
Cũng như các loại bệnh ung thư khác, ung thư da nếu được phát hiện và điều trị sớm sẽ không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ tử vong mà còn giúp bệnh nhân giảm bớt đau đớn trong quá trình điều trị. Để làm được điều đó, chúng ta cần có kiến thức để nhận biết các dấu hiệu bất thường trên da.
 |
Nguy cơ ung thư da có thể được phát hiện sớm tứ các nốt ruồi... bất thường. |
Trên thế giới, ung thư da là một trong những loại ung thư phổ biến nhất. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có hơn 1 triệu ca mắc ung thư da trên toàn cầu. Các quốc gia có tỷ lệ mắc ung thư da cao thường là những nơi có cường độ ánh sáng mặt trời mạnh, như Australia, Mỹ và các quốc gia ở Châu Âu. Ở Australia, tỷ lệ mắc ung thư da là cao nhất, với một trong những nguyên nhân chính là tiếp xúc lâu dài với tia cực tím (UV).
Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc ung thư da chưa cao bằng các nước phát triển, nhưng trong những năm gần đây, ung thư da đang có xu hướng gia tăng, đặc biệt là ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM. Theo các nghiên cứu, ung thư da chiếm tỷ lệ khoảng 2-3% trong tổng số các ca ung thư ở Việt Nam. Nhưng đây là con số ước tính và có thể còn thấp hơn thực tế do bệnh thường bị phát hiện muộn.
Làm thế nào để phát hiện sớm ung thư da?
Các dấu hiệu của ung thư da có thể xuất hiện dưới dạng những thay đổi bất thường trên da.
Đơn giản nhưng hiệu quả nhất là bạn hãy tự kiểm tra da của mình. Đặc biệt, bạn cần ‘để mắt’ đến các nốt ruồi hoặc tổn thương trên da, để kịp thời phát hiện những thay đổi về kích thước, hình dạng hoặc màu sắc. Nốt ruồi bình thường có hình tròn hoặc oval, đều màu và không thay đổi qua thời gian. Tuy nhiên, nốt ruồi bất thường có thể có các đặc điểm như biên giới không rõ ràng, màu sắc không đồng nhất hoặc xuất hiện các mảng màu khác nhau như đen, nâu, đỏ hoặc trắng. Ngoài ra, nếu nốt ruồi có xu hướng phát triển nhanh, bị ngứa, chảy máu hoặc gây đau, đó là dấu hiệu cần chú ý. Một trong những dấu hiệu cảnh báo quan trọng khác là nốt ruồi có kích thước lớn hơn 6mm, điều này có thể liên quan đến sự phát triển của ung thư da. Nếu nhận thấy bất kỳ sự thay đổi nào trong nốt ruồi hoặc vết da mới, bạn cần thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác.
Bên cạnh đó, những vết lở loét, da khô hoặc bong tróc mà không lành lại cũng cần được chú ý vì đây là dấu hiệu của ung thư biểu mô tế bào vảy, một dạng ung thư da thường gặp.
Thay đổi màu sắc của da cũng là một yếu tố cần kiểm tra. Những đốm màu nâu, đen, đỏ hoặc thậm chí là những đốm sáng hoặc màu vàng ‘bỗng’ xuất hiện trên da có thể là dấu hiệu của ung thư da. Những thay đổi này cần được theo dõi và kiểm tra thường xuyên, đặc biệt khi chúng có sự thay đổi về hình dạng và kích thước.
Ngoài việc tự kiểm tra da, khám da định kỳ với bác sĩ chuyên khoa da liễu là một yếu tố quan trọng giúp phát hiện bệnh sớm, đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao mắc ung thư da, TS.BS. Vũ Thái Hà (Bệnh viện Da liễu TW) cho biết. Bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu như soi da hoặc sinh thiết da để xác định liệu tổn thương trên da có phải là ung thư hay không.
Mọi người nên thực hiện việc kiểm tra da ít nhất một lần mỗi năm. Những người có làn da sáng, có nhiều nốt ruồi hoặc có tiền sử gia đình mắc ung thư da thì mỗi 6 tháng nên kiểm tra da.
Ung thư da là một bệnh có thể điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm. Việc nhận biết các dấu hiệu bất thường trên da, thực hiện kiểm tra da định kỳ và bảo vệ làn da khỏi tác hại của tia UV đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện và phòng ngừa bệnh.
Phòng tránh ung thư da, những ghi nhớ dành cho bạn
Dù phát hiện sớm có thể giúp tăng tỷ lệ sống sót nhưng phòng ngừa ung thư da vẫn là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe.
Để phòng tránh ung thư da, việc bảo vệ da khỏi tác động của tia cực tím (UV) là quan trọng nhất. Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều, khi tia UV mạnh nhất. Nếu phải ra ngoài, hãy sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF từ 30 trở lên, bôi đều và lặp lại sau mỗi 2 giờ hoặc sau khi bơi, đổ mồ hôi. Ngoài ra, việc mặc áo dài tay, đội mũ rộng và đeo kính râm cũng giúp bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng. Khi tiếp xúc với ánh nắng, nên tìm bóng râm và tránh phơi nắng quá lâu.
