Nhà văn Robert Olen Butler trong buổi chia sẻ tại Trường ĐH Hoa Sen ngày 2-5 - Ảnh: HSU
Dịp này tác giả từng đoạt 
Sinh viên cùng nhà văn Robert Olen Butler tại buổi giao lưu tại Trường ĐH Hoa Sen ngày 2-5 - Ảnh: HSU
Tác phẩm văn học không chỉ để hiểu
* Ở Việt Nam, cách dạy văn phần lớn là giáo viên phân tích một bài văn, bài thơ rồi học sinh thể hiện lại những ý tứ này trong các bài thi cử, kiểm tra. Ông nhận xét thế nào về cách giảng dạy văn như vậy?
- Tôi nghĩ đó không phải chỉ là vấn đề ở Việt Nam, mà ở nhiều nơi trên thế giới. Tôi thường so sánh chuyện phân tích một tác phẩm văn học như một "nhà điểu học".
Nhìn vào một chú chim, một nhà điểu học sẽ gọi tên các loại xương, tính toán được độ mở cánh bay hay nguyên lý những luồng không khí giúp nâng cơ thể chim lên không trung khi bay.
Chuyện phân tích văn học cũng vậy. Nhưng thực ra để hiểu văn học, đơn giản là chỉ cần trèo lên lưng chim và để chim bay đi.
Tôi nghĩ dạy văn là dạy cách bay với chim chứ không phải cách gọi tên từng chiếc xương trong cơ thể chim một cách đầy khoa học và khô khan. Trong văn học luôn có sự tự do về ý tưởng, không chỉ của người viết mà còn của người đọc.
* Vậy theo ông, giáo viên nên tiếp cận việc giảng dạy văn học ra sao?
- Tôi cho rằng nên chú trọng vào trải nghiệm nghệ thuật. Học một tác phẩm văn học không chỉ là để hiểu, mà là biết cách cảm nhận, cảm thụ những cái hay trong tác phẩm.
Như một họa sĩ khi đã biết về các nguyên tắc ánh sáng, màu sắc không phải để nhận xét một bức tranh, mà là biết cảm khi nhìn một cảnh sắc. Một người vũ nhảy đẹp cũng sẽ hiểu về cơ thể, trái tim và từng chuyển động trong cuộc sống.
Với công việc của giáo viên, tôi nghĩ nên tâm niệm rằng họ sẽ không giải thích được ý nghĩa thực sự của người nghệ sĩ trong một tác phẩm.
Bê bối tình dục của Harvey Weinstein đem lại Pulitzer cho 2 báo MỹVì vậy, thay vì cố để người học hiểu một tác phẩm, hãy giúp họ biết cách để tự cảm nhận một tác phẩm. Từ đó, học sinh có thể tự đọc và nhìn ra được vẻ đẹp của các tác phẩm văn học sau này. Học sinh cũng học được cách quan sát và nhìn về thế giới xung quanh với các góc nhìn đa chiều hơn.
* Ông nghĩ gì khi thói quen đọc sách đang dần bị mai một trước sự lên ngôi của công nghệ?
- Tôi nghĩ các thiết bị điện tử là trở ngại nhất cho thói quen đọc sách. Càng tiếp xúc sớm với các thiết bị điện tử, trẻ con sẽ càng dễ mất đi hứng thú đọc sách.
Nhưng cần biết rằng đọc là loại hình nghệ thuật duy nhất cho phép chúng ta thực sự bước vào và cư trú, đi vào bên trong một con người.
Nếu bạn xem các video trên YouTube, bạn chỉ có những cảm xúc bên ngoài, không thể đi vào bên trong một con người. Một quyển sách sẽ cho bạn cảm giác mình đang nhập tâm vào từng con chữ.
Với một quyển sách, bạn có thể nhập vai và sống một cuộc sống bên trong từng nhân vật. Văn học cho phép bạn đi vào bên trong và ở bên trong một người khác.
Nhờ đó, bạn sẽ trả lời được những câu hỏi quan trọng cho chính bản thân: bạn là ai, mục đích sống của bạn là gì? Những video trên điện thoại, ngay cả phim ảnh cũng không thể làm được điều này.
Vì vậy tôi nghĩ cha mẹ hãy cho con tiếp cận với sách từ sớm, ít nhất là trước khi con tiếp xúc với các thiết bị điện tử. Không thể hoàn toàn cấm con dùng thiết bị điện tử bởi đây là thời đại công nghệ, nhưng hãy có một giới hạn, và đặt giới hạn sử dụng. Khi con còn nhỏ, thời gian được cha mẹ thiết kế cho đọc sách nên nhiều hơn cho dùng thiết bị điện tử.
Giải Pulitzer và bài học về sự tận tâm
Robert Olen Butler sinh năm 1945, là một nhà văn tiểu thuyết người Mỹ. Ông là tác giả của 12 cuốn tiểu thuyết và 6 tuyển tập truyện ngắn.
Tập truyện ngắn A Good Scent from a Strange Mountain (Hương thơm từ núi lạ) của ông đã được trao giải Pulitzer về tiểu thuyết năm 1993.
Trong buổi nói chuyện với sinh viên Việt Nam tại Trường ĐH Hoa Sen vào ngày 2-5, ông đã gửi đến các bạn trẻ một bài học ý nghĩa thông qua câu chuyện đoạt giải Pulitzer của mình.
Khi đó Ủy ban xét giải thưởng Pulitzer chọn ra 3 giám khảo chấm vòng loại, gồm những nhà phê bình, học giả hoặc nhà văn nổi tiếng, để xem khoảng 5.000 cuốn sách được đề cử và mỗi người chọn ra một cuốn để vào vòng chung kết.
Năm 1992, Robert Olen Butler tham gia những buổi giao lưu ở các hiệu sách để giới thiệu quyển sách đầu tay Hương thơm từ núi lạ.
Chỉ có 6 người đứng nghe Robert Olen Butler đọc và giới thiệu về quyển sách mới. "Tôi đã nghĩ rằng nếu họ ở đây để nghe tôi nói, tôi sẽ đọc trái tim mình cho họ nghe", ông nhớ lại.
Điều bất ngờ là trong 6 người đó có tiểu thuyết gia người Mỹ Charles Johnson - ông là một trong ba giám khảo lựa chọn sách sơ loại cho giải Pulitzer và đã chọn quyển Hương thơm từ núi lạ.
"Đó là một trong những bài học của tôi. Hãy làm những gì tốt nhất có thể, một cách chân thành và tận tâm nhất có thể", Robert Olen Butler nói.
Nhà văn Mỹ từng đoạt giải Pulitzer giao lưu với sinh viên TP.HCMLễ trao giải và ra mắt sách cuộc thi viết 'Dấu ấn Tuổi Trẻ trong tôi' sẽ diễn ra vào...
Theo đơn vị phát hành Omega+, cuốn sách 'Hồi ức, Giấc mơ, Suy ngẫm', hồi ký cuối đời của nhà...
Mỗi năm mùa nước nổi về thường gắn với hình ảnh vịt chạy đồng, mùa len trâu và trở nên...
