Phụ huynh mua SGK “Kết nối tri thức với cuộc sống” cho học sinh chuẩn bị năm học mới tại Công ty CP Sách và thiết bị trường học TP.HCM - Ảnh: NHƯ HÙNG
"Mục tiêu cao nhất của việc thống nhất
Chốt một bộ sách giáo khoa cho toàn quốc: Vì sao là 'Kết nối tri thức với cuộc sống'?
Admin
12:30 29/12/2025
Bộ GD-ĐT khẳng định chọn 'Kết nối tri thức với cuộc sống' để bảo đảm ổn định, công bằng, nhưng vẫn linh hoạt, sáng tạo và không 'đóng kín' sách giáo khoa.
Ông Thái Văn Tài
- Khi được lựa chọn là bộ SGK sử dụng thống nhất trên phạm vi toàn quốc, bộ sách "Kết nối tri thức với cuộc sống" không phải là một bộ sách "đóng", bất biến mà tiếp tục được rà soát, cập nhật, chỉnh lý theo đúng quy định của pháp luật và yêu cầu thực tiễn giáo dục.
Bộ Giáo dục và Đào tạo thực hiện quản lý nội dung SGK trên nguyên tắc: ổn định - khoa học - kịp thời - thận trọng, bảo đảm tính kế thừa, tránh gây xáo trộn trong dạy và học.
Tuy nhiên việc cập nhật, chỉnh lý (nếu có) được thực hiện theo đúng quy trình, căn cứ vào yêu cầu thực tiễn và không gây xáo trộn việc dạy học.
Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tăng cường công tác quản lý, hướng dẫn giám sát việc triển khai theo đúng quy định.
* Việc sử dụng một bộ SGK thống nhất cho học sinh cả nước tiếp tục được giao cho NXB Giáo Dục Việt Nam là doanh nghiệp nhà nước trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo. Vậy bộ có chỉ đạo thế nào trong việc triển khai cung ứng SGK sắp tới để tránh những bất cập của đơn vị độc quyền như từng đã xảy ra. Cụ thể là việc bình ổn giá, cung ứng sách đầy đủ, kịp thời, các chính sách hỗ trợ…?
- Trước hết cần khẳng định rõ việc sử dụng một bộ SGK thống nhất là quyết định quản lý nhà nước, còn việc tổ chức xuất bản, in ấn, phát hành là hoạt động thực thi, chịu sự quản lý, giám sát chặt chẽ của Nhà nước.
NXB Giáo Dục Việt Nam là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước, thực hiện đồng thời nhiệm vụ sản xuất - kinh doanh và nhiệm vụ chính trị, không hoạt động theo cơ chế độc quyền tự do.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã và sẽ tiếp tục chỉ đạo theo nguyên tắc NXB Giáo Dục Việt Nam phải tuân thủ khung giá, giá tối đa do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành, không để tăng giá bất hợp lý, ảnh hưởng đến người dân.
Bên cạnh đó phải đảm bảo cung ứng đủ sách, đúng tiến độ, không để thiếu sách trước năm học mới, nhất là ở vùng khó khăn. Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ giám sát chặt chẽ, tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các biểu hiện tiêu cực, in lậu, đầu cơ, trục lợi.
Về việc hỗ trợ xã hội, Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo tiếp tục triển khai các chính sách giảm giá, hỗ trợ, tiến tới miễn phí SGK theo lộ trình đã được Đảng, Quốc hội xác định.
Bộ Giáo dục và Đào tạo thực hiện trách nhiệm quản lý nhà nước về SGK theo thẩm quyền, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ và pháp luật. Đây không phải là hoạt động theo cơ chế thị trường tự do mà là việc Nhà nước thống nhất quản lý đảm bảo công bằng, an sinh xã hội và an ninh học liệu.
Học sinh Trường tiểu học Nhân Thắng, Bắc Giang trong một giờ học - Ảnh: VĨNH HÀ
Không phủ nhận các bộ sách giáo khoa khác
* Trước đây, việc thực hiện nhiều SGK để đa dạng hóa nguồn tài liệu, phù hợp với định hướng dạy học linh hoạt, phát huy tính chủ động, sáng tạo của thầy và trò. Hiện nay sử dụng một bộ SGK thống nhất, bộ định hướng thế nào để duy trì tính linh hoạt, sáng tạo trong dạy học, trong sử dụng nguồn học liệu đa dạng?
- Việc sử dụng một bộ SGK thống nhất không đồng nghĩa với dạy học một cách cứng nhắc, rập khuôn. Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục nhất quán quan điểm: Chương trình giáo dục phổ thông là pháp lệnh; SGK là học liệu cơ bản; Giáo viên là người quyết định việc tổ chức dạy học.
Trong bối cảnh sử dụng một bộ SGK thống nhất, bộ tiếp tục chỉ đạo giáo viên chủ động lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, không dạy học "đọc - chép theo sách".
Một bộ sách giáo khoa thống nhất cả nước: Làm sao để kịp tiến độ, tránh lãng phí? 08/12/2025 12:15
Bộ khuyến khích sử dụng học liệu bổ trợ, tài nguyên số, tài liệu tham khảo, kể cả từ các bộ SGK khác. Các nhà trường, thầy cô giáo cần phát huy tính sáng tạo, phù hợp với đặc điểm học sinh, điều kiện vùng miền.
SGK thống nhất giúp ổn định nền tảng, còn tính linh hoạt, sáng tạo nằm ở cách tổ chức dạy học của nhà trường và giáo viên.
* Các bộ SGK như "Cánh diều", "Chân trời sáng tạo" cũng từng qua thẩm định, được bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt. Bộ có chỉ đạo như thế nào với các địa phương, nhà trường để có thể tận dụng các bộ sách này, tránh lãng phí?
- Các bộ SGK như "Cánh Diều", "Chân trời sáng tạo" đều đã được thẩm định, phê duyệt và sẽ tiếp tục được khai thác làm tài liệu tham khảo và học liệu bổ trợ để tránh lãng phí. Bộ Giáo dục và Đào tạo không phủ nhận giá trị của các bộ sách này.
Bộ cho phép các địa phương, nhà trường khai thác các bộ SGK đã được phê duyệt làm tài liệu tham khảo, học liệu bổ trợ hoặc có thể sử dụng trong bồi dưỡng giáo viên, xây dựng học liệu, phát triển bài giảng.
Việc chuyển sang sử dụng một bộ SGK thống nhất là điều chỉnh phương thức quản lý, nhằm bảo đảm ổn định và hiệu quả, không phủ nhận thành quả đã có.
Ông NGUYỄN VĂN TÙNG (thành viên hội đồng thành viên NXB Giáo Dục Việt Nam):
Cam kết không để thiếu sách
Bài toán cung ứng sách cho quy mô toàn quốc không phải là điều mới mẻ với NXB Giáo Dục Việt Nam nhưng trong bối cảnh mới, chúng tôi đã chuẩn bị những kịch bản kỹ lưỡng hơn để đảm bảo tuyệt đối không xảy ra tình trạng thiếu sách cục bộ.
Lợi thế lớn nhất khi thực hiện một bộ sách thống nhất là chúng tôi có thể tối ưu hóa quy mô xuất bản. NXB Giáo Dục Việt Nam đã chỉ đạo các bộ phận triển khai ngay công tác đấu thầu in ấn rộng rãi với số lượng lớn. Việc in ấn tập trung này không chỉ giúp kiểm soát chất lượng đồng bộ mà còn giúp giảm chi phí sản xuất, tạo tiền đề quan trọng cho việc tiếp tục giảm giá SGK.
Chúng tôi cam kết thực hiện phương châm "Sách chờ người", nghĩa là sách phải có mặt tại các địa phương, nhà trường một cách đầy đủ trước thềm năm học mới, sẵn sàng phục vụ nhu cầu của giáo viên và học sinh bất cứ lúc nào.
Chúng tôi cũng cam kết sẽ không để bất kỳ học sinh nào phải bỏ học vì thiếu SGK. Những cam kết này không nằm trên giấy tờ mà được minh chứng bằng những con số biết nói và hành động cụ thể.
Tính riêng trong các đợt bão lũ, thiên tai vừa qua, chương trình tặng sách của chúng tôi đã trao tặng hơn 1,36 triệu cuốn SGK cho học sinh vùng bị ảnh hưởng với tổng trị giá hơn 21,4 tỉ đồng.
Sách và sự hỗ trợ tài chính đã đến tận tay các trường học tại các điểm nóng như Điện Biên, Sơn La, Yên Bái, Thái Nguyên, Quảng Trị, Đắk Lắk...
Có cơ chế hỗ trợ bộ SGK không được chọn
Sau khi đã chọn bộ SGK thống nhất sử dụng trên toàn quốc, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần có các chỉ đạo sát sao để duy trì mục tiêu đa dạng hóa nguồn học liệu, phát huy tính linh hoạt, sáng tạo trong dạy học, trong kiểm tra đánh giá học sinh như tinh thần được đề ra ở Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Theo đó, cần cho phép và khuyến khích các nhà trường, giáo viên tự do lựa chọn tài liệu học tập cho học sinh từ các nguồn khác nhau, bao gồm cả SGK dùng chung và SGK đã được phê duyệt trước đó. Cần có cơ chế hỗ trợ đặc biệt cho các bộ SGK đã được phê duyệt nhưng không được chọn.
Bên cạnh đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần thúc đẩy mạnh mẽ hơn việc cải tiến khâu kiểm tra đánh giá theo hướng đánh giá năng lực, đặt trọng tâm vào các kỹ năng tư duy bậc cao nhằm vận dụng những kiến thức và kỹ năng đã học vào giải quyết những tình huống mới, mang tính thực tiễn và sáng tạo ra những giải pháp mới.
Cần có một nền tảng đào tạo giáo viên trực tuyến để cập nhật các tri thức, kỹ năng mới về giáo dục (ví dụ lý thuyết về sư phạm số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục...).
TS NGUYỄN THỊ NGỌC MINH (Trường đại học Sư phạm Hà Nội)
Nhà làm sách giáo khoa "Cánh diều" kêu cứu
Sau khi Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định chọn "Kết nối tri thức với cuộc sống" là bộ sách thống nhất trên toàn quốc, Công ty cổ phần Đầu tư xuất bản - thiết bị giáo dục Việt Nam (VEPIC) - đơn vị liên kết xuất bản bộ SGK "Cánh diều" - đã có đơn kêu cứu gửi đi nhiều nơi.
Trong đơn, VEPIC nêu việc Bộ Giáo dục và Đào tạo chọn bộ SGK "Kết nối tri thức với cuộc sống" của doanh nghiệp nhà nước trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo mà không chọn bất cứ quyển nào trong bộ SGK xã hội hóa là quay trở lại tình trạng độc quyền, không phù hợp với nghị quyết số 68/NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, đặc biệt thay đổi quan điểm, nhận thức về vai trò, vị trí của khu vực kinh tế tư nhân.
"Quyết định của Bộ Giáo dục và Đào tạo ảnh hưởng nghiêm trọng tới hoạt động sản xuất, kinh doanh, khả năng thu hồi vốn và nghĩa vụ trả nợ ngân hàng, dẫn tới phá sản doanh nghiệp", đơn kêu cứu của VEPIC có đoạn viết.
VEPIC đề nghị có sự chỉ đạo để Bộ Giáo dục và Đào tạo thu hồi quyết định chọn bộ SGK "Kết nối tri thức với cuộc sống", giải quyết khiếu nại của Công ty VEPIC, đồng thời lựa chọn bộ SGK thống nhất trên toàn quốc đảm bảo tính khoa học, khách quan, công bằng, tránh lãng phí.
Không để khoảng trống thông tin
Quyết định chọn một bộ SGK dùng thống nhất toàn quốc là chính sách "một lần chốt, nhiều năm hệ quả". Nó chạm tới quyền lợi người học, công việc của giáo viên, cấu trúc học liệu và chuyển đổi số của ngành, đặc biệt trong bối cảnh Nhà nước hướng tới cấp SGK miễn phí cho mọi học sinh vào năm 2030. Vì vậy tranh luận không nên sa vào chuyện "thích bộ sách nào" mà cần soi vào nền tảng: cơ sở lựa chọn, tiêu chí ưu tiên và mức độ giải trình.
Điểm khiến xã hội băn khoăn không nằm ở việc Bộ Giáo dục và Đào tạo nêu nguyên tắc mà ở chỗ "đối chiếu tiêu chí" nhưng tiêu chí và bằng chứng đối chiếu chưa được công khai đầy đủ: tiêu chí chính thức, trọng số, báo cáo so sánh giữa các bộ SGK, cách xử lý đánh đổi...
Khi quyết định là "một bộ cho toàn quốc", lời khẳng định bộ "Kết nối tri thức với cuộc sống" nổi trội là chưa đủ; cần hồ sơ để người dân hiểu vì sao nổi trội, nổi trội đến đâu và rủi ro nào đã được khóa lại. Nếu khoảng trống thông tin kéo dài, khoảng trống ấy sẽ tự sinh suy đoán và suy đoán là bạn đồng hành của "thuyết âm mưu" và kẻ thù của niềm tin chính sách.
Cũng cần phân biệt rạch ròi: các lý do như "đầy đủ môn", "phổ biến ở 34 tỉnh", "quy mô lớn", "sẵn sàng kho vận - phân phối", "giáo viên đã quen" là mạnh về ổn định triển khai nhưng chưa tự động là bằng chứng tối ưu cho chất lượng học tập.
"Phổ biến nhất" đôi khi phản ánh quán tính và lợi thế hệ thống. "Giảm gánh nặng đổi mới" là mục tiêu đúng nhưng nếu triển khai không khéo, "giảm gánh nặng đổi mới" có thể bị diễn giải thành "đổi mới ít đi": SGK dễ bị "đóng kín" tư duy sư phạm của một bộ sách và Chương trình giáo dục phổ thông 2018 mất dần không gian cho dạy học phát triển năng lực.
Bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) càng đòi hỏi giải trình chặt hơn. Thời AI, chọn SGK không thể chỉ dừng ở "đồng bộ - ổn định - sẵn sàng" mà phải trả lời: SGK và hệ học liệu đi kèm có "sẵn sàng" AI theo nghĩa sư phạm hay không, từ hướng dẫn kiểm chứng, đạo đức và dữ liệu cá nhân, bản quyền đến phương án cho vùng thiếu thiết bị và tiêu chí/khung tiêu chí đánh giá để AI là trợ lý chứ không phải "làm hộ"...
Vì vậy cách làm xây dựng nhất lúc này là bộ thực hiện đúng tinh thần "lắng nghe, tiếp thu" bằng một "combo minh bạch" tối thiểu: công bố tiêu chí và trọng số; công bố báo cáo so sánh các bộ SGK theo tiêu chí (điểm mạnh - điểm yếu - đánh đổi); công bố tổ chức hội đồng/ nhóm đánh giá và nguyên tắc kiểm soát xung đột lợi ích; công bố quy trình phản hồi từ lớp học và chỉnh lý - đính chính - phiên bản hóa; đồng thời công bố khung "sẵn sàng" AI và chuẩn học liệu số mở để bảo đảm công bằng số và quyền sư phạm của giáo viên.
Như vậy ổn định là cần thiết, nhất là khi tiến tới cấp SGK miễn phí trên quy mô toàn quốc, bởi đồng tiền là ngân sách, tức tiền thuế của dân. Nhưng ổn định chỉ bền khi được xây trên chất lượng và giải trình.
TS HOÀNG NGỌC VINH
'Kết nối tri thức với cuộc sống' được chọn là bộ sách giáo khoa thống nhất trên toàn quốc
Đọc tiếp
Về trang Chủ đề
Cùng chủ đề
Hải Phòng hỗ trợ giáo sư đến 500 triệu đồng nếu cam kết làm việc cho thành phố
Theo Nghị quyết 53/2025 ngày 11-12-2025 của HĐND TP Hải Phòng, sinh viên tốt nghiệp xuất sắc được hỗ trợ...
Hàn Quốc mở điểm giữ trẻ đến nửa đêm, phí 5.000 won/ngày
Hàn Quốc triển khai dịch vụ công cho phụ huynh gửi trẻ 6-12 tuổi đến 22h, thậm chí nửa đêm,...
Đại học Quốc gia TP.HCM triển khai nhiều giải pháp giúp sinh viên tốt nghiệp đúng hạn
Đại học Quốc gia TP.HCM sẽ triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ các “nút thắt” học...
Mới cập nhật
Theo Nghị quyết 53/2025 ngày 11-12-2025 của HĐND TP Hải Phòng, sinh viên tốt nghiệp xuất sắc được hỗ trợ 150 triệu đồng, giáo sư được hỗ trợ 500 triệu đồng khi được tuyển dụng và cam kết làm việc cho thành phố.
Sáng ngày 29-12, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026.
Một đường dây tội phạm lừa đảo trên không gian mạng do người Việt đứng đầu vừa bị công an triệt phá thành công, 22 nghi phạm bị bắt giữ. Đường dây này đã lừa đảo hơn 1.000 người và chiếm đoạt trên 120 tỉ đồng.
Nhóm nghi phạm mua thuốc lá giả thương hiệu Việt được sản xuất tại Campuchia đưa về nước để bán kiếm lời. Quá trình triệt phá đường dây buôn bán thuốc lá giả mạo này cơ quan công an thu giữ 47.500 bao thuốc để phục vụ điều tra.
Một YouTuber Nhật Bản đăng tải video dùng nước hầm cá để nấu phở. Dưới phần bình luận, nhiều dân mạng chỉ ra loạt lỗi sai trong cách nấu và đòi 'trả đũa' theo cách không ai ngờ tới.
Hàn Quốc triển khai dịch vụ công cho phụ huynh gửi trẻ 6-12 tuổi đến 22h, thậm chí nửa đêm, tại 360 trung tâm trên toàn quốc.
Công an tỉnh Quảng Ninh đã triệt xóa đường dây mại dâm hoạt động tinh vi qua ứng dụng Telegram, lấy tên nhóm là Đảo Đào Hoa, thu hút hơn 10 ngàn thành viên.
Là ca sĩ mở màn chương trình tôn vinh nhạc sĩ Lư Nhất Vũ và nhà thơ Lê Giang với ca khúc Bài ca Đất phương Nam, NSND Trọng Phúc chia sẻ với Tuổi Trẻ Online về bài hát gắn bó với anh hơn 25 năm.
Theo Quyết định 370/2024 của Thủ tướng về phê duyệt Quy hoạch vùng Đông Nam Bộ 2021 - 2030, tầm nhìn 2050, khu vực này có kết cấu hạ tầng hiện đại, đồng bộ.
Trong một số thời điểm, việc xử lý hồ sơ có thể phát sinh kéo dài hơn so với thời hạn do các nguyên nhân khách quan như: hồ sơ cần rà soát, đối chiếu thông tin; phát sinh yêu cầu làm rõ, bổ sung nội dung chuyên môn; hoặc do ảnh hưởng của các yếu tố kỹ thuật trong quá trình tiếp nhận và xử lý hồ sơ trên Hệ thống một cửa quốc gia.
