Phụ huynh tại TP.HCM mua sách giáo khoa cho con chuẩn bị năm học mới - Ảnh: NHƯ HÙNG
Liên quan đến đề xuất này, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga (thành viên Ủy ban Văn hóa và Xã hội) cho hay nghị quyết 88/2014 của Quốc hội về đổi mới chương trình, 
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói gì về ý kiến một bộ sách giáo khoa dùng chung cả nước?ĐỌC NGAY
Cụ thể lúc bấy giờ đã có một số bộ SGK và đạt được yêu cầu chất lượng, các cơ sở giáo dục đã lựa chọn cho học sinh. Với các bộ sách đó đã đạt yêu cầu một chương trình nhiều bộ SGK.
Cùng với đó bộ cho rằng đội ngũ các chuyên gia, nhà khoa học có khả năng viết SGK, chủ biên SGK hiện không có nhiều và hầu hết đã tham gia biên soạn các bộ sách khác. Do vậy về lực lượng đang thiếu hụt. Xét thấy các bộ SGK đã đáp ứng tốt yêu cầu giảng dạy nên bộ đề nghị tạm thời chưa biên soạn.
Tuy nhiên quan điểm của Quốc hội khi đó vẫn đề nghị bộ tiếp tục nghiên cứu để có một bộ SGK do bộ biên soạn. Tại báo cáo, nghị quyết đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2023 cũng tiếp tục nêu lại yêu cầu này.
Theo nghị quyết 88, bộ SGK của Bộ GD-ĐT biên soạn không phải là bộ sách dùng chung mà là một trong số các bộ SGK được biên soạn, để các cơ sở giáo dục lựa chọn. Với quan điểm của nghị quyết như vậy, các trường có thể lựa chọn bộ sách của Bộ GD-ĐT biên soạn hay các bộ sách khác. Nghĩa là các bộ sách này có vai trò tương đương nhau để các cơ sở lựa chọn.
Để Nhà nước hoàn toàn chủ động trong mọi tình huống
* Bà đánh giá thế nào về việc triển khai chủ trương "một chương trình, nhiều bộ SGK" thời gia qua?
- Với tư cách là người từng công tác trong ngành giáo dục, tôi cho rằng chủ trương một chương trình, nhiều bộ SGK là đúng đắn, tiến bộ, phù hợp với kinh nghiệm của nhiều nước có nền giáo dục phát triển trên thế giới. Nhiều nước đã giao quyền cho các trường, thậm chí cho giáo viên để tự lựa chọn SGK dạy từ lâu.
Chủ trương này cũng khắc phục hạn chế của cơ chế độc quyền biên soạn sách, mở ra khả năng đa dạng hóa cách tiếp cận, khuyến khích đổi mới sáng tạo trong giảng dạy, đồng thời bảo đảm quyền lựa chọn của nhà trường và giáo viên.
Song thực tiễn thực hiện một chương trình, nhiều bộ SGK những năm vừa qua vẫn còn một số vướng mắc, bật cập. Thậm chí nhiều cử tri tại các địa phương, kể cả cử tri ngành giáo dục thời gian qua cũng đã có ý kiến, gửi phản ánh đến Bộ GD-ĐT đề nghị xem xét có một bộ SGK thống nhất, dùng chung.
Từ đó cho thấy việc này chưa được triển khai một cách tốt nhất để phát huy toàn bộ tính ưu việt của một chương trình, nhiều bộ SGK.
* Theo bà, nguyên nhân do đâu?
- Việc này có nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó xã hội đặt câu hỏi tại sao phải nhiều bộ SGK làm gì cho phức tạp hay chưa hiểu được tính ưu việt khi thực hiện một chương trình, nhiều bộ SGK. Chưa hiểu một chương trình có nghĩa gì và chưa hiểu việc xây dựng chuẩn chương trình cần đạt được cho học sinh.
Chuẩn chương trình rất quan trọng. Như chương trình yêu cầu học sinh học hết lớp 1 phải đọc thông, viết thạo đối với bộ môn tiếng Việt. Giáo viên có quyền lựa chọn bất cứ SGK nào dạy cho học sinh.
Chương trình mới không quan tâm SGK nào, quan trọng là học hết lớp 1, nghiệm thu học sinh có đọc thông, viết thạo theo đúng chuẩn quy định hay không. Đó là điểm ưu việt mà cần hướng tới và phải ban hành một quy định chuẩn về chương trình.
Phù hợp để biên soạn một bộ SGK
* Thời điểm này đã phù hợp để Bộ GD-ĐT biên soạn một bộ SGK chưa?
- Theo tôi là phù hợp để Bộ GD-ĐT biên soạn một bộ SGK. Việc này không nhất thiết phủ nhận định hướng nhiều bộ SGK. Nó có thể được hiểu theo hướng để Nhà nước hoàn toàn chủ động trong mọi tình huống, đảm bảo việc đến đầu năm học mới có SGK cho học sinh và đảm bảo trách nhiệm của Nhà nước đối với việc này.
Cần tính toán kỹ
Một chuyên gia giáo dục cho rằng trường hợp Bộ GD-ĐT biên soạn một bộ SGK (một trong các bộ SGK để lựa chọn) nhưng không loại trừ việc tất cả các trường sẽ quay về chọn và trở thành bộ SGK duy nhất. Bởi Bộ GD-ĐT là cơ quan quản lý nhà nước cao nhất về GD-ĐT nên các trường sẽ có niềm tin là bộ SGK của bộ sẽ chuẩn nhất.
Do vậy vị này đề nghị phải tính toán kỹ và có giải pháp, phương án cụ thể để không khiến các tổ chức, cá nhân đã rất tâm huyết đầu tư vào việc biên soạn, xuất bản SGK gặp khó.
Vụ 'Một chương trình, nhiều bộ sách giáo khoa': Nhìn dưới góc độ lãng phíSở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội sẽ cho học sinh nghỉ học trong các ngày chuẩn bị lễ...
Sau 11 lần lọc ảo toàn quốc và nhóm phía Nam, các trường thành viên Đại học Quốc gia TP.HCM...
Hiện các trường đại học, cao đẳng tại Việt Nam chỉ đáp ứng một số lượng rất hạn chế nhu...
